5073. Chuyện cầu cống (kỳ 1)
Chuyện cầu cống
(kỳ 1)
 |
| Cầu Nhị Thiên Đường. Ảnh báo SGGP |
Hơn tháng nay, ngày nào tôi cũng đi ngang qua đại công trình phá
cầu Nhị Thiên Đường cũ (ở quận 8, Sài Gòn - Chợ Lớn) để lấy chỗ xây cầu mới.
Cây cầu cũ này đã gắn bó với người Sài Gòn - Chợ Lớn gần trăm năm nay, còn tôi
cũng có duyên với nó gần 20 năm sau khi chuyển nhà từ nội đô về huyện Bình
Chánh. Nhìn cảnh cầu bị đập phá, dù biết sẽ có cầu mới, cứ bồi hồi thương
thương làm sao ấy. Thế mới biết ngay cả gạch đá cũng không phải là vô tri. Chắc
nó có hồn, có tình nhưng nó không kêu lên được.
Cầu Nhị Thiên Đường cũ (còn gọi là cầu 1 bởi hiện đã có một cây cầu cùng tên
song song với nó là cầu 2) được thông cầu từ năm 1925. Hồi tôi mới vào Sài Gòn
(năm 1977), tay bộ đội đi học Đào Gia Thiệp người Thủy Nguyên (Hải Phòng) rủ
tôi ra cầu Nhị Thiên Đường coi xem người ta cá cược mưa nắng. Hồi ấy dân Chợ
Lớn, nhất là mấy người Hoa ngày nào cũng kéo nhau lên cầu Nhị Thiên Đường cá
thời tiết, khi đang nắng chang chang mà vẫn có người quả quyết rằng đến khoảng
mấy giờ sẽ mưa. Nếu mưa thì thắng cuộc, thấy bảo tiền cược to lắm. Họ là những
người đầy kinh nghiệm thời tiết, có khi còn hơn cả Trung tâm dự báo khí tượng
thủy văn của nhà nước. Tôi bảo Thiệp, đây là kiểu cờ bạc của những tay bác học.
Những năm đầu sau 1975, cầu Nhị Thiên Đường vẫn còn đẹp lắm. Cây cầu cong cong
khoác áo màu xanh lá cây mềm mại vắt ngang một nhánh kênh Đôi rộng gần 100 mét
(còn gọi là kênh Tàu Hủ) nối hai bờ quận 8, với những hàng trụ đèn được thiết
kế thật thanh thoát, mỹ thuật. Nếu nó không nằm ở Sài Gòn, ta có liên tưởng
đang được chiêm ngưỡng một chiếc cầu bắc ngang dòng sông Seine thủ đô Paris Nam
Đông Dương hồi ấy người ta chỉ làm cầu sắt, nhưng đây là chiếc
cầu đầu tiên làm bằng xi măng cốt thép. Toàn bộ nguyên vật liệu thép, xi măng…
được đưa từ Pháp sang, chỉ có nhân công người bản địa. Họ làm kỹ lưỡng đến mức,
suốt gần trăm năm, sau bao nhiêu vật đổi sao dời, mưa nắng gió bão, nó cứ sừng
sững trơ gan cùng tuế nguyệt. Và đẹp một cách kiêu hãnh.
Sau năm 1975, do kinh tế khó khăn, cây cầu không được chăm sóc, tu bổ bảo dưỡng
nên xuống cấp rất nhanh. Những lan can rỉ sét chẳng ai sơn phết lại, mục dần.
Đèn chiếu sáng bị tháo trộm chỉ còn trơ trụ. Màu xanh nguyên thủy mát mắt của
cầu biến thành bạc phếch. Cầu cứ mỗi ngày một thảm hại, như một chứng tích về
thời khốn khó sau “giải phóng”. Người ta đã bao lần tính tới tính lui làm thịt
nó và cuối cùng đã kết liễu số phận một tác phẩm nghệ thuật hoành tráng, kỳ vĩ
bằng việc phá nó đi, xây cái mới. Thời oanh liệt của cầu Nhị Thiên Đường nguyên
thủy đã kết thúc vào ngày 20.1.2017.
Tôi đứng bần thần nhìn chiếc xe bánh xích to như xe tăng chuyên khoan phá bê
tông xoáy cái mũi khoan to như bắp đùi vào cơ thể Nhị Thiên Đường. Sau gần trăm
năm, cầu vẫn khiến chiếc máy đao phủ hiện đại kia cực kỳ vất vả. Từng tảng bê
tông bị phá ra vẫn chắc khừ, trắng boong, ken dày cốt sắt thép bên trong. Người
Pháp mà làm cầu đường, phải nói là số 1. Nếu cứ cái thói ăn bớt ăn xén, độn tre
pheo vào thay sắt thép thì lấy đâu ra trăm năm cầu Nhị Thiên Đường. (còn tiếp)
Nguyễn Thông
Nhận xét