5978. Lại nói về uống rượu
LẠI
NÓI VỀ UỐNG RƯỢU
Nguyễn Ngọc Dương/PNTB
Rượu
là đề tài được rất nhiều người quan tâm, đủ các cung bậc hỷ, nộ, ái, ố. Hôm nay
tôi chỉ viết thêm đôi điều với những suy nghĩ bất chợt sau khi có một bạn trên
facebook. chia sẻ bài viết có tựa đề: “Ép
rượu, một “phong tục” ngu xuẩn và độc ác”, nhưng chỉ sau vài giờ lại rút xuống,
vì lý do “có nhiều ý kiến trái chiều”. Trái chiều là chuyện thường tình. Nhưng
tin rằng, đa số nhân dân ta là những người thông minh và tử tế, luôn ủng hộ lẽ
phải, góp phần xây dựng nền văn hóa tiến bộ của dân tộc.
Khoảng
30 năm trước, khi còn công tác ở huyện, tôi thấy có lần đồng chí Bí thư huyện ủy
ra chỉ lệnh “cấm uống rượu trong các cuộc tiệc tùng của cơ quan”. Thấy có vẻ
không ổn, vì tính cực đoan của sự cấm đoán, tôi đã viết bài “Văn hóa rượu”. Đại
ý, rượu là văn hóa nhân loại, bản thân rượu là sự sáng tạo của con người, chỉ
có điều người dùng nó cần có văn hóa…Thế rồi đánh liều mang bản thảo lên đọc
cho Bí thư nghe, tưởng bị “ăn đòn”, nhưng không ngờ, ông bảo: “Hay chú ạ!”. Tôi
cười thầm, mang về đưa cho Đài truyền thanh của huyện đọc to trên loa công cộng.
Rất nhiều người tâm đắc.
Tôi
có anh bạn thân mắc bệnh nghiện rượu. Đã nghiện thì hay uống, mà đã uống thì rất
thích mời người khác, như một sự chia sẻ niềm đam mê. Mỗi khi anh bạn đến chơi
nhà, tôi mời anh ở lại dùng cơm và thường chỉ chạm với anh một ly nhỏ rồi cáo lỗi,
thân tình nói: “Đây, tôi nhường “bố” cả hũ, bố tự rót, uống đến bao giờ cũng được,
tôi tuy không có sức uống, nhưng đủ sức ngồi hầu bố uống”. Biết can chẳng được,
nên tôi nói vậy. Tuy nhiên anh chỉ cười hề hề, chẳng giận. Anh uống dăm bẩy
chén rồi cũng thôi. Nhưng nếu có “bạn uống”, anh có thể ngồi cả ngày…
Có
lần tôi đến nhà anh, vợ anh kể: “Hôm kia anh ấy đi uống rượu với bạn cách nhà
hơn cây số, đi bộ. Khi về say quá, chui xuống ruộng lúa còn bùn nhão để… ngả
lưng, tưởng là… giường nhà mình. Lúc sau tỉnh dậy chả hiểu sao lại mò được về
nhà, bùn đất từ đầu chí chân, như người vừa móc dưới lỗ lên. Em phải lôi anh ấy
vào nhà tắm, lột hết quần áo, vừa tắm cho anh ấy vừa khóc…”
Bẵng
đi một thời gian xa nhau, một hôm tôi nhận được cú điện thoại ngẹn ngào của vợ
anh: “Anh ơi, nhà em… mất rồi…!”. Tôi vội thu xếp về đám tang anh. Người ta bảo,
anh ấy chết vì “gan cứng như gỗ”. Tôi nghĩ: đích thị tại rượu.
Năm
1994, tôi công tác ở một ban của tỉnh, cơ quan có anh lái xe rất thích uống rượu.
Tỉnh mới tập kết, nhiều người còn ở khu tập thể. Lắm hôm ra quán ăn sáng, tôi gặp
anh ngồi “độc ẩm” với cốc rượu trắng đầy như vại bia. Anh mời: “Thủ trưởng ngồi
đây uống với em một chén”. Tôi bảo, chú là lái xe, uống vừa thôi, rượu bổ béo
gì”. Anh phân bua: “Bác không biết chứ, rượu là “cao gạo”, sao lại không bổ! Em
cứ chơi hai vại này là bữa sáng không cần phải ăn thêm gì”. Khi anh cứ nằn nì, nhiệt
tình mời, tôi mắng: “Tôi không uống được rượu, từ nay chú không phải mời nhiều,
mà chú cũng không nên uống lắm, còn phải lái xe, uống rượu không tốt đâu”…
Nhưng can người nghiện thì ngang nước đổ lá khoai…
Sau
một thời gian, anh ấy xin nghỉ hưu non, cơ quan cho nghỉ. Nhưng chưa kịp nhận sổ
hưu thì một hôm tôi cũng nhận được cú thoại: “Bác ơi, bố cháu mất rồi… !”. Tôi
bàng hoàng sắp xếp xuống nhà anh thì con trai anh cho biết: “Bố cháu đi uống rượu
đám cưới gần một tuần. Hôm qua về tự dưng sốt đùng đùng, hai tay run, quều quào
như ró chuồn. Gia đình võng đi viện, nhưng ra đến bờ suối thì bố cháu không thở
nữa, phải quay về! Người ta bảo, bố cháu bị ngộ độc rượu”.
