4444. Nửa nghìn tỷ sắm xe công và con ‘quan’ chê vinh quang
Nửa nghìn tỷ sắm xe công và con
‘quan’ chê vinh quang
Kỳ Duyên/ Tuần Việt nam
Bất cứ ở thời đại nào, thời cuộc
nào, dù chiến tranh hay xây dựng đất nước, sự ứng xử công bằng với mọi số phận
công dân không chỉ hạn chế lãng phí nguồn nhân lực, mà còn chính là một thước
đo văn minh, nhân bản của XH đó.
Nước Việt có nổi những thước đo
đó không, để góp phần xóa đi những bất công còn đang hiện hữu?
Gắn
liền với tệ nạn tham nhũng, có một hiện tượng nguy hại không kém, nhưng có vẻ
như ít “lọt mắt xanh” của XH, mặc dù cũng là thứ “sát thủ thầm lặng” của sự
phát triển. Đó là hiện tượng lãng phí. Mà dân gian thường mỉa mai - tiền chùa í mà!
“Cha chung không ai khóc”
Gọi
là tiền chùa, bởi đó là thứ tiền
coi là thuộc về của chung, không phải của riêng, nên người ta không có trách
nhiệm, và không biết tiếc.
Nhưng thực chất, tiền chùa vẫn có địa chỉ rõ
ràng - đó là tiền thuế của dân.
Cũng
chính vì quan niệm là thứ tiền không phải của mình, chả cứ cá nhân quan chức
nào, mà ngay cả các cơ quan nhà nước cũng rẻ rúng tiền chùa vô tội vạ. Tại buổi
tọa đàm góp ý kiến sửa đổi dự thảo Luật Ngân sách nhà nước, có đại biểu thẳng
thắn: “Việt Nam
Có
chuyên gia nước ngoài từng thốt lên “Ăn uống, tiếp khách ở Việt Nam
Câu
chuyện tiền chùa lập tức xới lên trên các trang báo, những thông tin đắng lòng,
tưởng đã im lìm… chìm xuồng. Đó là những công trình, những dự án tiền tỷ đi
vay, chịu sự ràng buộc bởi các quy định của ngân hàng trong nước, các ODA quốc
tế, nhưng xây xong thì thân phận bẽ bàng trơ gan cùng tuế
nguyệt.
Sự
sử dụng một cách lãng phí tiền chùa vô cùng đa dạng, và bất công. Tiền chùa
bỗng trở thành một miếng giữa đàng (không phải giữa làng?- PNTB).
Trước
đó, tháng 11/2014, báo Lao động cho biết, trong phiên QH thảo luận về tái cấu
trúc kinh tế, các ĐBQH đã thông tin, nhiều công trình bị bỏ hoang, trong khi
dân không có nhà ở. Nhiều dự án vay vốn ODA không tính toán kỹ, gây lỗ, mất khả
năng thanh toán nợ. Ngược lại ở Cà Mau, 250 nghìn người dân ở hai huyện Đầm
Rơi, Ngọc Hiển (Cà Mau), sau 40 năm thống nhất đất nước, vẫn không có nổi một
con đường để đi lại, đến mức họ có cảm giác bị bỏ rơi.
Trong
khi đó, ngay tại Thủ đô HN thôi, có rất nhiều cao ốc triệu đô, rồi Bệnh viện
Quốc tế Hoa Kỳ được đầu tư tới 50 triệu USD, được kỳ vọng là bệnh viện quốc tế
05 sao, sau khi xây dựng xong phần thô, cũng bị bỏ hoang. Rút cục, kỳ vọng của
người dân tan như sương khói. Mà con số những công trình kiểu này không hề ít.
Thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường HN cho thấy, HN có khoảng 500 dự án đã
được phê duyệt, giao đất nhưng đang “đắp chiếu” (VnMedia, ngày 19/5).
Trong
khi đó, theo báo cáo của Bộ Tài chính ngày 21/5, riêng năm 2014, VN chi gần 500
tỷ đồng mua mới 507 xe công cho các bộ, ngành, địa phương. Đáng chú ý, chỉ mới
năm trước, 2013, tại hội nghị trực tuyến với các địa phương, Chính phủ đã đề
nghị không mua sắm xe công từ năm 2015. Phải chăng năm 2014 vì thế là năm ô tô
công… chạy nước rút?
