5815. Sự phản động của đề toán tú tài 2018
Sự phản động của đề toán
tú tài 2018
Chu Mộng Long: Bộ trưởng Nhạ vừa tuyên: sẽ nhập giáo
trình ngoại về Việt Nam để sinh viên Việt Nam không phải đi du học nữa. Nhưng
có lẽ sau khi đọc bài phản biện đề toán của GS Nguyễn Tiến Dũng, Bộ trưởng Nhạ
sẽ rút lời ngay lập tức. Vì cỡ giáo sư lớn như Nguyễn Tiến Dũng mà không giải
nổi đề toán phổ thông trung học của Việt Nam thì sinh viên Việt Nam sang đó học
gì?
Có lẽ các giáo sư nước ngoài nên du học tại
Việt Nam để học lại toán phổ thông thôi, anh Nhạ hè?
Thưa GS. Nguyễn Tiến Dũng. Điều ông nói không chỉ thể hiện ở kỳ
thi tốt nghiệp đâu. Họ tổ chức một chương trình toán mà mọi cấp học đều phải đi
học thêm mới có thể làm bài được.
GS Nguyễn Tiến Dũng, hiện là GS Toán tại đại học Toulouse, Cộng
hoà Pháp, huy chương vàng IMO 1985. Đừng nói GS ko biết giải toán nhé. Và GS đã
kết luận, đề toán PTTH 2018 là một đề phản động.
Nguyên văn bài viết:
SỰ PHẢN ĐỘNG CỦA ĐỀ TOÁN THPT 2018
Tôi xin nói thẳng: đề toán THPT năm nay là phản động, phá hoại nền
giáo dục.
Tôi là người vẫn còn biết giải các bài toán phổ thông thuộc loại
khó, các bài thi IMO tôi nói chung vẫn giải được trong thời gian quy định. Thế
mà hôm qua, khi một người nhờ tôi xem 5 bài trong đề thi toán THPT 2018 mã số
120 (cụ thể là các bài 38, 44, 45, 48, 49), tôi mất toi gần một tiếng để giải 4
trong số 5 bài đó, còn bài cuối cùng (bài số 45 về một phương trình phi tuyến
với biến số phức) thì “khóc thét”, không thể giải nổi trong vòng 1 tiếng tiếp
theo. Bài số 45 đó là về một phương trình phi tuyến biến phức. Tôi đưa bài đó
cho một nghiên cứu sinh toán học trò của tôi thử giải, anh ta cũng khóc thét
luôn. Nếu tôi ra đề bài như bài đó cho sinh viên năm thứ nhất của tôi, thì các
đồng nghiệp của tôi chắc sẽ nói là tôi bị điên mới ra đề khó như vậy. Thế mà bộ
dục bắt học sinh làm, không những 5 bài đó, mà còn thêm 45 bài khác, trong vòng
có 90 phút!
Đó mới chỉ là một trong những điểm phản động của đề thi toán THPT
2018. Tôi nói “phản động” ở đây theo nghĩa: nó đi ngược lại các nguyên lý cơ
bản của giáo dục, ngược lại sự tiến bộ của loài người. (Các nguyên lý đó là: đề
thi phải phù hợp mục đích của kỳ thi, và phải có tác động tốt đến việc học các
kiến thức kỹ năng thực sự có ích về sau). Tôi đã rất cân nhắc khi dùng chữ
“phản động” này, và dưới đây tôi xin đưa ra một số điểm về sự phản động đó:
Thứ nhất là những bài qúa khó và qúa mẹo mực cho vào đề thi THPT,
cộng với một đề bài qúa dài, là hoàn toàn sai mục đích của kỳ thi này. Về
nguyên tắc, một học sinh nắm vững kiến thức như trong sách giáo khoa là phải
làm được mọi bài kiểm tra. Còn ở đây, giỏi mấy cũng không làm nổi nếu không học
mẹo trúng tủ. Tôi đố ngay các ngay những người ra đề và các quan chứ giáo dục
giải các bài đó trong thời gian 180 phút, bằng hai lần 90 phút.
Người ta chống chế rằng các học sinh được luyện thi sẽ giải được, sẽ không thấy
đề qúa khó. Đấy chính là một sự phản giáo dục khi biến việc học thành trò luyện
thi. Với kiểu này, thì “Việt Nam không còn một nền giáo dục mà chỉ còn một nền
thi cử”, nói mượn lời của một cố vấn thủ tướng Ấn Độ về giáo dục trước kia (ông
ta nói câu như vậy về nước Ấn Độ). Việc học thêm không phải là xấu nếu như nó
đem lại kiến thức thực sự có giá trị về sau này cho học sinh (dùng được vào
việc gì đó sau khi tốt nghiệp), chứ học thêm theo kiểu luyện thi chỉ cốt để
giải mẹo cho thi được điểm cao chứ hầu như không mang lại được kiến thức gì có
giá trị về sau này là một trò qúa hao tiền tốn của mà phản tác dụng, khiến cho
học sinh có cái nhìn sai lệch về khoa học và thiếu kiến thức chuẩn bị thật sự
cho về sau.
