5567. Đền Tội
Đền Tội
(Tiếp theo Cách mạng Rumani và hết)
Targoviste,
Rumani, thứ hai 25 tháng 12, 1989
11 giờ
45 sáng. Hai chiếc trực thăng quân sự đáp xuống trại lính tại thị trấn
Targoviste, cách thủ đô Bucharest 120 km về phía bắc. Đây là một thị trấn ảm
đạm, chuyên sản xuất thép, xây dựng theo thiết kế thô kệch được các nhà độc tài
cộng sản từ Stalin trở đi ưa chuộng.
Từ
chiếc trực thăng lớn, xuất hiện sáu tướng lĩnh quân đội mặc quân phục mới cáu,
trĩu nặng giây tua vàng và huy chương. Theo sau là ba sĩ quan cấp dưới thuộc Bộ
Tham mưu Quân đội Rumani, và một nhóm bốn nhân viên dân sự khác.
Một
người, có vẻ cao cấp nhất, bắt đầu lớn tiếng ra lệnh ngay khi phái đoàn đáp
xuống, sau chuyến bay dài 30 phút từ thủ đô. Đó là ông tướng đầu bạc, 53 tuổi,
Victor Stanculescu, đại diện của chính phủ lâm thời Mặt trận Cứu nguy Tổ quốc.
Vào lúc này, chính phủ mới vẫn chưa kiểm soát được toàn cõi Rumani.
Sáng
hôm đó, tướng đầu bạc được lệnh thi hành một nhiệm vụ khẩn cấp, cần một ít tế
nhị nhưng thật nhiều thô bạo, đó là tổ chức cuộc xét xử Nicolae Ceausescu, nhà
độc tài đã cai trị Rumani gần một phần tư thế kỷ, và vợ ông ta, bà Elena.
Mới ba
ngày trước, ông bà đã phải bỏ chạy khỏi thủ đô, trong khi quần chúng phấn khích
đón mừng cách mạng. Chỉ vài giờ sau, họ đã bị bắt và giam giữ tại trại lính ở
Targoviste trong khi số phận của họ được quyết định tại Bucharest.
Lực
lượng trung thành với Ceausescu, mật vụ Securitate, vẫn đang chiến đấu để đưa
ông trở lại vị trí Chủ tịch. Chính quyền cách mạng, lúc đó chưa được củng cố,
cuối cùng đã quyết định phải nhanh chóng đưa Ceausescu ra xét xử để chứng minh
cho dân chúng cả nước Rumani biết ai đang thực sự nắm quyền.
Ông
tướng đổi chiều
Stanculescu
được chọn để thi hành nhiệm vụ dọn dẹp này. Cao ráo, lịch lãm, ông được biết
đến như một người khéo léo, tinh khôn. Trong chế độ cũ, tới tận ngày 22 tháng
12, ông giữ chức Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cũng là một người bạn lâu năm của
gia đình Ceausescu, một thực khách thường xuyên tại Cung Chủ tịch, và là một
trong những nịnh thần chủ chốt trong triều đình Ceausescu. [Ngày 22 tháng 12,
Stanculescu lên làm Bộ trưởng Quốc phòng, thay Tướng Milea vừa chết. Ông là
người khuyên Ceausescu thoát thân bằng trực thăng.]
Ông rất
nhanh nhạy thấy được gió đã đổi chiều, và là một trong những sĩ quan quân đội
cao cấp đầu tiên về phe cách mạng. Ngoài khả năng thức thời nhạy bén, ông còn
có tài tổ chức công việc kỹ lưỡng. Ông mang theo từ Bucharest các thẩm phán,
công tố viên và luật sư biện hộ cần thiết cho phiên xét xử. Stanculescu cũng
tận tình quan tâm đến những chi tiết khác: Trên chiếc trực thăng thứ hai vừa
đáp là toán lính dù từ một đơn vị tinh nhuệ, được chọn cẩn thận vào sáng hôm đó
để làm đội xử bắn. Và trước cả khi thủ tục pháp lý diễn ra, ông tướng cũng đã
cẩn thận chọn xong địa điểm xử bắn – một điểm dọc theo bức tường nhìn ra khoảng
sân rộng của trại lính.
Phòng
xử và luật sư
‘Phòng
xử án’ được chuẩn bị vội vã trong một hội trường tồi tàn với tường màu gỉ sắt.
