4691.Tâm lý nô lệ của người Việt
Tâm lý nô lệ của người Việt
NGUYỄN XUÂN HƯNG (nhà văn)
Hình ảnh nghĩa quân
Tây Sơn được tái hiện
chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa – thể hiện khí thế
vùng lên
quyết không chịu kiếp nô lệ.
|
Người Việt nô lệ -1
Tít đầy đủ phải là : tâm lý nô lệ của người Việt.
Sĩ phu nước ta nhiều lần chỉ ra thói hư tật xấu của đồng bào mình. Phan Kế Bính
viết phong tục, quá nửa phê phán thói xấu hủ tục. Tản Đà, Phạm Quỳnh, Nguyễn
Trường Tộ cũng lên án kịch liệt người Việt xấu xí. Phan Khôi viết thế này
:"Sĩ phong nước ta, suy đồi đi là từ thời Lê Trung Hưng về sau. Người trên
người dưới bắt chước nhau, thành ra cả một nước đều bỏ mất đại nghĩa, quên mất liêm
sỉ, mà đổ xô nhau vào vòng danh lợi. Lòng tự trọng của người mình như ngọn lửa
đã tắt, không còn bừng lên, như hột giống bị ẩm, không còn nứt lên được. Lại
thêm cái kiểu chuyên chế từ xưa đến nay, cứ ở trên đè xuống ở dưới đợ lên, làm
cho nhân dân ngày một đê hèn yếu ớt...”.
Cội nguồn mọi thói xấu có căn nguyên từ lịch sử dân tộc. Hơn nghìn năm lệ thuộc
trực tiếp. Từ Đinh, Lê đến Nguyễn, không kể10 năm thuộc Minh đen tối, còn thì
độc lập mà vẫn danh nghĩa là lệ thuộc. Trên ông vua ta có một thiên triều.
Song, cái chốt đích đáng là toàn bộ nền văn hóa, lý luận cốt lõi, nền tảng xã
hội lấy cơ sở từ Nho giáo, triết học ngoại lai. Lý luận trị nước ở một nước
lãnh thổ rộng lớn, phong thủy khác, văn hóa khác bị du nhập vào dưới lưỡi gươm
của kẻ nô dịch bá chủ, nó càng bị ép buộc chặt chẽ. Cả dân tộc là tù binh của ý
thức hệ ngoại lai.
Lê Thái tổ phục hưng dân tộc đầu TK15, song cuối cùng đất nước
vẫn không vùng thoát khỏi thiên hạ của nhà Minh, Nho giáo bắt đầu phát triển
hơn bất kỳ bao giờ trước đó. Lý - Trần tam giáo đồng nguyên nước mạnh đến thế,
mà sau Lê nước càng ngày càng ươn hèn. Đến Lê Trung hưng thì cái ưu việt của
Nho giáo thời Lê Thánh tông đã phôi pha, còn cặn bã của nó phát tác, Phan Khôi
cũng chỉ ra các thói hư tật xấu của người Việt bắt đầu nặng từ Lê Trung hưng.
Nô lệ về lý luận thì mọi mặt đời sống bị dẫn dắt cũng bị nô dịch. Không ai cai trị hữu hình, mà tư duy, phong tục, thói sống biểu hiện ra. Nghĩ một chiều, xã hội thời chiến triền miên, dân cũng như lính có ý thức phục tùng răm rắp, quan lại ai cũng tưởng, cũng muốn mình là tướng là tư lệnh. Từ đó, từ quan đến dân không ai thích nghe lời nói khác, nói gì đến tranh luận.
Nô lệ về lý luận thì mọi mặt đời sống bị dẫn dắt cũng bị nô dịch. Không ai cai trị hữu hình, mà tư duy, phong tục, thói sống biểu hiện ra. Nghĩ một chiều, xã hội thời chiến triền miên, dân cũng như lính có ý thức phục tùng răm rắp, quan lại ai cũng tưởng, cũng muốn mình là tướng là tư lệnh. Từ đó, từ quan đến dân không ai thích nghe lời nói khác, nói gì đến tranh luận.
Thời hiện đại, trí thức Việt cũng không phải từ nước khác di cư đến, là hậu duệ
của cha ông anh dũng và đau khổ, thì sao bắt trí thức thoát ra ngay. Đến các
anh tự vỗ ngực là dân chủ, người khác nói không đúng ý mình, cũng nhảy lên có
khi mạt sát lại. Theo dõi các nhà văn cãi nhau, ít ai nghe ai. Nói gì đến các
quan chức nắm quyền trong tay, xử ai bắt ai cần gì lăn tăn tra văn bản pháp
luật.
Hậu quả của tâm lý nô lệ là lối sống bầy đàn. Lạ thay nó xâm nhập cả vào thời
kỳ thị trường méo mó. Một ông bán ốc Ông Già đắt khách, xuất hiện hàng chục Ông
Già. Khắp nơi gà Mạnh Hoạch, vô tư vui vẻ. Còn chuyện a dua nghe nói thế, tin
là thế không để lại dấu vết thì vô khối. Nó là tập quán.
Hai cái xe dựa nhau thoát nạn. Một báo thêu hoa dệt gấm. Các báo khác chẳng tự
điều tra, thêu dệt theo. Ông ủy ban và chóp bu cũng tặng thưởng "theo báo
chí phản ánh". Cái vụ này là biểu hiện rõ các đặc tính nô lệ trong tư duy
và hành xử. A dua nói theo, không cần nghe ý kiến khác, nên mới nên chuyện.
Năm 1945, cụ Hồ dẫn dắt dân ta giành độc lập, cụ có lý đề câu Tự do Hạnh phúc
ngay sau chữ Độc lập. Từ nô lệ đến độc lập 2000 năm, đến tự do bao nhiêu năm,
đến hạnh phúc thêm bao nhiêu nữa?
Người Việt về đặc tính tâm lý nô lệ giông giống người Hán. Sau nhà Tây Hán của
Lưu Bang, kể cả Đông Hán, thì hầu hết thời gian bị ngoại tộc thống trị, ngay
người TQ cũng nói dường như chỉ nhà Tống là tộc Hán. Gần nhất là Thanh triều
làm nhục dân Hán mấy trăm năm, Lỗ Tấn mới chế diễu thói xấu dân tộc mình, Tôn
Trung Sơn mới cách mạng được chính quyền, song Tôn xét cho cùng cũng là dân
Quảng, chả phải Hán thuần, mà có dòng máu Việt. Thói hư tật xấu của Hán thì
Việt có hết. Thói tốt của Hán thì Việt chỉ có một phần. Chuyện này bàn vào dịp
khác.
Làm gì chữa khỏi tâm lý nô lệ của dân Việt? Anh hỏi tôi, tôi hỏi ai?
Nguyễn Xuân Hưng
Nguồn: Facebook Nguyễn Xuân Hưng,
https://www.facebook.com/nguyenx1/posts/1407882222558552
(Theo Nguyễn Thông)
Nhận xét