Vì
sao, tiền chùa bị rẻ rúng đến vậy, dù nó thấm đẫm mồ hôi lao động một nắng hai
sương của người dân.
Hay
bởi nó là tiền chùa, nhân danh ngân sách nhà nước, nên không ai của đau con xót?
Hay
bởi tâm lý – tiền của các dự án ODA là tiền tài trợ, không hoàn lại, hoặc trả
lãi thấp, nên các địa phương có quyền vung tay quá trán?
Trong
khi những câu hỏi đó còn treo lơ lửng, thì một vụ việc gây ồn ào như một minh
chứng sinh động về thân phận tiền chùa bất ngờ nổi lên mới đây. Đó là vụ
nhà máy liên hợp gang thép Vạn Lợi nghìn tỷ ở Vũng Áng (Hà Tĩnh) sắp khai tử
(VietNamNet, ngày 22/5).
Sau
06 năm bỏ hoang, Vạn Lợi đang chuyển dần thành “vạn hại”.
 |
| Nhà máy liên hợp gang thép Vạn Lợi nghìn tỷ ở Vũng Áng (Hà Tĩnh) sắp khai tử. Ảnh:Duy Tuấn/ VietNamNet |
Mà
không “vạn hại” sao được, khi tổng mức đầu tư của dự án lên tới hơn 1.700 tỷ
đồng, trong đó khoảng 85% là vốn của các ngân hàng cho vay (trên tổng mức đầu
tư dự án), chủ đầu tư chỉ có 15%, giờ các hạng mục như đống sắt vụn. Nhưng chìm
nổi theo Vạn Lợi, rất có thể là một loạt các ngân hàng nổi tiếng….
Vụ
việc Vạn Lợi- “vạn hại” đang làm tốn giấy mực của báo chí, bởi nó không phải vụ
việc lãng phí đầu tiên, cũng không phải vụ việc cuối cùng. Có điều cái chết dần
dần của nó, đòi hỏi các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc, làm rõ một loạt vấn
đề: Năng lực thẩm định dự án, sự dễ dãi cho vay tiền của các ngân hàng, việc sử
dụng công nghệ rẻ tiền của nước ngoài?…
Đặt
vụ việc “vạn hại” này trong bối cảnh vấn nạn tham nhũng, lãng phí tiền chùa
sống nhăn nhở, như là … chuyện thường ngày ở
các ngành, các cấp, liệu có liên quan gì đến những con số nợ công của quốc gia,
rất đáng giật mình?
Theo
trang Truyenthongso.net.vn, ngày 05/5, nếu năm trước, 2014, mỗi người Việt gánh
khoảng 896 USD nợ công, thì tới thời điểm sáng 04/5, số nợ công trên đầu người
đã lên tới 979,77 USD (khoảng hơn 21 triệu đồng VN). Tiền nợ cứ tỷ lệ thuận với
thời gian?
Trả
lời báo Đất Việt ngày 19/5, GS.TS Đặng Đình Đào (Viện trưởng Viện Nghiên cứu
Kinh tế và Phát triển, Đại học KTQD HN) cho hay, theo quan điểm của Bộ Tài
chính, nợ công của VN hiện nay không đáng lo ngại, hiện vẫn ở dưới mức cho phép
là 65%. Tuy nhiên, đó là do quan niệm chưa thống nhất về nợ công. Bởi cách tính
nợ công ở đây không bao gồm nợ của doanh nghiệp nhà nước, nợ đọng xây dựng cơ
bản. Nhưng cũng theo ông Đặng Đình Đào, cách tính nợ công đó chưa phản ánh đúng
nguy cơ thực tế.
Trong
điều kiện như vậy, VN vẫn tiếp tục đi vay thêm mà các khoản vay lại chủ yếu là
để… trả nợ. Hơn nữa, trong cơ cấu, nợ ngắn hạn rất lớn, tốc độ tăng nợ lại
nhanh hơn tốc độ tăng GDP, nên rõ ràng nợ công đe dọa an ninh tài chính quốc
gia (!)
Liệu
điều đó đã đủ sức cảnh báo các bộ, ngành, các cấp phải có giải pháp ngăn chặn
hiện tượng lãng phí hiện nay?
