2043. Nhà văn như Thị Nở

NHÀ VĂN NHƯ THỊ NỞ

Phùng Hoàng Anh

NTT: NHÀ VĂN NHƯ THỊ NỞ là cuốn sách phê bình tiểu luận đầu tiên của nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên. Lâu nay mình cứ kích hắn là “nhà phê bình nói”, “nhà phê bình in báo”, “nhà phê bình ngoảnh lại” (chả là năm nào hắn cũng ngoảnh lại để kiểm nghiệm văn học của năm)… Nay thì hắn trở thành “nhà phê bình bằng sách” thật rồi…

Dưới đây là bài viết (+phỏng vấn ngắn) của Phùng Hoàng Anh, một giáo viên trẻ ở Hà Tây, thường gọi mình là bố. Có thằng con thế này cũng gọi là khá giả rồi.

NHÀ VĂN NHƯ THỊ NỞ

Phùng Hoàng Anh

Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên, Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội, vừa trình làng tập tiểu luận chân dung phê bình văn học mang cái tên gây tò mò – Nhà văn như Thị Nở.

Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên cho biết: Năm 1991, kỷ niệm 40 năm mất của nhà văn Nam Cao, tôi viết được ba bài về ông, một bài mang tính nghiên cứu, một bài phân tích truyện ngắn Cái móng giò, và bài Nhà văn như Thị Nở. Truyện Chí Phèo đã quá quen thuộc rồi, nhưng đọc lại nó vào dịp ấy tôi chợt nảy ra cái ý như tên bài đã nói rõ. Chí Phèo đã cưỡng bức Thị Nở nhưng chính nhờ Thị và bát cháo hành của Thị sau cơn cưỡng bức ấy Chí mới cảm nhận lại được mình là người và muốn làm người.

Trong bài tôi đã viết: Bát cháo hành của Thị Nở vào lúc đó là đỉnh điểm hạnh phúc của Chí Phèo đồng thời cũng là khởi điểm tấn bi kịch làm người của hắn. Hắn đã được yêu nên hắn tự biết. Hắn không say được nữa rồi dù có uống lại bao nhiêu rượu. Thị Nở đã khơi dậy trong hắn mơ hồ cảm thức về quyền con người được lương thiện. Bát cháo hành Thị Nở đã thổi bùng đốm lửa hiền trong con người hắn thành trận lửa dữ là chính vì cái câu hỏi không có câu trả lời này. Hơi cháo hành thoang thoảng mà đủ sức mạnh át cả mùi rượu sặc sụa, mà khiến tâm linh cú tỉnh, mà buộc thằng lưu manh phải vùng lên tìm cách đòi quyền sống. Văn học phải sao là cái hơi đó. Nhà văn làm sao tỏa được cái hơi đó. Sao cho mỗi trang văn là một bát cháo hành Thị Nở cho người đọc văn.

Nhà văn như Thị Nở gồm 59 bài viết về 51 tác giả của văn học Việt Nam hiện đại tính từ đầu thế kỷ 20 đến nay từ Nam Trân, Thế Lữ, Hải Triều, Hoài Thanh, Nguyễn Tuân, Trương Tửu, Bích Khê, Xuân Diệu, Tố Hữu, Nguyễn Huy Tưởng… cho đến Nguyễn Hữu Đang, Hoàng Cầm, Trần Dần, Lê Đạt, Phùng Quán, Bùi Ngọc Tấn, Nguyễn Xuân Khánh, Dương Tường…, rồi Bảo Ninh, Nguyễn Quang Lập, Vi Thùy Linh… Đây chưa phải là tập hợp đầy đủ, vẫn còn thiếu một số tác giả mà nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên đã có bài viết nhưng bản thảo chưa tìm thấy.

Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên chia sẻ: Tôi khá hồi hộp chờ đợi sự tiếp nhận của người đọc đối với cuốn sách viết đầu tiên của mình. Lâu nay các độc giả đã quen tên biết tiếng tôi qua nhiều bài viết trên báo chí, nhưng đây là lần đầu tiên họ đọc tôi một cách tập trung, có hệ thống. Tôi mong có được sự phản hồi khen chê, trao đổi của người đọc từ cuốn sách này để làm nghề được tốt hơn.

Nguồn: sggp.org.vn/

Nguyễn Trọng Tạo