Ngày
xưa các cụ nhà Nho, các văn nhân mặc khách…uống rượu rất văn hóa. Người ta chỉ
nhâm nhi cái chén “hột mít”, chén “mắt trâu”, để lấy cảm hứng đàm đạo văn
chương, cái thứ không thể dung nạp những hành vi phàm phu tục tử, không bao giờ
ngửa cổ dốc ồng ộc vào miệng như thể kẻ khát uống nước lọc. Cũng không có cái
thói hô khẩu hiệu “trăm phần trăm” hay “dô…dô…”, khích lệ cho mọi người phải
say. Người ta mời nhau cũng nho nhã, không có tính chất “cưỡng ép”. Trong những
đám rượu, chúng ta thường chứng kiến cảnh người ta ép nhau, rằng, phải uống hết
mình, phải cạn hết để thể hiện “tình bạn chân thành”. Rằng, đây là “phong tục,
tập quán” của làng, của địa phương, nhập gia tùy tục, phải cạn hết”… “Rằng, mày
không cạn là mày khinh tao! …”. Trong những đám tiệc cưới hỏi, cũng có người cầm
chén đi mời hết mâm này mâm kia, không phải vì có quan hệ đặc biệt nào, mà là
muốn tỏ ra ta đây giỏi uống rượu. Khi gặp một bạn chỉ nhấp môi cho phải phép,
vì tửu lượng kém hoặc vì lý do sức khỏe thì lại lấy tay hất hất: “Cạn đi, cạn
đi, ai lại làm thế !...”… Đấy cũng là những cách ép rượu. Tuy nhiên có người
cãi: “Tôi có “ép” đâu, có dằn ai ra mà đổ rượu vào mồm đâu!?”. Ôi giời, nói đến
thế thì cạn lời. Lại còn phải dằn ra đổ rượu vào mồm người khác mới gọi là “ép”
thì còn gì là văn hóa, thậm chí nó còn là hành vi “vi phạm nhân quyền”.
Có
những trường hợp đi dự tiệc, vì nể bạn bè mời như “ép”, nên bị quá chén. Trên
đường về, đâm xe máy vào cột điện, chết bất đăc kỳ tử. Chỉ khổ vợ, khổ con...
Khi ấy, chả hiểu những người “yêu mến” anh ta, từng dùng lời lẽ kích động nạn
nhân uống rượu, liệu có cắn rứt lương tâm, hay họ tự cho mình là vô can? Gần
đây, không ít lái xe say rượu đã gây ra nhiều thảm họa giao thông, tạo thêm hệ
lụy xã hội. Những người tham gia giao thông ngồi trên xe máy trước vạch sơn trắng
chờ đèn đỏ đã bị những con “xe điên” cố tình đâm thẳng vào sau lưng, gây thảm họa
thương vong hàng loạt. Hoặc vì say không làm chủ được tay lái, đã không ít trường
hợp xe đang đi trên đường, tự dưng đâm thẳng vào nhà dân, giết chết những người
đang vô tư ngồi hóng mát ở vỉa hè... Đấy là hậu quả của rượu, hay hậu quả do sự
quá “nhiệt tình” của bạn rượu ở một bữa tiệc nào đó. Kinh nghiệm cho thấy, uống
rượu một mình hoặc uống với những người biết kiềm chế liều lượng…thì không mấy
khi quá chén, gây hậu quả nghiêm trọng.
Xã
hội ta không cấm uống rượu, nhưng cấm uống rượu khi tham gia giao thông. Gần
đây điều luật này được bổ sung tăng hình phạt, vì thực tế đã gây nhiều hậu quả
nghiêm trọng hoặc vì sau rượu mà gây ra những bất ổn khác trong gia đình và xã
hội. Nên chăng cần tạo dư luận mạnh mẽ lên án hành vi “mời rượu quá nhiệt tình”?
Nhiệt tình cái gì chứ nhiệt tình mời rượu và uống rượu là: “Yêu nhau như thế bằng
mười phụ nhau”.
Nhận xét