5817. Quan tòa thời xưa và quan tòa thời nay
QUAN TOÀ THỜI
XƯA VÀ QUAN TÒA THỜI NAY
Bài
của Trần Đình Thu
Năm 1928 tại
làng Phong Thạnh quận Giá Rai tỉnh Bạc Liêu xảy ra thảm án Đồng Nọc Nạn. Nguyên
nhân là từ tranh chấp đất đai giữa 1 bên là các hộ nông dân Biện Toại, Mười
Chức, và bên kia là một Hoa kiều giàu có là Bang Tắc. Qua nhiều lần giải quyết
khiếu kiện, lên đến Toàn quyền Đông Dương, cuối cùng Bang Tắc được Thống đốc
Nam Kỳ ký giao đất, dẫn đến vụ nổi dậy của các hộ nông dân. Họ đã giết chết
viên cảnh sát Pháp là Tournier đang giúp cho nhà
Bang Tắc thu lúa của các hộ nông dân. Một cảnh sát Pháp khác là Bouzou đã bắn
chết 4 nông dân. Cộng thêm 1 nông dân khác do Tournier bắn chết là 5.
Trong phiên tòa,
công tố viên Moreau đề nghị tha bổng cho hầu hết các nông dân. Công tố viên còn
lên án một số quan chức chính quyền địa phương tắc trách dẫn đến vụ thảm án và
đề nghị sa thải họ.
......
Luật sư Tricon nhận định nguồn gốc của vụ án là vấn đề đất đai. Ông cho rằng
chính sách ruộng đất do người Pháp đặt ra chưa được áp dụng đúng, việc cấp đất
không xem xét thực tế, quyết định chỉ dựa trên báo cáo. Ông nói:
“Chúng ta, những người Pháp, nên xây
dựng ở xứ này một chế độ độc tài. Không phải độc tài bằng sức mạnh của súng
đạn, nhưng là sự độc tài của trái tim (Non pas de la dictature de la force du
mousqueton, mais de la dictature du coeur).
......
Chánh án Tòa
đại hình Cần Thơ là ông De Rozario đồng ý với biện hộ của luật sư và nhận định
của công tố viên, tuyên tha cho các nông dân chưa bị giam, và tuyên 6 tháng tù
cho 1 nông dân đã bị giam 6 tháng, nghĩa là người này được trả tự do ngay tại
phiên tòa.
......
Điều thú vị
trong vụ án này là, công tố viên là người buộc tội nhưng chính ông đã thấy được nguyên nhân
vụ án là do sự bất công của chính quyền địa phương trong việc áp dụng luật đất
đai dẫn đến sự khốn cùng của người nông dân nên ông ta thông cảm cho họ.
Mặc dầu khu đất tranh chấp đã được chính Thống đốc Nam kỳ ký giao đất cho nhà
Bang Tắc nhưng công tố viên vẫn bảo vệ các nông dân. Ông nói tình cảnh của gia đình Biện Toại rất đáng
thương: bị những kẻ không có trái tim (hommes sans coeur) đến cướp đất, rồi bọn
có quyền thế tiếp tay với bọn cường hào.
......
Vụ án Đặng
Văn Hiến ở Đắc Lắc xét đại thể có nhiều nét giống vụ án Đồng Nọc Nạn nhưng có 1
điểm bức xúc hơn vụ Nọc Nạn là chính người tranh chấp đất với anh Đặng Ngọc
Hiến đưa xe vào san ủi hoa màu nông dân, còn vụ Nọc Nạn là nhân viên công quyền
vào hỗ trợ nhà Bang Tắc thu tô theo đúng quy định. Và vụ Nọc Nạn thì nông dân
giết chết nhân viên công quyền còn ở đây anh Hiến giết chết những người vượt
quá quyền hạn. Thế nhưng tòa án 2 cấp chẳng thèm đếm xỉa gì đến các lời bào
chữa của luật sư, lạnh lùng tuyên án tử hình.
.....
Công tố viên
người Pháp Moreau cùng quan tòa De Rozario là những người đến từ 1 quốc gia cai
trị nhưng có cái nhìn ấm áp tình người hơn các công tố viên và quan tòa Việt
ngày nay. Vì thế họ được nhân dân ghi nhớ mãi.
Nguồn: Fb. Trần Đình Thu
Nhận xét