6189. Củ khoai lang thời kim tiền

Củ khoai lang thời kim tiền

PNTB

 

Nói đến khoai lang thì không ai lạ. Thời xưa đói khát, ngô, khoai, sắn là thứ ăn độn thay cơm để sống qua ngày. Ca dao có câu: “Được mùa chớ phụ ngô khoai/ đến khi thất bát lấy ai bạn cùng”.

Có thể nói trong quá khứ, khoai lang chỉ là thứ dân giã, không đáng trọng, nếu không nói là bị khinh. Nhà địa chủ thuê thợ cày, sáng nhịn ăn, đến 9 giờ, cho người mang nước ra đồng cho thợ bao giờ cũng kèm theo dăm củ khoai lang. Cải cách ruộng đất có người tố khổ, chỉ mặt địa chủ: “Thằng kia, mày có biết tao là ai không? Tao vì đói mà phải đi cày thuê, cuốc mướn cho nhà mày. Nhưng đến nửa buổi mày cho con ở mang nước chè cho tao thì lại mang theo nửa rá khoai lang. Tao đói quá, tao ăn hết khoai, trưa về không ăn được cơm. Mày ác quá, mày tiếc cơm tiếc gạo, mày cho tao ăn khoai, mày có biết không?”… 

Nhưng rồi những năm gần đây, tự dưng thấy khoai lang lên ngôi. Nhà hàng đặc sản, thậm chí chuyên phục vụ khách Tây, một đĩa rau khoai lang (thứ mà thời bao cấp chủ yếu để nuôi lợn và chống đói, chống đứt bữa cho nhà nghèo hoặc làm phân xanh), thì giờ đây, đĩa rau khoai lang xào tỏi lên đến hàng trăm nghìn đồng!...

Tôi đã đọc một bài báo nói rằng, tổ chức Y tế thế giới (WHO) nghiên cứu nguyên nhân sống lâu (trung bình trên trăm tuổi) ở một hòn đảo của Nhật Bản và kết luận do chế độ ăn của người bản địa. Hầu như họ không ăn thịt, chỉ ăn ít cá biển, rau câu và đặc biệt không thể thiếu món khoai lang. Các bà nội trợ gặp nhau chỉ hỏi: “nhà bà còn khoai lang không”, giống như thời bao cấp ở Việt Nam, người ta ghé tai hỏi nhau: “bên ấy còn gạo không”?

Gõ vào Google từ khóa: “Tác dụng của khoai lang”, lập tức hàng loạt bài báo ca ngợi khoai lang nổi lên như ca ngợi Hoa hậu hoàn cầu.

Nào là, khoai lang giàu tinh bột, đường, chất xơ và các khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Một số vi chất có lợi phải kể tên như: magie, mangan, canxi, vitamin A,B,C, sắt,…Đặc biệt thành phần dinh dưỡng của khoai lang có chứa một loại protein độc đáo. Đây là loại protein có khả năng chống oxy hóa hiệu quả, hỗ trợ điều trị một số thể bệnh thông thường.

Nào là khoai lang “Cung cấp dinh dưỡng, bổ sung năng lượng giá trị” nào là “Điều trị bệnh đái tháo đường”, “Tăng cường chức năng của tim mạch”, “Tốt cho hệ tiêu hóa”, đặc biệt, khoai lang “Chống ung thư hiệu quả”, “Khoai lang là nguồn thực phẩm chứa beta caroten tuyệt vời. Đây là một loại sắc tố thực vật chống oxy hóa mạnh mẽ trong cơ thể. Vì vậy bổ sung khoai lang sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các loại ung thư khác nhau…”

Thừa nhận ai có bệnh đường ruột, viêm đại tràng mạn tính chẳng hạn, mà thường xuyên ăn khoai lang, thì có thể cải thiện trông thấy. Nếu “đầu ra” của bác nào không tốt, lúc thì táo bón, lúc lại nát như bùn…, chẳng có khuôn hình gì cả thì khoai lang chắc chắn sẽ giúp các bác ra khuôn ngon lành, như củ khoai lang luộc. Đó là một trong “tứ đại khoái” của đời người. 

