4668.Có dấu hiệu vi phạm hình sự ở Tổng công ty Đường sắt Việt Nam
Có
dấu hiệu vi phạm hình sự ở Tổng công ty Đường sắt Việt Nam
Trụ sở Tổng công ty Đường sắt Việt Nam trên đường Lê Duẩn, Hà Nội. |
Dân trí Việc quản lý giao dịch tài sản không đúng, chỉ
hạch toán công nợ phải thu với Công ty cổ phần Công trình đường sắt mà không
hạch toán hoạt động kinh doanh Dự án mua ray bảo trì, sửa chữa đường sắt bằng
vốn vay của Chính phủ Áo quy mô 387,4 tỷ đồng, tiềm ẩn việc thất thoát thuế và
có dấu hiệu của tội "Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh
tế gây hậu quả nghiêm trọng" theo Bộ luật Hình sự.
Theo kết luận của
Thanh tra Chính phủ, vào năm 2001, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam - Bộ Giao thông vận tải (trước đây là
Liên hiệp Đường sắt Việt Nam) được Chính phủ cấp vốn 60 tỷ đồng để nhập khẩu
ray chuyên dùng, dự phòng cho các nhu cầu phát sinh đột xuất và sửa chữa, nâng
cấp cơ sở hạ tầng đường sắt hàng năm. Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã thực
hiện nhập khẩu 37.742 tấn ray, giá trị nhập khẩu trên 317,5 tỷ đồng.
Tuy nhiên, tổng
công ty này chỉ tổ chức mời thầu, xét thầu 2 lần mua ray, khối lượng 15.000
tấn, giá trị trên 98 tỷ đồng; các lần còn lại giao nhiệm vụ cho 3 công ty thành
viên là công ty cổ phần tổ chức đấu thầu, chào hàng cạnh tranh, chỉ định nhà
cung cấp và đàm phán giá, khối lượng 22.742 tấn, giá trị trên 212,6 tỷ đồng.
“Việc tổ chức đấu
thầu, chào hàng cạnh tranh, chỉ định nhà cung cấp và đàm phán như trên là sai
với quy định tại Điều 8 Luật Doanh nghiệp và Điều 147 Luật Doanh nghiệp: “Hợp
đồng giao dịch và quan hệ khác giữa công ty mẹ và công ty con đều phải được
thiết lập và thực hiện độc lập, bình đẳng theo điều kiện áp dụng đối với các
chủ thể pháp lý độc lập”. Các đợt nhập khẩu ray, Tổng công ty Đường sắt Việt
Nam phê duyệt các chi phí giá thành nhập khẩu và giá bán cho các công ty quản
lý đường sắt mua để đưa vào các công trình duy tu, bảo trì, sửa chữa, nâng cấp
đường sắt thanh toán bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước”- Thanh tra Chính phủ
nêu rõ.
Từ năm 2005, Tổng
công ty Đường sắt Việt Nam thu hồi nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp để nhập
khẩu ray dự phòng từ 3 công ty thành viên về tổng công ty trực tiếp quản lý,
sau đó cho các công ty cổ phần (mà Tổng công ty Đường sắt Việt Nam giao nhiệm
vụ nhập khẩu) vay để nhập khẩu ray, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam thu lãi
nhưng lại phê duyệt chi phí vay vốn và một số khoản chi phí khác không đủ căn
cứ, không đúng quy định vào giá thành ray nhập khẩu và giá bán ray các đợt từ
năm 2005-2011, số tiền trên 11 tỷ đồng.
Thanh tra Chính
phủ khẳng định việc này đã làm tăng tương ứng giá bán ray cho công tác duy tu,
bảo trì, sửa chữa, nâng cấp đường sắt, dẫn đến thất thoát do vốn ngân sách phải
thanh toán cho khoản phê duyệt giá ray không đúng chế độ số tiền trên 11 tỷ
đồng.
Ngoài ra, đến cuối
năm 2013, số dư Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp của Tổng công ty Đường sắt Việt
Nam còn 314 triệu đồng (thu 53,5 tỷ đồng, chi gần 53,2 tỷ đồng). Theo quy định
của Bộ Tài chính, đối tượng được quỹ hỗ trợ vốn đầu tư là các doanh nghiệp
thuộc đối tượng nhà nước cần thiết phải duy trì 100% vốn, có phương án đầu tư
được cơ quan thẩm quyền phê duyệt hoặc điều chuyển về Tổng công ty Đầu tư và
Kinh doanh vốn nhà nước; bổ sung vốn điều lệ cho các tập đoàn, tổng công ty nhà
nước,...
Tuy nhiên, giai
đoạn từ năm 2008 đến hết năm 2013, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã sử dụng
quỹ để đầu tư đổi mới công nghệ trên 25,6 tỷ đồng, bổ sung duy trì đủ tỷ trọng
vốn tại các công ty cổ phần 16 tỷ đồng là những đối tượng không thuộc diện được
sử dụng quỹ theo quy định.