Năm chiếc bàn mặt nhựa được xếp lại với nhau làm bàn cho thẩm phán. Chỗ dành
cho bị cáo là hai chiếc bàn và ghế được đặt trong góc phòng. Một khung cảnh
nhếch nhác, thiếu hẳn vẻ trịnh trọng thường thấy trong những sự kiện quan trọng
như thế này, nhưng theo cách nhìn của Tướng Stanculescu như thế cũng đã đủ.
Quá
giữa trưa một chút, khi phái đoàn từ Bucharest bước vào phòng xử, hai bị cáo đã
ngồi sẵn ở đó, có hai lính canh đứng kèm hai bên.
Mới ba
ngày trước, Nicolae và Elena Ceausescu còn là cặp vợ chồng được khiếp sợ nhất
và căm ghét nhất nước. Họ có quyền sinh sát với hơn 23 triệu dân Rumani. Họ
điều hành một đất nước công an trị tàn bạo nhất Châu Âu. Truyền hình và báo chí
trong nước hàng ngày đều phải ca tụng họ như những á thần thực sự.
Nhưng
giờ thì họ hiện nguyên hình là một cặp vợ chồng già, cáu kỉnh, lẫn lộn, mệt đừ,
sợ hãi, hay rì rầm cãi vặt. Họ mặc đúng bộ quần áo đã mặc lúc bỏ trốn khỏi thủ
đô. Ông thì áo khoác dài bằng dạ màu đen, bên trong là bộ vét xám đã nhàu, nhìn
ông như già hơn tuổi 71 của mình. Đầu đội chiếc mũ lông. Bà Elena, lớn hơn ông
một tuổi, mặc áo khoác nâu vàng cổ lông thú, thêm chiếc khăn lụa xanh choàng
đầu, che một phần tóc bạc.
Sáng
hôm đó ở Bucharest, luật sư có tiếng Nicu Teodorescu đang ăn điểm tâm ngày
Giáng sinh với gia đình thì nhận được cú điện thoại của trợ lý tân Chủ tịch Ion
Iliescu, ông được Mặt trận Cứu nguy Tổ quốc yêu cầu trở thành luật sư bào chữa
cho Ceausescu. Ông trả lời rằng đây sẽ là “một thử thách rất thú vị”. Sau khi
suy nghĩ một lúc, ông đồng ý.
Lần đầu
tiên ông gặp vợ chồng bị cáo là trong ‘phòng xử’ ở Targoviste, và chỉ có 10
phút để tư vấn cho hai thân chủ. Cuộc gặp không được như ý. Với quá ít thời
gian để chuẩn bị nội dung bào chữa, ông cố gắng giải thích cho hai thân chủ
rằng cơ hội tốt nhất để tránh bản án tử hình là lấy cớ mất trí. Đề nghị này bị
bác bỏ lập tức. Teodorescu kể lại: “Khi tôi đề nghị như vậy thì họ, nhất là bà
Elena, nói rằng như thế là dựng đứng câu chuyện quá đáng, làm họ thấy bị sỉ
nhục nặng nề… Sau đó, ông bà từ chối luôn sự giúp đỡ của tôi.’
Phiên
tòa
Khoảng
1 giờ chiều, ‘phiên tòa’ quân sự bắt đầu. Có năm thẩm phán quân sự, đều là các
vị tướng mang quân phục, và hai công tố viên quân sự. Phiên tòa được xem là
công khai vì có một sĩ quan thuộc cấp quay phim sự kiện này, nhưng anh được
lệnh chỉ ghi hình các bị cáo mà thôi, không được quay cảnh nào có thẩm phán,
công tố viên hay luật sự biện hộ.
Phiên
xử kéo dài 55 phút. Nhà độc tài bị lật đổ đã trả lời với vẻ hằn học trong hầu
hết buổi xét xử. Thỉnh thoảng, ông cầm chiếc mũ dạ đen đặt trên bàn trước mặt
đưa lên, rồi ném mạnh xuống như để nhấn mạnh điểm nào đó. Bà ít biểu cảm hơn,
hay nhìn chằm chằm vào khoảng không trước mặt. Thỉnh thoảng hai người cầm tay
nhau và thì thầm, họ luôn gọi nhau là “mình ơi” "hãy can đảm lên".
Không
có chứng cớ bằng văn bản nào được trưng ra chống lại họ, cũng không có nhân
chứng nào được mời. Ngay từ đầu, Ceausescu đã bác bỏ quyền xét xử của phiên
tòa. Ông lặp đi lặp lại rằng: ”Tôi chỉ công nhận Quốc hội mở rộng và đại diện
của giai cấp công nhân. Tôi sẽ không ký bất cứ gì, không nói bất cứ gì! Tôi từ
chối trả lời câu hỏi của những kẻ đã xúi giục cuộc đảo chính này.