Tất cả những thông tin tốt về khoai lang, tôi không nghi ngờ.

Tuy nhiên có một điều, tôi đang ăn khoai lang hằng ngày, hằng bữa, mà tự dưng như bị “vỡ mộng”, phải xem lại sự ham hố của mình. Có thể phải “kính nhi viễn chi”, phải nuối tiếc chia tay với “nàng Hoa hậu hoàn cầu”?

Chẳng là gần đây, nhà tôi mua khoai lang ở chợ về cứ thấy khả nghi… Tại sao để đến nửa tháng mà không thấy củ nào mọc mầm? Ông bà ta ngày xưa dỡ khoai về, buộc túm vào treo lên cây sào trước hiên nhà vài hôm là củ nào cũng nảy mầm rất đẹp. Nhưng giờ đây,  những củ khoai lang càng thơm ngon, càng bở như bánh khảo, càng đắt tiền, giá cao hơn cả gạo đặc sản, có lúc lên đến 25 – 30 ngàn/kg, thì để bao nhiêu ngày vẫn tươi rói mà không hề nhú mầm. Người bán giới thiệu là “giống khoai Nhật” hoặc khoai “đặc sản” ở DaLat, “khoai lang Lệ Cần”, Gia Lai mang ra hoặc một địa danh nổi tiếng khoai lang nào đưa về…

Cả nhà có mỗi tôi già nhất, nhiều bệnh vặt, đặc biệt là bệnh đường ruột mạn tính đã lâu, lại muốn sống dai với con cháu và xem thời thế xoay chuyển thế nào…, nên tích cực tập thể dục và ăn khoai lang.  Vì có mỗi mình, củ khoai to, đẹp ăn một bữa không hết, phải xắt ra vài khoanh cho vào hấp chín. Nhưng hấp xong để nguội là những lát cắt xuất hiện màu đen lổ đổ, ăn vào thấy thay đổi hương vị rất khó tả…Củ khoai bị chạy nhựa. Bỏ đi thì tiếc, ăn vào thì kinh.

Có người nói, ngay từ lúc trồng, người ta đã bón lót xuống một loại hóa chất gì đó, khiến củ khoai không thể bị hà. Khoai hà là do con sâu nó đục trong ruột củ khoai, giống như bà con Củ Chi thời chiến tranh đào hầm dưới lòng đất. Nhưng chỗ nào hà cắt bỏ, khoai vẫn ngon. Quê tôi trước kia có người nghiện vị đắng của khoai hà, được mời ăn khoai, ông chỉ chọn củ hà, vừa ăn vừa xuýt xoa: ngon, ngon thật. Thế mà chả sao cả. Còn bây giờ khoai không hà, có lẽ con sâu nó sợ không dám đục, nhưng nom thấy khoai đổi màu thì rất khả nghi.

Có người nói, để bảo quản khoai lang trái mùa, người ta ngâm vào một thùng nước chứa “dung dịch ngoại quốc láng giềng”, ăn vào không chết ngay nhưng liệu có an toàn hay không thì không ai dám chắc…

Cứ nghĩ đến những thực phẩm, hoa quả được ngâm tẩm “dung dịch văn minh” của “nước lạ” với giá bèo mà chết khiếp…Liệu khoai lang có ngoại lệ? Bà con nào có thông tin chính xác góp thêm ạ. Tôi không dám võ đoán, nhưng tự dưng mất lòng tin vào những gì khi chưa có kết luận khoa học của cơ quan An toàn thực phẩm.

Cái thời đầu óc con người càng thông minh, người ta càng nghĩ ra nhiều cách giết người không dao cũng chỉ vì tiền mà sinh ra lo ngại. Khoai lang, một sản phẩm giản dị, thật thà tưởng không thể có sự lừa dối nào, mà nay bỗng phải hoài nghi.

Ôi, cái thời kim tiền, đến củ khoai lang mà cũng khó lòng tin cậy!

Ngày 05/01/2021/ Nguyễn Ngọc Dương