Thanh tra Chính phủ phát hiện rất nhiều sai phạm tại Tổng công ty Đường sắt Việt |
Tổng công ty Đường
sắt Việt Nam cũng đầu tư 3 dự án máy móc thiết bị quy mô gần 294 tỷ đồng và
không trực tiếp sử dụng tài sản, nhưng khi đã giao cho các công ty thành viên
lại không hạch toán phản ánh quan hệ kinh tế và hiệu quả đầu tư, kinh doanh.
Tổng công ty này cũng để 15 công ty quản lý đường sắt và công ty cổ phần công
trình đường sắt chiếm dụng vốn từ năm 2004 đến năm 2013 nhưng không có biện
pháp xử lý. Cụ thể vào thời điểm 31/12/2013, 15 công ty quản lý đường sắt chiếm
dụng số tiền trên 59 tỷ đồng, công ty cổ phần công trình đường sắt chiếm dụng
trên 57,6 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, khoản
phải thu khác của Công ty cổ phần Công trình đường sắt số tiền 358/387 tỷ đồng,
phát sinh do công ty này thực hiện bán ray thuộc Dự án mua ray bảo trì, sửa
chữa đường sắt bằng vốn vay của Chính phủ Áo (gọi tắt là ray Áo) sau khi được
Tổng công ty Đường sắt Việt Nam giao ủy thác nhập khẩu. Hoạt động này, tổng
công ty là chủ sở hữu của toàn bộ ray Áo nhưng khi bán cho các công ty quản lý
đường sắt không xuất hóa đơn giá trị gia tăng, không phản ánh doanh thu là sai
quy định của Bộ Tài chính.
Thanh tra Chính
phủ cho rằng từ việc làm sai trên đã dẫn tới việc Tổng công ty Đường sắt Việt
Nam không kê khai nộp thuế giá trị gia tăng đầu vào của ray Áo, Công ty cổ phần
Công trình đường sắt chỉ là đơn vị nhận ủy thác nhập khẩu nhưng lại kê khai
thuế giá trị gia tăng đầu vào như chủ sở hữu tài sản và không xuất hóa đơn giá
trị gia tăng cho Tổng công ty Đường sắt Việt Nam là bên ủy thác tương ứng số
thuế giá trị gia tăng đầu vào trên 29 tỷ đồng.
“Việc quản lý giao
dịch tài sản không đúng, chỉ hạch toán công nợ phải thu với Công ty cổ phần
công trình đường sắt mà không hạch toán hoạt động kinh doanh Dự án ray Áo quy
mô 387,4 tỷ đồng, tiềm ẩn việc thất thoát thuế thu nhập doanh nghiệp của nhà
nước, có dấu hiệu vi phạm Điều 165 Bộ luật Hình sự năm 1999, tội Cố ý làm trái
quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”- kết luận
chỉ rõ.
Liên quan đến vốn
đầu tư ra ngoài doanh nghiệp của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, Thanh tra
Chính phủ cho biết năm 2010 là 481,5 tỷ đồng và đến năm 2013 là trên 531 tỷ
đồng; trong đó, khoản đầu tư vào Công ty liên doanh MINZX từ khi thành lập vào
năm 1996 đến nay không có lợi nhuận, số vốn góp trên 1,7 tỷ đồng đã mất vốn
phải trích lập dự phòng nhưng chưa được xử lý theo quy định. Việc quản lý lợi
nhuận, cổ tức được chia lỏng lẻo, số nợ đọng kéo dài chưa thu được trên 84,6 tỷ
đồng, trong đó các công ty TNHH MTV nợ trên 31,2 tỷ đồng, các công ty liên
doanh, liên kết nợ trên 47,8 tỷ đồng.
Thanh tra Chính
phủ kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính cùng với việc kiểm tra, đánh giá
toàn diện việc thực hiện tái cơ cấu doanh nghiệp, rà soát hoạt động kinh doanh,
quản lý khai thác kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt thì tiến hành xem xét để
xử lý các khoản tiền có sai phạm trên 131 tỷ đồng phù hợp thực tế, có tính khả
thi tại Tổng công ty Đường sắt Việt Nam. Giao Tổng công ty Đường sắt Việt Nam
và các công ty thành viên rà soát, điều chỉnh, hạch toán đúng quy định đối với
11 nội dung, tổng số tiền trên 1.109 tỷ đồng; kiến nghị xử lý đảm bảo đúng chế độ
tài chính kế toán, xác định các chỉ tiêu tài chính, kết quả kinh doanh sau điều
chỉnh. Cơ quan thanh tra kiến nghị Bộ Giao thông vận tải xử lý 4 khoản trên 75
tỷ đồng và 303.920 EUR.
Trong phần kiến
nghị xử lý sau thanh tra, Thanh tra Chính phủ không chuyển hồ sơ vụ việc sai
phạm nào ở Tổng công ty Đường sắt Việt Nam sang Bộ Công an. Tuy nhiên kết luận
thanh tra được Tổng Thanh tra Chính phủ ký duyệt dựa trên biên bản làm việc với
đại diện Bộ Công an, đại diện VKSND Tối cao và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng
Chính phủ (văn bản số 170/TB-VPCP ngày 8/7/2016 của Văn phòng Chính phủ).
Thế Kha
(Dân trí)
Nhận xét