Chắc
chắn, chỉ có cơ chế quản lý công khai, minh bạch mới có thể kiểm soát được các
khoản chi tiêu của các cơ quan công quyền, có khả năng hạn chế tình trạng quản
lý lỏng lẻo, tạo điều kiện cho lãng phí- thất thoát- “cặp đôi bất trị” quay
cuồng ở bất cứ lĩnh vực nào, ngành nào.
Mặt
khác, Luật chi tiêu công mới đã được bổ sung. Nhưng thói quen giám sát và quản
lý lỏng lẻo, khiến cho hiện tượng luật đi đằng luật, lãng phí đi đằng lãng phí
vẫn ngựa quen đường cũ. Như
vậy, cùng với văn bản luật, thì rút cục, hành động- siết chặt công tác giám sát
và quản lý vẫn là điều kiện quyết định.
Đáng
chú ý nhất vẫn là ý kiến của các chuyên gia khi cho rằng, có hai điều kiện quan
trọng không kém, gắn bó nhau chặt chẽ: Đó là giảm bớt tới 1/3 số nhân sự của
các bộ máy công quyền. Làm cho thu nhập của bộ máy này tăng lên 50%, và xây
dựng bộ tiêu chí đánh giá chi tiêu công.
Liệu
khi đó, đã hy vọng người Việt biết “cha chung vẫn khóc” chưa?
|
| Ảnh minh họa. Nguồn: Tuổi trẻ |
“Nhường vinh quang” cho con nhà
nghèo?
Trong
tuần, nổi lên về một hiện tượng lãng phí không kém lãng phí tiền chùa, phản
chiếu xung quanh những trao đổi của các ĐBQH về dự thảo Luật Nghĩa vụ quân sự
(sửa đổi) Đó là lãng phí nguồn nhân lực.
Có
rất nhiều những quy định còn bất cập, chưa hợp lý của dự thảo này về thời điểm
đăng ký NVQS, thời hạn phục vụ tại ngũ của hạ sĩ quan, binh sĩ, quy định NVQS
phổ thông.., nhưng có một vấn đề được dư luận XH ồn ào bàn tán. Đó là ý kiến
của nhiều ĐBQH đặt câu hỏi vì sao, đối tượng nhập ngũ hiện nay vẫn chủ yếu là
con em nông dân, đồng bào dân tộc. Đây cũng là hai loại đối tượng thiệt thòi
nhất trong XH. Trong khi đó, con nhà giàu, con cán bộ, quan chức lại ít phải
nhập ngũ?
Tại
cuộc báo cáo, chỉnh lý dự thảo Luật NVQS (sửa đổi) trước Quốc hội chiều
21/5,đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Đồng) phải đặt câu hỏi: Nói NVQS là vinh
quang, nhưng đối tượng nhập ngũ chủ yếu vẫn là con em nông dân, đồng bào dân
tộc. Tại sao vẫn còn nhiều con em nhà giàu, con em cán bộ không “nhận“?
Ông cũng nói thêm: “Vinh quang có lẽ chỉ thuộc về con em nông dân”.
Hóa
ra, thành ngữ nước chảy chỗ trũng từ xa xưa đến thời
hiện đại vẫn ứng nghiệm, với con nhà giàu, con sếp.
Còn
khái niệm “vinh quang” trong trường hợp này, bản chất là những khó khăn, gian
khổ, thiệt thòi, thua thiệt, mà con em nông dân luôn phải gánh.
Nhưng
cái sự “nhận” vinh quang hay không “nhận” giờ đây cũng rất tế nhị, cho dù cùng
là lực lượng quân ngũ bảo vệ chính quyền. Đó là khi ĐBQH Nguyễn Bá Thuyền so
sánh:Vào ngành X. thì làm đơn, xét duyệt tranh nhau, còn
đi nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ bắt buộc. Và
ông không lý giải thêm.
Không
lý giải tức là đã… lý giải!
Chia
sẻ quan điểm này của ĐBQH Nguyễn Bá Thuyền, ĐBQH Nguyễn Hoài Phương (Tây Ninh)
cũng cho rằng, ở đâu cũng vẫn còn nhiều dư luận về hiện tượng tiêu cực- trốn
tránh không thực hiện Luật NVQS. Do đó, Điều 42 dự thảo luật cần bổ sung theo
hướng: Công dân được tạm hoãn gọi nhập ngũ, được miễn gọi nhập ngũ phải được
công khai tại trụ sở UBND cấp xã, trụ sở cơ quan, tổ chức nơi công dân công tác
(VOV, ngày 21/5).
