Phó nhòm tây bắc

“Khuôn vàng thước ngọc"  Nguyễn Ngọc Dương Từ xa xưa, những đứa trẻ trong các gia đình, nhất là những gia đình khá giả thường bị người lớn “bao cấp” từ ý thức đến hành động, nhất nhất phải tuân theo cho đến lúc lấy vợ gả chồng: “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”. Giới “mũ cao áo dài” là “quan phụ mẫu”, tức “cha mẹ dân”, bất luận sai đúng thì dân không được trái lời. Đó là thứ văn hóa đã tồn tại hằng nghìn năm. Cách mạng về đã “đánh đổ chế độ phong kiến thối nát”, ai cũng vỗ tay cho rằng, xã hội mới là hoàn toàn “ưu việt”, không còn dính dáng gì đến những thứ văn hóa lạc hậu, thấp kém của chế độ phong kiến. Thế nhưng, trải qua 2/3 thế kỷ, thực tiễn đã cho thấy “cái xác” phong kiến tuy đã “chôn sâu ba tấc đất”, nhưng “cái hồn” của nó vẫn lẩn quất khắp nơi, dù chế độ mới ít nhiều cũng đã có tiến bộ. Có lẽ Quy luật của “ý thức xã hội” trong đó có “văn hóa, đạo đức…” không thể “đứt đuôi con nòng nọc”, khi một chế độ mới được thiết lập về mặt Hình thức nhưng chưa căn bản thay đổi về

Nhớ “cụ” Duối Nguyễn ngọc Dương   Xa quê từ năm 1965, nhưng đến nay không lúc nào tôi không đau đáu nhớ về nơi chôn rau cắt rốn. Trong nỗi nhớ ấy, không hẳn là những gì “to tát” mà có cái nói ra thì bảo “tầm thường”, trong đó có cây Duối ở bờ dậu sau nhà. Tôi thường nghĩ, đó là “cụ” duối bởi từ lúc 5-6 tuổi (70 năm trước), khi biết đến cái khuôn viên nhà mình do ông cha bao đời để lại là tôi đã thấy cây duối cao to, sần sùi gần bằng những năm gần đây. Cây được cụ cố (tứ đời) nhà tôi trồng. Như vậy “cụ” duối có thể được trồng trong khoảng cuối thế kỷ 19, đến nay cũng khoảng 130 năm tuổi? “Cụ” Duối đứng một mình trong hàng dậu tre vân. Hàng dậu ngăn vườn sau nhà tôi với con đường chạy vắt ngang theo chiều Đông – Tây trong ngôi làng hình chữ nhật hướng Nam. Vị trí cây duối còn đánh dấu khu đất của nhà tôi và khu đất của gia đình ông cụ mà thày tôi gọi là chú họ ở phía Tây, bên phải ngôi nhà. Thời còn niên thiếu, tôi và mấy đứa bạn thường chui qua gốc duối để vào xóm trong, tạo