5393. Biệt phủ và quan chức
Biệt phủ và quan
chức
Phạm Ngọc Tiến
Sáu năm trước, người bạn tôi đi Suối Giàng, Yên
Bái, chứng kiến những em nhỏ học sinh đến bữa chỉ có cơm và rau nấu với muối.
Bạn tôi về đã viết một bài tự
thán nhỏ rất xúc động, gửi cho tôi đọc đầu tiên. “Mình biết nước ta nghèo (nói
chung, rất chung thôi). Nhưng có nghèo đến thế không?” - bạn tôi hỏi, về những
bữa cơm chỉ có cơm trắng và ít rau cải nấu nước lã của trẻ con. Dù là người đi
miền núi nhiều, chứng kiến sự đói ăn, thiếu mặc của nhiều học sinh các vùng nhưng
tôi cũng không cầm nổi nước mắt khi đọc bài viết.
Chính từ bài báo này với sự ủng
hộ của độc giả trong, ngoài nước, chương trình “Cơm có thịt” - tiền thân của
“Quỹ Trò nghèo vùng cao” ra đời. Đã có hàng tỉ đồng được các nhà hảo tâm khắp
nơi gửi vào quỹ, có thêm những đứa trẻ có thịt ăn trong bữa cơm ở trường nội
trú, và cả những ngôi trường mới được xây, vì những sự xúc động như thế.
Suối Giàng chính là điểm trường
đầu tiên được thụ hưởng. Yên Bái sau đó vẫn liên tục nhận được sự giúp đỡ. Dẫn
điều đó để thấy không chỉ là gạo cứu đói mà còn nhiều lĩnh vực khác nữa Yên Bái
đang rất cần sự trợ giúp của cộng đồng xã hội.
Yên Bái là một tỉnh rất nghèo.
Khi dư luận bùng nổ về biệt phủ 13.000 mét vuông của ông Phạm Sĩ Quý (do vợ
đứng tên) được xây dựng hoành tráng cũng là thời điểm tỉnh này được Thủ tướng
chính phủ ký xuất cấp 462,72 tấn gạo từ nguồn dự trữ quốc gia để hỗ trợ cứu đói
cho nhân dân trong kỳ giáp hạt đầu năm 2017.
Tôi không muốn bàn về tính pháp
lý của những “biệt phủ” trên Yên Bái. Đó có thể là tài sản hợp pháp của các vị
đầu sở - như cách họ giải trình. Nhưng tôi muốn nghĩ về văn hóa.
Những thành tựu của công cuộc Đổi
Mới từ những năm cuối thập niên 80 đã đưa mức sống người dân cả nước lên một
mặt bằng cao hơn thời bao cấp rất nhiều. Cơ hội làm giầu mở ra cho không ít
người và thật sự đất nước đã hình thành một giới “tư sản” mới với khoảng cách
lớn so với đời sống người dân bình thường. Họ là những doanh nhân ở mọi lĩnh
vực. Sự thành đạt về của cải vật chất đủ thỏa mãn để những người ở giới này có
cuộc sống vương giả. Không ít lâu đài, biệt thự, trang trại mọc như nấm ở khắp
mọi nơi, mọi chỗ trên khắp các vùng miền. Điều kiện công việc cho tôi đi rất
nhiều nơi và chứng kiến không ít công trình nguy nga gấp nhiều lần những biệt
phủ đang được nhắc đến trên báo mấy ngày nay. Ai cũng hiểu đồng tiền kiếm được,
chủ nhân của nó muốn sử dụng thế nào là quyền của họ. Nguồn gốc đồng tiền ấy đã
được pháp luật bảo hộ bởi nếu bất minh sẽ bị xử lý. Nhưng quan chức liệu có
khác?
Trong bối cảnh của địa phương
nghèo, nhiệm vụ chính trị của những ông ủy viên hội đồng, là tìm kiếm nguồn lực
xã hội để giúp quê mình thoát nghèo. Yên Bái đã có nhiều nỗ lực thể hiện mong
muốn này. Họ mới thành lập một chương trình tên là “Cà phê doanh nhân” - nơi
các doanh nghiệp gặp gỡ trực tiếp lãnh đạo tỉnh, mỗi tháng một lần, trong không
khí gần gũi thân mật, để cùng bàn cách làm giàu cho địa phương.
Nhưng tôi cứ tưởng tượng rằng,
nếu để gần gũi hơn nữa, quyết tâm cùng đồng lòng giúp tỉnh thoát nghèo hơn nữa,
một nhà đầu tư lớn (có thể từ nước ngoài), được một vị quan sở mời về tư gia
cùng bàn việc, thì họ sẽ nghĩ thế nào? Họ sẽ xúc động, và đầu tư vào Yên Bái
rất nhiều tiền chứ?
Không phải tự nhiên mà nhiều
chính trị gia đương đại như Jose Mujica - tổng thống Uruguay, hay là Lý Quang
Diệu - thủ tướng Singapore, sống trong những căn nhà giản dị. Dù đó là những
nước giàu hơn chúng ta rất nhiều. Cũng không phải tự nhiên mà nhiều chính khách
Việt Nam thế hệ trước cũng chọn lối sống giản đơn. Đó không phải là tính cách,
mà là một ý thức về nhiệm vụ. Họ đã lựa chọn một sự nghiệp, mà nhiệm vụ cốt lõi
nhất, là “đại diện cho người dân”.
Những căn nhà lộng lẫy tất nhiên
không đại diện cho người dân Yên Bái, năm nào cũng phải nhận ngân sách từ trung
ương.
Những căn biệt phủ mọc lên và
được giải thích qua loa về nguồn gốc tài sản, tôi có thể chấp nhận. Nhưng tôi
nghĩ về “văn hóa quan chức”. Một lối văn hóa ứng xử, khi anh đã lựa chọn sự
nghiệp đại diện cho người dân. Nó không liên quan đến việc anh có nhiều tiền
hay không.
Năm ngoái, một cô hoa hậu mới 19
tuổi, mặc đầm công chúa đi thăm bệnh nhi cũng nhận rất nhiều sự bàn tán. Những
“biệt phủ” mọc lên giữa một tỉnh mà nhiều người dân đang đói, gây nhói lòng cho
tôi gấp triệu lần bộ đầm công chúa của hoa hậu.
Cho dù họ có tiền, cho dù luật
pháp không cấm họ hưởng thụ chút xa hoa, nhưng họ đã có thể làm tốt hơn sứ mệnh
của mình, nếu đừng tiêu kiểu ấy.
Phạm Ngọc Tiến
(Theo Tễu Blog)
Nhận xét