Những
phát biểu thẳng thắn đó đã để lại dư vị buồn, nhưng đó là thực tế đời sống hôm
nay.
Mỗi
thời cuộc, mỗi thời đại đều có những thước đo riêng về thang giá trị. Có những
thước đo hay. Lại cũng có những “thước đo” đậm đặc mùi vị kim tiền. Ví như con
cái nhà giàu, con sếp, thước đo thời nay rất hấp dẫn: Đó là “1-2-3-4”. Có nghĩa
là một vợ, hai con, ba lầu (nhà ba tầng), bốn bánh (xe con) (theo GDVN, ngày
25/5).
Chỉ
con nhà nghèo, vẫn… rứa, theo công thức “3-3”- cơm ba bát, áo ba manh.
Đã
có một thời, NVQS là trách nhiệm thiêng liêng của bất cứ người thanh niên nào,
không phân biệt số phận giàu nghèo, con quan chức hay con thường dân. Tổ quốc
gọi, họ sẵn sàng cầm súng lên đường làm tròn bổn phận. Chính vì thế, mà nước
Việt mới có ngày nay, với chủ quyền, độc lập và tự do dân tộc. Chính vì thế,
trong đội ngũ những người con ưu tú của dân tộc đã mãi mãi nằm lại với cát bụi,
cỏ cây, có không ít con em các gia đình giàu có, khá giả, con em các vị cán bộ
lãnh đạo, bên cạnh con em các gia đình nông dân, con nhà nghèo.
 |
| NVQS là trách nhiệm thiêng liêng |
Trước
Tổ quốc, lòng yêu nước, sự dấn thân và hy sinh máu xương của mọi công dân là
bình đẳng.
Nhưng
giờ đây, thời yên bình…
Không
ai phủ nhận, mục đích xây dựng một XH dân giàu, nước mạnh, XH dân chủ công
bằng, văn minh là điều tốt đẹp, mà nước Việt đang hướng tới. Nhưng hành trình
phát triển của một XH, thoát thai từ phong kiến, chiến tranh, đói nghèo, từ
những mò mẫm về lý luận mô hình XH, vẫn luôn có những bất cập, bởi tầm nhìn và
tư duy hạn hẹp, xơ cứng.., vô tình vẫn luôn tồn tại những bất công không tránh
khỏi. Sự bất công có thể nảy sinh ở bất cứ lĩnh vực nào.
Tỷ
như trong quản lý, đặc quyền luôn gắn với đặc lợi.
Tỷ
như trong kinh tế, kinh tế NN là chủ đạo.
Tỷ
như trong giáo dục, hiện tượng trường chuyên lớp chọn.
Và
nay, trong thực hiện nghĩa vụ quân sự…. v..v.. và v…v..
Có
những bất công, phải tạm thời chấp nhận, như trong giáo dục. Trường chuyên lớp
chọn vẫn là một giải pháp tình thế lâu dài, để tạo nguồn trò giỏi, hứa hẹn đội
ngũ nhân lực cao trong tương lai.
Có
những lĩnh vực, XH đang dần điều chỉnh, để có thể hướng tới hội nhập hiện đại,
như trong kinh tế.
Có
những lĩnh vực, cần được kiểm soát bằng một thiết chế giám sát, công khai và
minh bạch.
Và
có những lĩnh vực, phải được điều chính từ văn bản quy phạm pháp luật, mà Luật
NVQS, là rất cụ thể, điển hình.
Bởi
dù bất cứ ở thời đại nào, thời cuộc nào, dù chiến tranh hay xây dựng đất nước,
sự ứng xử công bằng với mọi số phận công dân không chỉ hạn chế sự lãng phí nhân
lực, mà còn chính là một thước đo văn minh, nhân bản của XH đó.
Nước
Việt có nổi những thước đo đó không, để góp phần xóa đi những bất công còn đang
hiện hữu?
Xem thêm:
Nguồn: Tuần Việt Nam
Nhận xét