Tôi không phải là bị cáo. Tôi là Chủ tịch Nước Cộng hòa. Tôi là Tổng Tư lệnh
của các người! Mặt trận ‘Phản bội’ Tổ quốc ở Bucharest… đã tiếm đoạt quyền
hành!”
Các
công tố viên đọc lời buộc tội. Ceausescu làm mặt nghiêm suốt thời gian cáo
buộc:
CÔNG TỐ
VIÊN: Đây là những tội ác chúng tôi cáo buộc ông bà, và yêu cầu tòa án xử tử
hình cả hai người:
1.
Tội
diệt chủng.
2.
Tội tổ
chức hoạt động vũ trang chống lại nhân dân và nhà nước.
3.
Tội phá
hoại tài sản và dinh thự công cộng.
4.
Tội phá
hoại nền kinh tế quốc gia.
5.
Tội tìm
cách bỏ nước ra đi với số tiền hơn 1 tỉ đô-la Mỹ, trong các tài khoản ở ngân
hàng nước ngoài.
Các bị
cáo có nghe không? Mời đứng dậy.
CEAUSESCU:
(vẫn ngồi) Tất cả những điều đó đều dối trá. Tôi không công nhận tòa án này!
CÔNG TỐ
VIÊN: Ông có biết mình đã bị loại khỏi chức vụ… Chủ tịch nước hay không? Các bị
cáo có biết mình đang bị xét xử với tư cách là hai công dân bình thường không?
CEAUSESCU:
Tôi sẽ không trả lời những kẻ đã tiến hành cuộc đảo chính này, với sự hậu thuẫn
của các tổ chức nước ngoài. Nhân dân sẽ chống lại bọn phản bội!
CÔNG TỐ
VIÊN: Tại sao ông làm những việc vừa kể, đưa nhân dân Rumani đến tình trạng ô
nhục như hiện nay… Ông đại diện đất nước mà sao ông lại làm cho đất nước đói
khổ?
CEAUSESCU:
Tôi từ chối trả lời câu hỏi. Tôi không công nhận các người! Tất cả những lời
buộc tội đều dối trá… Tôi nói cho các người nghe điều này, chưa bao giờ trong
lịch sử Rumani đất nước lại tiến bộ như vậy. Chúng tôi đã xây trường học, đảm
bảo có bác sĩ, đảm bảo có mọi thứ cần thiết cho cuộc sống có nhân phẩm!
CÔNG TỐ
VIÊN: Hãy nói cho chúng tôi nghe về số tiền ông chuyển qua các ngân hàng Thụy
Sĩ?
CEAUSESCU:
Tôi không trả lời câu hỏi của một băng đảng dám đứng ra đảo chính!
Elena
kiềm chế hơn, phần nhiều im lặng, chỉ trừ khi công tố viên hỏi: “Người dân
Rumani chúng tôi thì không có thịt mà ăn. Vậy mà con gái bà lại dùng cân bằng
vàng để cân thịt mua từ nước ngoài về, thế là sao?” Bà bức xúc la to: “Các anh
dám ăn nói như thế à?” Có một lúc chính Ceausescu lên tiếng: “Làm cho xong vụ
này đi” và nhìn vào đồng hồ.
Tuyên
án
Toà
ngừng họp chỉ trong 5 phút để nghị án. Ceausescu không chịu đứng dậy lúc các
thẩm phán trở lại phòng xử.
Nhưng
luật sư biện hộ Teodorescu đã không nêu lên điều này trong phiên tòa. Rất có
thể là Ceausescu, dù đã kết án tử hình vô số người, không hề biết đến chi tiết
này trong luật pháp. Nhưng dù sao thì đó không phải là một ngày đẹp trời để nói
chuyện pháp lý.
Công lý
đã được thực thi một cách sơ sài, cẩu thả và thô vụng. Trong phòng xử, tay của
Ceausescu bị trói sau lưng bằng dây. Ceausescu vẫn giữ được vẻ trịch thượng và
khá bình tĩnh trong vài phút cuối cùng. Ông nói: “Kẻ gây ra cuộc đảo chính có
thể bắn bất cứ ai họ muốn. Kẻ phản bội sẽ phải trả lời cho hành vi của mình.
Rumani sẽ sống và sẽ biết về sự phản bội của các người. Thà là chiến đấu trong
vinh quang còn hơn sống như nô lệ!” Elena thì khóc và la hét, đay nghiến đến
cùng. Gần như hoảng loạn, bà thét lên: “Không được trói chúng tôi! Thật xấu hổ,
nhục nhã! Tôi nuôi các anh như mẹ. Sao các anh lại làm thế?!”
