5892. GIÁ TRỊ VÀ SỰ LỰA CHỌN GIÁ TRỊ
GIÁ TRỊ VÀ SỰ LỰA
CHỌN GIÁ TRỊ
Mai An NGUYỄN ANH TUẤN
Một ý tưởng khá to tát và trừu tượng như thế lại chợt đến
với tôi trước hai tấm ảnh không hiểu vì sao tình cờ được xếp đặt cạnh nhau bất
chợt gặp trên mạng xã hội: Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh trìu mến cúi xuống bên
hai đứa con nhỏ trên máy bay, và tấm ảnh cô ca sĩ nổi tiếng ML vênh mặt lên như
đang chuẩn bị chửi nhau với ai đó…
Một người đang buộc phải rời bỏ Đất nước, tha hương, với nỗi
buồn sâu thẳm cố che giấu các con sau hai năm mới gặp lại. Một người vẻ hằn học
đanh nọc đang lo kiện cáo những người đã “ném đá” mình và chồng bởi những phát
ngôn đầy kênh kiệu, thậm chí lố bịch. Hai người đều đã trở thành “người của
công chúng”- người thì cố tình tạo ra thế bằng các chiêu trò lăng xê đã quen
thuộc hay mới toanh trong giới showbiz, người thì vô tình bị như thế trong một
hoàn cảnh não lòng…
Hai người phụ nữ của một Đất nước mà cách đây vài chục năm,
một nữ văn sĩ Ba Lan đã ước ao: khi tỉnh dậy, bà sẽ trở thành người của Đất
nước ấy- Đất nước Việt Nam!
Nhưng hai người phụ nữ của một dân tộc, một đất nước thống
nhất và đáng tự hào như vậy giờ đã trở nên hai thế giới riêng biệt, khó có thể
tìm thấy một sự đồng điệu đồng cảm nào nữa giữa họ! Bi kịch mới của Dân tộc này
là sự ly tâm, sự phân cách trong sự lựa chọn Giá trị của tất cả các giới, các
tầng lớp người…
Cái gì đã làm cho họ cách biệt nhau đến thế? Câu trả lời quá
đơn giản, và cũng thực đau lòng: đó là do sự lựa chọn Giá trị của họ trong cõi
đời này, giữa hàng đống giá trị đã đảo lộn, thay màu như tắc kè, khi các giá
trị lâu nay trở thành vật mua bán đổi chác…
Sự lựa chọn Giá trị sống không giống như mua một món đồ nữ
trang, chọn một buổi hòa nhạc hay xem phim, mà là sự lựa chọn đau đớn, vật vã,
liên quan đến sinh mệnh chính trị, đến cả tính mạng…
Cái Giá trị xã hội, gắn liền với giá trị cá nhân và tạo nên
giá trị sự sống mà Mẹ Nấm theo đuổi, khiến chị bị khoác 10 năm tù bởi công lý
XHCN, đâu có phải ở trên trời rơi xuống! Chị phản đối kẻ gây ra ô nhiễm môi
trường thảm khốc mang tên hung thần Formosa, bởi từ thời đeo khăn quàng đỏ, chị
cùng bao thế hệ thanh thiếu niên đã được giáo dục lòng yêu Tổ quốc, yêu Đồng
bào, cũng có nghĩa là căm ghét đến xương tủy những gì làm hại đến Tổ quốc và
Đồng bào. Nhưng trớ trêu thay, các thế hệ trước chị theo gương Paven Corsaghin,
Matơrôsốp, Lưu Hồ Lan, Lôi Phong, sẵn sàng ném cả tuổi xuân cho lý tưởng cách
mạng, thì đã trở thành những anh hùng, được tôn vinh, như Dương Thị Xuân Quý,
Đặng Thùy Trâm, thì đến thế hệ chị, cũng những hành động như vậy, cũng hăng say
nhiệt huyết không kém, thì bị coi là phản động, phạm tội chống lại chế độ!
