6003. Vài cảm nhận về phát biểu của tân Tổng thống Ucraina
VÀI CẢM NHẬN
Về Phát biểu trong Lễ
nhậm chức
của tân Tổng thống Ucraina
Vladimir Aleksandrovik Zelenski.
Nguyễn Ngọc Dương/PNTB
Nếu buông ra một câu đại
loại như “quá hay”, “tuyệt vời”… thì ngay sau khi Zelenski phát biểu tại Lễ nhậm
chức tân Tổng thống đã có nhiều triệu người trên thế giới buột mồm như vậy. Hồi
ông Donald Trump phát biểu nhậm chức tân Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ, tôi
cũng có bài bình luận về những ‘lời hay ý đẹp’ của Trump. Trong đó câu kết là:
“Hãy chờ xem!”… Đến nay, sau hơn 2 năm, tôi không hề bị thất vọng bởi những cảm
nhận tích cực của mình đối với một anh “lái buôn” sang làm chính khách – hơn nữa
là một chính khách thượng thặng tầm thế giới.
Còn nay, Vladimir
Aleksandrovik Zelenski đã nói ra những điều, tưởng như ngẫu hứng, nhưng lại xuất
phát từ gan ruột của anh. Nghe những lời mộc mạc người ta có cảm giác tin cậy,
bởi nó không phải là những ngôn từ sáo mòn (do thư ký viết sẵn). Không thấy ở
Zelenski những lời cảm thán kiểu như “cảm ơn cử tri Ucraina đã bầu tôi làm Tổng
thống”. Không thấy anh nói “vinh dự, tự hào” với chức tước nguyên thủ quốc gia,
hay những lời tỏ ra khiêm tốn giả tạo nào...
Cũng như Trump,
Zelenski biết nhân dân Ucraina đang cần gì. Anh nói thẳng vào những việc đó.
Cái vị trí mà Zelenski nói hôm nay rõ ràng là vị trí Tổng thống, người lãnh đạo
cao nhất nước, nhưng anh không “đứng trên” ai. Anh nói như người đứng ngang hàng, đứng trong
đám đông quần chúng để “đọc” ra những gì người dân đang mong muốn.
Zelenski cảm hứng từ
câu hỏi ngây thơ của đứa con trai 6 tuổi, rằng “Bố
ơi, trên TV nói rằng Zelensky là tổng thống ... Vậy con cũng là tổng thống hay
sao”, để khẳng định 100% người dân Ukraina đều là tổng thống. Anh khẳng định “Hôm
nay không phải chỉ có mình tôi tuyên thệ mà mỗi người chúng ta đều đã đặt tay
lên Hiến pháp và thề trung thành với đất nước Ukraine”. Như vậy cả người dân và
Tổng thống là như nhau trước Hiến Pháp, bản khế ước của nhân dân trao cho những
người cầm quyền..
Zelenski
nói tiếp: “Hãy thử tưởng tượng những tiêu đề khủng khiếp trên báo chí: “Tổng thống
trốn thuế”, “Tổng thống say rượu lái xe vượt đèn đỏ” hay “Tổng thống đang trộm
cắp…”! Các bạn có cho rằng đó là điều nhục nhã không? Đấy chính là điều mà tôi
ngụ ý - Mỗi người trong chúng ta là một tổng thống!”. Rõ ràng Zelenski không hề
khoe khoang rằng, đất nước dưới sự lãnh đạo của anh sẽ là “dân chủ, bình đẳng,
bác ái…”. Cái đó nước Mỹ đã ghi vào Hiến pháp 243 năm trước rồi. Trên thế giới
có nhiều quốc gia bắt chước, nói đi nói lại mãi những điều hay ho đó rồi. Nhưng
“mỗi người dân phải là một Tổng thống” để, nếu Tổng thống vi phạm pháp luật
cũng bị báo chí và pháp luật phanh phui, không hề có ngoại lệ, đẳng cấp. Anh
yêu cầu bãi bỏ đặc quyền miễn trừ bất khả xâm phạm của các
nghị sĩ. Anh khẳng định, trong suốt 28 năm qua, “người
dân Ucraina đã mệt mỏi bởi những chính khách lọc lõi, đã xây dựng nên một đất
nước chuyên ăn hoa hồng, cướp phá, tư lợi cá nhân. Bây giờ chúng ta sẽ xây dựng
một đất nước khác, nơi mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, nơi thực thi những
quy tắc minh bạch và trung thực giành cho tất cả mọi người. Để làm được điều
đó, tham gia chính quyền phải là những người phục vụ nhân dân… Tôi mong muốn rằng,
các bạn đừng treo chân dung tôi trong văn phòng làm việc của các bạn. Bởi Tổng
thống không phải là thần tượng, cũng không phải là thánh nhân…Hãy treo ảnh các
con bạn vào chỗ đó và trước khi quyết định một việc gì thì hãy nhìn vào mắt
chúng”. Tôi thích nhất câu này. Những công chức trước khi quyết định một việc
gì hãy nhìn vào mắt của những đứa con mình, chứ không phải nhìn vào lãnh tụ!