Pháp
trường, “Đ. mẹ mày!”
Toán lính áp tải hai vợ
chồng đi khoảng 40 mét dọc theo hành lang dẫn đến khoảng sân rộng trong trại
lính để làm pháp trường. Lúc bị dẫn đi, gặp những người lính trói tay họ lúc
nãy nói riễu : “Bây giờ, ông bà gặp rắc rối to rồi! Xuống Địa Ngục đi” thì Chủ
Tịch Nước kiêm CT Đảng N.Ceausescu thì bắt đầu hát Quốc tế ca. Còn vợ ông,
UVBCT và là nhân vật số 2, chỉ sau Người Cầm lái Thông thái, Con của Mặt
trời, Dòng Danube Tư tưởng, Thiên tài của Dãy núi Carpathians, và là đương kim
Đệ Nhất Phu Nhân E. Elena thì gào vào mặt họ mấy lần câu : “Địt mẹ
mày!”
Họ dường như không có ý niệm là cuộc hành hình sẽ diễn ra lập tức, cho đến khi họ ra tới khoảng sân làm pháp trường. Lúc đó, ông bà thực sự hoảng hốt. Bà thét to với ông: “Im đi Nicu! Hình như họ sắp giết mình như giết chó. Không tin được!” Lời cuối cùng của bà là: “Nếu giết thì hãy giết chúng tôi chung với nhau."
Đội xử bắn đã sẵn sàng khi phiên xử diễn ra được một nửa. Tám lính dù, được chính Stanculescu tuyển chọn và được bay từ Bucharest đến, không biết nhiệm vụ của mình là gì cho đến khi họ có mặt ở Targoviste. Ba trong số được chọn để thực hiện hành vi cuối cùng, đó là: Dorin Varlan, Octavian Gheorghiu, và Ionel Boeru. Trang bị súng tự động AK-47, họ xếp thành hàng đứng cạnh bồn hoa chờ cặp vợ chồng đi vào sân.
Lệnh dành cho người xử bắn là không được bắn Ceausescu ở vùng trên ngực. Vì ông phải được nhận diện qua hình chụp sau khi chết. Không có lệnh tương tự dành cho bà Elena. Đội hành hình đưa vợ chồng Ceausescu đến đứng trước bức tường, ông bên phải, bà bên trái. Trông họ thật thảm hại.
Gheorghiu sau này kể lại: “Bà nói họ muốn chết chung, nên chúng tôi đặt họ đứng cạnh nhau, rồi bước sáu bước lui và sau đó nổ súng. Không ai ra lệnh bắn, họ chỉ nói làm sao cho nhanh! Tôi bắn bảy viên đạn vào ngực ông và bắn hết số còn lại trong băng đạn vào đầu bà.” Ông thì oằn người ra sau, sụp đầu gối xuống đất, chiếc mũ da trên đầu văng ra. Bà thì đổ qua một bên.
Hỗn độn liền diễn ra. Gần như toàn bộ số binh lính tại căn cứ hôm đó đều chứng kiến cuộc hành hình. Ngay khi đội xử bắn làm xong nhiệm vụ thì mọi người trong sân có súng bắt đầu bắn xối xả vào hai xác chết, cho đến khi chỉ huy căn cứ, Trung tá Mares, ra lệnh ngưng bắn. Nhiều năm sau đó, vẫn còn dấu vết của hàng trăm phát đạn trên bức tường trong sân và trên khung cửa sổ cách mặt đất khoảng ba mét.
Hai ngôi mộ của Popa Dan và Enescu Vasile
Hai xác chết được gói trong vải bạt, được chở về thủ đô bằng trực thăng, với sự canh gác của toán lính dù đã hành quyết họ.
Sau đó, xác được đưa xuống sân bóng nơi tập luyện của đội bóng đá Steaua Bucharest, nằm ở ngoại ô phía tây nam thành phố. Trong một diễn biến rợn người, xác của họ bỗng bí mật dời đi nơi khác trong đêm. Các đội tìm kiếm phải lục lọi toàn bộ khu vực suốt đêm, trước khi tìm thấy xác vào sáng hôm sau đang nằm gần một mái che trong khu vực sân thi đấu. Điều gì xảy ra cho hai xác chết trong mấy giờ này đến nay vẫn còn là bí ẩn.