Ai đã có tội trong chuyện đánh tráo khái niệm, đánh cắp nội
dung của những Giá trị đã được khẳng định & kiểm nghiệm trong một thời kỳ
lịch sử khá dài như vậy, sẽ tới lúc xã hội cần sòng phẳng. Nhưng lúc này, ở
đây, tôi chỉ muốn nói đến cái Giá trị đã trở thành lẽ sống, nhân cách, phẩm giá
của những người như Mẹ Nấm. Chị thuộc vào thế hệ có nhiều người trẻ tuổi bắt
đầu thấy nhục nhã ê chề bởi vị thế của con người VN đã tuột dốc kinh hoàng trên
thang Giá trị Quốc tế ở tất cả các mặt!
Nhưng, những trăn trở, cật vấn, và những hành động dù hết
sức lịch sự, đúng mực, hài hòa của những con người ưu tú trong thế hệ này bảo
vệ Giá trị chân chính đã bị đe nẹt, bị dọa dẫm, thậm chí bị khủng bố bằng các
thủ đọan hèn hạ.
Lẽ dĩ nhiên, trong thế hệ ấy, cũng có không ít người lựa
chọn Giá trị khác, không phải táng tận lương tâm mà được thoải mái yên ổn (dù là
rất tạm bợ) - yên ổn làm ăn, sáng tác, ca hát, đi du lịch, lập gia đình… Chẳng
có gì xấu trong cái Giá trị khác đó; chỉ có điều, nếu cuộc sống toàn là những
người chỉ biết lo toan cho tổ ấm và hạnh phúc của bản thân mình, thì sớm hay
muộn sẽ tới lúc họ quay trở lại cắn xé nhau vì một chút quyền lợi hơn thiệt! Và
trong cuộc cạnh tranh để sinh tồn và để vượt đẳng cấp xã hội của giới/ loại/
hạng người đó, tất yếu những mưu mô ma quái sẽ buộc phải xuất hiện, chúng sẽ
gặm nhấm hủy hoại dần cái phần lương tri còn sót lại - như miếng Da Lừa của văn
hào Ban- zăc từng cảnh báo! Sự lựa chọn của họ sẽ quy hẹp lại vào xác suất chắc
ăn nhất, sẽ tập trung vào cái gì dễ dàng nhất, không phải hy sinh thứ gì của
bản thân; với cái mác tự xưng là giới thượng lưu quý tộc mới (có dây máu ăn
phần chắc chắn với bọn quan tham), lại sẵn tiền, họ mua cái gì chẳng được! Có
điều, họ không biết rằng, mua được cái lô ghế dành cho tầng lớp quý tộc trong
Nhà hát loại đẳng cấp cao nhất chỉ cần có tiền, hoặc có thêm lời giới thiệu
thân quen, chứ nếu để trở thành giới trí thức của tầng lớp thượng lưu xã hội
đúng nghĩa, thì họ sẽ không còn có thời gian tâm trí nào nữa để “sôi kinh nấu
sử”, và nghiền ngẫm về những Giá trị đích thực ở đời.
Trong sự mơ hồ nhốn nháo của các Giá trị hiện thời cùng sự
tranh cướp nhau chọn các giá trị dễ dãi và có lợi trước mắt của thiên hạ, khi
có không ít người nhân thể muốn được nổi tiếng bằng những tuyên ngôn khám phá
kiểu: “cần có những Giá trị mới, cần có tầng lớp thượng lưu quý tộc mới,”v.v,
tôi chợt nhớ tới lời chua chát của nhà văn Milan Kundera: “ Sự ngu đần hiện đại
không có nghĩa là ngu dốt mà là tính chất không-có-tư-tưởng
của những ý tưởng nhặt được”. Vâng, “những ý tưởng nhặt được” sẽ không bao giờ
có cơ trở thành những Giá trị có ích và đích thực!
Mai an Nguyễn Anh Tuấn
Nhận xét