Việc thi trắc nghiệm bị lạm dụng ở Việt Nam, đặc biệt là trong kỳ thi THPT này.
Người ta chống chế rằng thi trắc nghiệm là hội nhập quốc tế, theo xu hướng thời
đại. Nói về mức độ “hội nhập quốc tế và theo xu hướng thời đại” thì có lẽ cả cái
bộ dục không ai hơn tôi, vì bản thân tôi sống và học tập, làm việc ở các nước
tiên tiến suốt hơn 30 năm nay. Từ Nga cho đến Đức-Pháp-Ý cho đến Mỹ-Canada cho
đến Nhật-Hàn v.v. tôi đều có thời gian từng ở đó, nhưng chưa hề thấy đề thi nào
“củ chuối” như đề thi THPT toán 2018 ở Việt Nam. Ngay ở Mỹ hay ở Pháp, tuy
người ta có dùng thi trắc nghiệm, nhưng dùng một cách dè chừng, một phần thôi,
chứ không phải trắc nghiệm toàn bộ cuộc thi môn toán. Người ta biết rằng các
bài thi trắc nghiệm (như hiện tại, ngay trên thế giới) không đánh giá được hết
các kỹ năng của học sinh (trong một môn học) mà chỉ đánh giá được một số kỹ
năng, nếu chỉ dùng trắc nghiệm thì việc đánh giá sẽ bị rất lệch lạc, dẫn đến
việc học bị lệch lạc theo. Kiểu “hội nhập” của bộ dục là kiểu thô thiển, “học
đòi mà không hiểu bản chất, không biết phân biệt hay dở”.
Người ta chống chế rằng thi trắc nghiệm là học tập kỳ thi như là SAT, ra bài
cũng là tham khảo đề thi nước ngoài như là SAT. SAT thì tôi biết khá rõ, ở nhà
tôi cũng có cả chồng sách SAT vì con tôi cũng từng thi. Tôi có thể khẳng định
là mọi bài toán trong SAT và SAT 2 tôi đều làm được dễ dàng, chứ không như đề
toán trắc nghiệm của Việt Nam. Bản thân về việc ra đề, tuy cùng là trắc nghiệm
nhưng đề của họ trong sáng chứ không lắt léo mẹo mực như đề Việt Nam.
Cũng nói về việc “học tập SAT”, bản thân một số trường lớn ở Mỹ như Chicago đã
bỏ yêu cầu phải có điểm SAT khi nộp đơn xin nhập học. Tất nhiên là họ không ngớ
ngẩn khi làm vậy. Lý do họ bỏ SAT là bởi vì họ cũng nhận thấy SAT cũng khuyến
khích học sinh luyện thi kiểu trắc nghiệm (làm như cái máy mà không cần hiểu)
dẫn đến học lệch lạc, và những học sinh giỏi nhưng không chịu chơi trò luyện
thi vô bổ lại có kết quả thi SAT kém hơn là những học sinh không giỏi bằng
nhưng chịu khó luyện thi. Các trường đại học tốt không muốn nhận phải học sinh
chỉ giỏi thi trăc nghiệm, mà họ muốn có những người giỏi thực sự có khả năng
phát triển về sau này hơn.
Một chi tiết kỹ thuật: Có thể có những học sinh được điểm 10 thi toán năm nay,
nhưng tôi tin rằng 99% những bạn đó được 10 là vì điền đại mà ăn may, chứ không
phải là giải được thực sự toàn bộ các bài. Đó là một điểm phản động khác của
lối thi trắc nghiệm hiện tại: học sinh đi thi mà như là đi chơi xổ số, thay vì
làm bài thực sự thì điền lung tung may thì trúng không may thì trượt. Kiểu thi
“cứ đánh dấu đại có khi được điểm” khuyến khích sự liều lĩnh, làm bừa và thiếu
trách nhiệm với cá quyết định của mình, nguy hiểm cho công việc và cuộc sống về
sau nếu cứ có thói quen làm bừa mà không phân tích phải trái ra sao. Hãy tưởng
tượng các quan chức cũng “bấm nút bừa” may thì đúng và được tung hô không may
thì hại cho đất nước nhưng cũng không bị phạt gì không bị đuổi đi, và kết quả
sẽ là đất nước bi bét. Để tránh việc “bấm bừa” này thực ra khá dễ: cần đưa vào
cơ chế phạt cho các “bấm bừa bị phát hiện sai”, chứ nếu không phạt thì là
khuyến khích bấm bừa khi không biết gì.
(Hình minh họa: 2 trang cuối của đề thi, và lời giải cho 4 bài
trong số đó đã ngốn ít nhất hơn nửa tiếng)
Nguyễn Tiến Dũng
(Theo: Blog Chu Mộng Long)
Nhận xét