Ngày hôm sau, họ được chôn tại nghĩa trang Ghencea gần đó. Khi chết, hai ông bà được đặt nằm cách nhau 50 mét, tách biệt bởi một lối đi, và được đặt tên mới. Người ta lấy hai thập giá gỗ trơn rồi vẽ vội bằng sơn tên giả của hai ông bà. Nhà độc tài một thời làm người dân khiếp sợ Ceausescu giờ mang tên Popa Dan, còn vợ ông thì mang tên Enescu Vasile
Tú Ân Mai vào lúc 23:29
(Theo: Blog Mai Tú Ân)
Họ dường như không có ý niệm là cuộc hành hình sẽ diễn ra lập tức, cho đến khi họ ra tới khoảng sân làm pháp trường. Lúc đó, ông bà thực sự hoảng hốt. Bà thét to với ông: “Im đi Nicu! Hình như họ sắp giết mình như giết chó. Không tin được!” Lời cuối cùng của bà là: “Nếu giết thì hãy giết chúng tôi chung với nhau."
Đội xử bắn đã sẵn sàng khi phiên xử diễn ra được một nửa. Tám lính dù, được chính Stanculescu tuyển chọn và được bay từ Bucharest đến, không biết nhiệm vụ của mình là gì cho đến khi họ có mặt ở Targoviste. Ba trong số được chọn để thực hiện hành vi cuối cùng, đó là: Dorin Varlan, Octavian Gheorghiu, và Ionel Boeru. Trang bị súng tự động AK-47, họ xếp thành hàng đứng cạnh bồn hoa chờ cặp vợ chồng đi vào sân.
Lệnh dành cho người xử bắn là không được bắn Ceausescu ở vùng trên ngực. Vì ông phải được nhận diện qua hình chụp sau khi chết. Không có lệnh tương tự dành cho bà Elena. Đội hành hình đưa vợ chồng Ceausescu đến đứng trước bức tường, ông bên phải, bà bên trái. Trông họ thật thảm hại.
Gheorghiu sau này kể lại: “Bà nói họ muốn chết chung, nên chúng tôi đặt họ đứng cạnh nhau, rồi bước sáu bước lui và sau đó nổ súng. Không ai ra lệnh bắn, họ chỉ nói làm sao cho nhanh! Tôi bắn bảy viên đạn vào ngực ông và bắn hết số còn lại trong băng đạn vào đầu bà.” Ông thì oằn người ra sau, sụp đầu gối xuống đất, chiếc mũ da trên đầu văng ra. Bà thì đổ qua một bên.
Hỗn độn liền diễn ra. Gần như toàn bộ số binh lính tại căn cứ hôm đó đều chứng kiến cuộc hành hình. Ngay khi đội xử bắn làm xong nhiệm vụ thì mọi người trong sân có súng bắt đầu bắn xối xả vào hai xác chết, cho đến khi chỉ huy căn cứ, Trung tá Mares, ra lệnh ngưng bắn. Nhiều năm sau đó, vẫn còn dấu vết của hàng trăm phát đạn trên bức tường trong sân và trên khung cửa sổ cách mặt đất khoảng ba mét.
Hai ngôi mộ của Popa Dan và Enescu Vasile
Hai xác chết được gói trong vải bạt, được chở về thủ đô bằng trực thăng, với sự canh gác của toán lính dù đã hành quyết họ.
Sau đó, xác được đưa xuống sân bóng nơi tập luyện của đội bóng đá Steaua Bucharest, nằm ở ngoại ô phía tây nam thành phố. Trong một diễn biến rợn người, xác của họ bỗng bí mật dời đi nơi khác trong đêm. Các đội tìm kiếm phải lục lọi toàn bộ khu vực suốt đêm, trước khi tìm thấy xác vào sáng hôm sau đang nằm gần một mái che trong khu vực sân thi đấu. Điều gì xảy ra cho hai xác chết trong mấy giờ này đến nay vẫn còn là bí ẩn.
Ngày hôm sau, họ được chôn tại nghĩa trang Ghencea gần đó. Khi chết, hai ông bà được đặt nằm cách nhau 50 mét, tách biệt bởi một lối đi, và được đặt tên mới. Người ta lấy hai thập giá gỗ trơn rồi vẽ vội bằng sơn tên giả của hai ông bà. Nhà độc tài một thời làm người dân khiếp sợ Ceausescu giờ mang tên Popa Dan, còn vợ ông thì mang tên Enescu Vasile
Tú Ân Mai vào lúc 23:29
(Theo: Blog Mai Tú Ân)
Nhận xét