Zelenski
đặt ra nhiệm vụ đầu tiên là ngừng bắn ở Donbas. Anh nói: “Để các anh hùng của
chúng ta không còn phải chết, tôi sẵn sàng làm tất cả. Tôi sẵn sàng đưa ra những
quyết định phức tạp. Tôi không sợ mất đi sự nổi tiếng cũng như rating (danh
giá?) của mình, tôi cũng sẽ không do dự nếu để có hòa bình, không phải hy sinh
lãnh thổ, mà tôi phải từ bỏ chức vụ”. Như vậy có nghĩa anh sẵn sàng mất tất cả
những gì của cá nhân và gia đình mình để đổi lấy hòa bình, tránh hy sinh xương
máu, giữ gìn lãnh thổ. Nói thì đơn giản, nhưng vì cái danh, cái tước của mình,
mà gây chiến tranh nồi da xáo thịt, mà nhẫn tâm bán rẻ chủ quyền quốc gia, làm
tay sai ngoại bang… thì trong lịch sử thế giới xưa nay không hiếm. Zelenski khẳng
định: “Chúng ta không mở màn cuộc chiến tranh này, nhưng chúng ta lại phải gánh
trách nhiệm kết thúc nó”. Và nói rõ phương pháp, mục tiêu bước đầu: “Chúng tôi
sẵn sàng đối thoại. Tôi tin rằng bước đi tuyệt vời đầu tiên sẽ là trao trả tất
cả tù binh Ukraine. Lời kêu gọi tiếp theo của tôi là giành lại những phần lãnh
thổ đã mất…”.
Không
nói về “hòa hợp dân tộc”, nhưng Zelenski cho rằng: “Cả Crimea, cả Donbas đều là
lãnh thổ Ukraine, nơi chúng ta đã đánh mất cái quan trọng nhất, đó là CON NGƯỜI!
Và hôm nay chúng ta phải giành lại chính ý thức của họ. Đó là cái ta đã để mất.
Trong suốt những tháng năm qua, chính quyền đã không làm cho họ cảm thấy họ là
người Ukraine. Họ không phải là những kẻ xa lạ, họ là chúng ta, họ là người
Ukraine”…
Rồi
anh khẳng định: “Không chỉ có chiến tranh, mà còn rất nhiều tai họa làm cho người
Ukraine cảm thấy mình bất hạnh. Đó là mức phí dịch vụ dân sinh gây shok, là mức
lương và trợ cấp hưu trí thảm hại, là giá cả leo thang, là không đủ công ăn việc
làm, là dịch vụ y tế mà chỉ có những ai chưa bao giờ phải cùng con nhỏ nằm viện
mới ca ngợi…”
Khi
kêu gọi tất cả những người Ucraine trên khắp thế giới về với đất nước thì
Zelenski nói rằng: “Tất cả những ai mong muốn xây dựng một Ukraine mới, vững mạnh
và phồn thịnh tôi đều sẵn lòng trao quốc tịch Ukraine cho các bạn”. Anh còn nói:
“Công dân Ukraine không nằm trên cái hộ chiếu mà là trong trái tim mỗi người”.
Và anh nói thẳng: “Nhưng đừng đến
Ukraine với tư cách là khách, mà hãy đến với tâm thế trở về nhà. Chúng tôi chờ
đợi các bạn. Không cần mang quà cáp lưu niệm gì về từ những đất nước xa xôi,
hãy mang về nhà những kiến thức, kinh nghiệm và giá trị tinh thần quý báu”. Ồi,
rất khác người ở chỗ đó. Không cần vật chất, tiền bạc đô la “mang về làm giầu
cho đất nước”… mà anh cần “những kiến thức kinh nghiệm và giá trị tinh thần quý
báu”.
Những
phát biểu trên là cách đặt vấn đề nhằm thu phục lòng người để có Hòa bình và để
xây dựng một đất nước phồn vinh thực sự.
Cuối
cùng, tân Tổng thống đã thốt lên một câu gây xúc động nhất đối với người dân
Ucraine: “Nhân dân Ukraine yêu quý! Suốt cả cuộc đời đã qua, tôi luôn cố gắng
làm tất cả mọi việc để mọi người được mỉm cười (he he, diễn viên hài mà – NND).
Đó là sứ mệnh của tôi. Còn bây giờ tôi sẽ lại cố gằng làm tất cả để ít nhất người
dân Ukraine không phải khóc!”. Quả thực câu nói rất chân thành phát ra từ một Tổng
thống từng là diễn viên hài.
Dù có thể vẫn quá sớm
để nói rằng, tất cả những “lời hay ý đẹp đó” sẽ biến thành hiện thực, nhưng
nhân dân Ucraine vẫn có quyền hy vọng.
30/5/2019.
Nhận xét