3603. TPP và ...phản TPP
TPP và ...phản TPP
Cùng lúc tại 12 quốc gia thành viên Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình
Dương (TPP) toàn văn bản tiếng Anh của hiệp định đã được công bố trong sự chờ
đón của doanh nghiệp và người dân các nước thành viên (chiều 5/11).
Dễ hiểu, bởi một khi hiệp định tự do thương mại (FTA) kiểu mới này được
chính thức ký kết (dự kiến vào đầu năm sau), được Quốc hội các quốc gia thành
viên phê chuẩn và bắt đầu có hiệu lực thì sẽ tạo ra tác động cực kỳ lớn đến
kinh tế của các quốc gia thành viên cũng như nền kinh tế toàn cầu. Tác động
này, thực ra đến nay chưa ai lường hết được.
Ở Việt Nam, chẳng cần đợi tới lúc đó, từ nhiều tháng qua các chuyên gia
kinh tế, các nhà doanh nghiệp, những người dân bình thường có chút quan tâm đến
nền kinh tế và vận mệnh đất nước đã luận bàn nhiều về những lợi ích mà Việt Nam
sẽ nhận được cũng như những thách thức, bất lợi mà Việt Nam sẽ phải xử lý, khắc
phục để nền kinh tế thu được kết quả tốt nhất từ TPP, vượt qua khó khăn hiện
tại và tiến lên nấc thang phát triển mới.
Trong bầu không khí chờ đợi TPP, có thể cảm nhận được bên cạnh sự lạc
quan, tin tưởng, cũng có không ít âu lo. Lo là lo cho những ngành kinh tế như
nông nghiệp, chăn nuôi sẽ phải đối mặt với sản phẩm nông nghiệp từ những cường
quốc nông nghiệp như Mỹ, Úc, New Zealand, Chile, Canada tràn vào; lo cho doanh
nghiệp Việt Nam vốn chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ với nguồn lực tài chính
hạn chế, kỹ năng quản trị mỏng sẽ nhanh chóng bị nuốt chửng trong cuộc cạnh
tranh khốc liệt trong một thị trường gần như mở toang; lo cho chất lượng nguồn
nhân lực Việt yếu kém...
Ngay cả ngành dệt may Việt Nam vốn được đánh giá là hưởng lợi nhiều nhất
từ TPP so với các nước khác, cũng không thiếu cái để lo ngại khi ngành công
nghiệp phụ trợ, ngành nguyên phụ liệu cho dệt may từ bao nhiêu năm qua vẫn èo
uột không phát triển nổi, trong khi sắp tới sẽ phải đối mặt với quy định của
TPP về tỉ lệ xuất xứ nội khối của nguyên phụ liệu (từ sợi trở đi - yarn
forward). Bởi ngành dệt may Việt Nam lâu nay vẫn
chủ yếu nhập nguyên phụ liệu từ Trung Quốc, Hàn Quốc và vài nước khác ngoài
TPP.
Cách đây gần một năm, vào ngày 30/12/2014, tại phiên họp Chính phủ
thường kỳ tháng 12/2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu các bộ, ngành,
địa phương cần kiên định, nhất quán thực hiện nghị quyết 19 của Chính phủ về
cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, coi đây là nhiệm
vụ trọng tâm, thường xuyên và phải tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ trong năm
2015.
Các bộ, ngành, địa phương phải coi cải cách hành chính, cải thiện môi
trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh là nhiệm vụ trọng tâm của năm
2015 - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói. Ấy vậy mà vào những ngày gần cuối năm
2015 này, khi tin tức về TPP đang nóng lên, khi mọi người đang lo cho khả năng
cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trước ngưỡng cửa TPP, người ta lại đọc
được trên báo Tuổi Trẻ những cái tít đáng giật mình về nhiệm vụ được coi là
trọng tâm và phải tạo được chuyển biến mạnh mẽ trong năm nay: - “Chuyện lạ sửa
giấy phép: 3 tháng, 11 lần bổ sung...”: Chuyện có thật tại Sở Kế hoạch - đầu tư
(KH-ĐT) TP.HCM: chỉ làm thủ tục thay đổi người đại diện pháp luật mà một doanh
nghiệp đã mất hơn 3 tháng, 11 lần bổ sung hồ sơ nhưng vẫn chưa có giấy phép hợp
lệ khiến hoạt động của công ty bị đình trệ. Mặc dù có thể làm thủ tục qua mạng
nhưng cán bộ giải quyết hồ sơ lại yêu cầu đại diện công ty đến gặp trực tiếp
(offline) mới xong. - “Phải “offline” mới xong”: Xu hướng chung của thế giới và
trong nước là hạn chế tiếp xúc giữa cán bộ làm thủ tục với doanh nghiệp, người
dân, thông qua việc tận dụng tối đa ưu thế của công nghệ thông tin. Từ đó mới
có các chương trình đăng ký kinh doanh qua mạng, đăng ký nộp thuế qua mạng, thủ
tục hải quan điện tử...
Vậy mà cán bộ giải quyết hồ sơ tại Sở KH-ĐT TP.HCM, đơn vị luôn tự hào
đi đầu áp dụng công nghệ thông tin trong việc phục vụ doanh nghiệp lại đòi
doanh nghiệp phải đến gặp trực tiếp mới có thể xong thủ tục. Mục đích để làm
gì, hẳn không khó đoán ra. - “Đòi 15 ngàn USD mới có giấy phép”: Đại diện một
nhà đầu tư Đài Loan cho biết khoảng trung tuần tháng 7/2015 ông đến Sở KH-ĐT
TP.HCM để tìm hiểu về các thủ tục xin cấp giấy chứng nhận đầu tư.
Nhà đầu tư này muốn làm ăn lâu dài tại Việt Nam và hi vọng
các thủ tục sẽ được giải quyết nhanh chóng để công ty của ông sớm bước vào kinh
doanh. Thế nhưng... ông đã bị một cán bộ tiếp nhận hồ sơ gợi ý phải chi 15 ngàn
đôla Mỹ mới có giấy phép đầu tư. Còn có thể kể ra rất nhiều ví dụ về những hành
vi mà những cán bộ “hành là chính” ấy.
Trong bối cảnh bình thường đã không thể chấp nhận những hành vi, những
cán bộ biến chất ấy, huống hồ là trong bối cảnh doanh nghiệp hầu như sức tàn
lực kiệt sau mấy năm đối phó với bất ổn vĩ mô và nay lại đang phải chuẩn bị
bước vào sân chơi lớn cạnh tranh khốc liệt hơn thì những hành vi nhũng nhiễu
thay vì góp tay giúp doanh nghiệp mạnh lên, không thể gọi là gì khác ngoài “đâm
sau lưng... doanh nghiệp”.
Doanh nghiệp Việt Nam , như những chiến sĩ, đang chuẩn bị bước vào sân chơi TPP đầy khốc liệt.
Và những hành vi “đâm sau lưng doanh nghiệp” ấy chẳng khác nào hành vi đâm vào
nền kinh tế nước nhà, những hành vi phản-TPP. Làm sao có thể chấp nhận tồn tại
mãi những hành vi, những cán bộ kiểu như vậy trong bộ máy nhà nước?
Đoàn Khắc Xuyên/Motthegioi
Nhận xét