Góp ý sửa đổi hiến pháp 1992: Vẫn tư duy “đứng trên nhân dân”!
Góp ý sửa đổi hiến pháp 1992:
Thứ nhất, cách viết và nội dung của nhiều quy định trong
chương này cho thấy việc biên soạn vẫn chưa thoát hẳn được tư duy cũ về một Nhà
nước “đứng trên nhân dân”, “ban phát”, “kiểm soát” các quyền cho nhân dân và
luôn “sợ hãi”, “đề phòng” nhân dân đấu tranh đòi hỏi sự tôn trọng và bảo đảm
các quyền và tự do hiến định. Minh chứng là việc nêu quy định về giới hạn quyền
ở điều đầu tiên của chương này.
Vẫn tư duy
“đứng trên nhân
dân”!
(Dân Việt) - Dự thảo Hiến pháp 1992 sửa
đổi vẫn còn chưa thực sự tiếp cận được với tư duy khai phóng, tiến bộ về nhân
quyền đang là chủ đạo trên thế giới.
So với Chương 5 Hiến pháp 1992, Chương 2 Dự thảo Hiến
pháp 1992 sửa đổi năm 2013 có một số ưu điểm nổi bật, cụ thể như đã khắc phục
được nhiều hạn chế về kỹ thuật lập hiến; cân bằng được cấu trúc giữa các nhóm
quyền; nỗ lực sửa đổi tư duy cũ về chủ thể của quyền. Tuy nhiên, bên cạnh
những điểm mạnh, dự thảo vẫn còn một số hạn chế, tiêu biểu.
|
Cách
thể hiện quyền con người trong dự thảo Hiến pháp vẫn còn chưa sát với thực
tiễn (ảnh minh họa).
|
Đồng thời ngay sau đó bổ sung một điều mới (Điều 16, quy
định cấm lợi dụng quyền con người, quyền công dân để xâm phạm lợi ích quốc gia,
lợi ích dân tộc, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác) mà nội dung toát lên
tính “răn đe” rất rõ trong khi về thực chất đã bao hàm trong khoản 2 Điều 15.
Tiếp theo, dự thảo còn có Điều 20 (sửa đổi, bổ sung Điều 15) cũng nhằm “nhắc
nhở” người dân là “quyền đi liền với nghĩa vụ với Nhà nước” và những quyền của
họ là do Hiến pháp, luật pháp (tức Nhà nước) quy định, cho dù nội dung của điều
này không thực sự chính xác về mặt thực tế và có khía cạnh đi ngược lại với
nhận thức chung của cộng đồng quốc tế. Ngoài ra, việc “quyết giữ” các cụm từ
“theo pháp luật”, “do pháp luật quy định” hoặc “theo quy định của pháp luật”
trong nhiều quy định về các quyền quan trọng đã nêu ở trên và một số quy định
khác cũng phản ánh tâm thế “đề phòng” nhân dân và “dự phòng” khả năng có thể
“rộng tay” hành động để kiểm soát, giới hạn các quyền hiến định về sau này.
Sự lạm dụng các quy định mang tính “răn đe” và “phòng
ngừa” nhân dân trong Chương II dự thảo như đã nêu ở trên là rất ít có trong chế
định về quyền con người, quyền công dân của hiến pháp các quốc gia trên thế
giới. Trong khi đó, tương tự như Chương 5 Hiến pháp 1992, Chương II dự thảo thiếu
hẳn những quy định tuyên bố một cách rõ ràng, cụ thể, trực tiếp về nghĩa vụ tôn
trọng, bảo đảm quyền con người, quyền công dân của các cơ quan, viên chức nhà
nước – điều luôn được nhắc đến trong các điều ước quốc tế về quyền con người và
được nhấn mạnh trong hiến pháp của nhiều quốc gia.
Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng, tuy đã có khá
nhiều cải tiến, việc hiến định các quyền con người, quyền công dân trong Dự
thảo Hiến pháp 1992 sửa đổi vẫn còn chưa thực sự tiếp cận được với tư duy khai
phóng, tiến bộ về nhân quyền đang là chủ đạo trên thế giới.
Thứ hai, khá nhiều quy định trong Chương II dự thảo còn
thiếu hợp lý, thiếu đầy đủ hoặc chưa chặt chẽ. Ví dụ quyền sống (Điều 21) quy
định quá ngắn gọn (chỉ vọn vẹn 5 từ) không nêu được sự liên hệ của quyền này
với vấn đề hình phạt tử hình, điều cần được làm rõ giống như trong hiến pháp
của nhiều quốc gia… Việc sửa đổi một số quyền học tập, quyền được chăm sóc sức
khỏe, các quyền về hôn nhân – gia đình… vô hình trung làm suy yếu cơ chế bảo
đảm các quyền này, trong khi lẽ ra cần phải tăng cường hoặc ít nhất là duy trì
nguyên trạng…
Hội nghị trực tuyến của Chính phủ với các bộ, ngành, địa
phương về công tác lấy ý kiến nhân dân đối với Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm
1992 sẽ diễn ra vào ngày 6.3 tới tại 64 đầu cầu: Chính phủ, các tỉnh, thành.
Mục đích nhằm bàn về thực hiện đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn,
vướng mắc của bộ, ngành, địa phương, đồng thời nắm bắt kết quả bước đầu về công
tác lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Hiến pháp sửa đổi.
P.V
Sáng 4.3, tại Hà Nội, Ủy ban về các vấn đề xã hội của
Quốc hội tổ chức tọa đàm góp ý vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Các ý
kiến của chuyên gia, nhà nghiên cứu tập trung phân tích, đóng góp vào nội dung
các quy định trong dự thảo về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của
công dân liên quan đến y tế, dân số, bình đẳng giới, hôn nhân - gia đình, tôn
giáo.
Minh Hải
Ngày 4.3, Thường trực Hội đồng Nhân dân TP. Cần Thơ đã tổ
chức hội thảo chuyên đề lấy ý kiến đại biểu dân cử, chuyên gia, nhà khoa học,
cán bộ làm công tác thực tiễn về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Tại hội
thảo, những nội dung được nhiều đại biểu quan tâm và tham gia đóng góp ý kiến
gồm: Chế độ chính trị; quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân;
một số vấn đề liên quan đến lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa
học, công nghệ và môi trường…
Hồng Cẩm
TS Vũ Công Giao (khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội)
Theo Dân Việt
Phó nhòm: Quả là
phát hiện của TS.Vũ Công Giao rất chuẩn. Lối tư duy ngược với quan điểm cơ bản
của nhà nước pháp quyền là quyền lực cao nhất thuộc về nhân dân đã bị đảo ngược
trong thực tiễn từ lâu. Vì thế dự thảo Hiến pháp vẫn theo lối tư duy ấy, nó
"ám" vào nội dung dự thảo HP. Lẽ ra các điều trong HP phải chặt chẽ,
chặn cho được bàn tay lộng quyền của chính quyền, luôn luôn có xu hướng vi phạm
dân chủ theo quy luật phổ biến, thì DT HP lại có vẻ "đe nẹt" nhân dân,
tạo điều kiện cho chính quyền đè đầu cưỡi cổ nhân dân. Những điều khoản có yếu
tố ấy phải được chỉnh sửa thì HP mới không tiền hậu bất nhất.
Nhận xét