3579. Thoát bẫy ý thức hệ
Thoát
bẫy ý thức hệ
PNTB: Ý thức hệ là gì? Phải chăng hiểu nôm na là một thứ ý thức có sẵn cho rằng, nó phải 'chỉ đạo' cho dân chúng và thực tiễn phải theo, phải kiên định, không thay đổi khi cuộc sống đã thay đổi... Thế thì trái ngược hoàn toàn với phương pháp biện chứng duy vật của K.Marx? Bởi mọi sự áp đặt tư duy có sẵn (hoặc mượn của ai đó) cho thực tiễn, không chịu đổi thay, sẽ là duy tâm chủ nghĩa. Mà Duy tâm là kẻ thù trong tư duy của Marx. Ông có dạy chúng ta theo chủ nghĩa duy tâm đâu?! Chính những người khởi xướng Chủ nghĩa Marx - lenin đã cảnh báo: Chủ nghĩa của các ông không có một công thức nào, chỉ là phương pháp luận. Nghĩa là nó như một phương pháp nhận thức cuộc sống với nguyên lý vận động là tuyệt đối; thực tiễn là thước đo của chân lý.... Phải chăng những ông Lý Quang Diệu, Đặng Tiểu Bình, Park Chung Hee hay các nhà lãnh đạo Bắc Âu... cũng vô tình hay hữu ý thực hiện phép biện chứng duy vật của Marx, nhưng họ không có cái gọi là Chủ nghĩa Marx-Lenin, mà họ vẫn thành công!
Tiếp tục cuộc trò chuyện
với Tuần Việt Nam, ông Nguyễn Cảnh Bình cho rằng các nhà
kiến thiết quốc gia như Lý Quang Diệu, Atartuk, Đặng Tiểu Bình, Park Chung Hee
đều không bị ý thức hệ chi phối mà chỉ quan tâm tới hiệu quả.
Các nhà kiến thiết quốc gia như Lý Quang Diệu, Atartuk,
Đặng Tiểu Bình, Park Chung Hee đều không cứng nhắc theo ý thức hệ mà họ đủ thực
dụng và thông minh để luôn học hỏi cố gắng đạt được kết quả.
Điểm chung của họ là bất kỳ điều gì tốt cho đất nước họ
đều sẵn sàng làm thay vì bị quy ước bởi một hệ tư tưởng nhất định. Bản chất
trong chế độ cai trị của họ có sự tiến hóa.
Ví dụ, Lý Quang Diệu trọng thực dụng, không câu nệ vấn đề
ý thức hệ, chỉ quan tâm hành động, hiệu quả, ít bàn lý luận. Đặng Tiểu Bình
cũng đề ra thuyết “Mèo trắng mèo đen” dẫn dắt thành công sự nghiệp cải cách mở
cửa ở Trung Quốc.
Tuy nhiên đến khi Ataturk, Lý, Đặng, và Park đã lần lượt
nắm quyền 19, 31, 14 và 18 năm, một cách tiếp cận chế độ cai trị mới đã hình
thành và phát triển làm nền móng cho các chính phủ sau đó.
- Vấn đề hội nhập đóng vai trò quan trọng thế nào trong
kiến tạo quốc gia, thưa ông?
- Cả bốn vị lãnh đạo đều kết nối đất nước của họ với thị
trường quốc tế. Sự ổn định và mở cửa mà cả bốn người đạt được cho phép họ, với
những khuyến khích phù hợp, thu hút đầu tư nước ngoài. Tất cả họ đều tận dụng
được những lợi thế tương đối, chi phí lao động thấp, đều sản xuất hàng hóa xuất
khẩu nhằm kiếm ngoại hối để mua công nghệ từ nước ngoài và làm giàu cho người
dân. Chỉ có Đặng thừa kế một nền kinh tế xã hội chủ nghĩa và, như những người
khác, ông này nhanh chóng chấp nhận kinh tế thị trường
Đặc biệt, để hội nhập cần ngôn ngữ nên cả bốn đất nước
đều khuyến khích sinh viên của họ học ngoại ngữ. Singapore tiến xa đến mức biến tiếng Anh thành
ngôn ngữ chuẩn ở trường công. Điều này giúp người Singapore dễ dàng hưởng lợi hơn từ các thể chế
giáo dục quốc tế và tham gia vào các thảo luận thương mại, chính trị quốc tế.
- Như vậy một nhà kiến thiết quốc gia đóng vai trò như
một “người hùng” tạo ra toàn bộ sự hình thành và phát triển của quốc gia phải
không?
- Không hẳn như vậy, trong cả bốn trường hợp, người lãnh
đạo vững mạnh cần phải có một nhóm nhỏ những lãnh đạo cùng chí hướng, có tinh
thần cống hiến, hoàn toàn quyết tâm với các mục tiêu và có thể trông đợi sẽ cố
gắng hết sức để vượt qua khó khăn họ phải đối diện khi kiến thiết những thay
đổi căn bản trong xã hội. Mặc dù một số người trong nhóm thân cận có tách ra ở
một số trường hợp, phần cốt lõi của các đồng minh tin cậy vẫn ở lại.
Trước khi lên nắm quyền, mỗi lãnh đạo trong bốn người này
đều có một nhóm thân hữu gắn bó sâu sắc, họ đã gắn kết và phát triển các mục
tiêu chung từ đó họ có thể tiến lên nhanh chóng và vững vàng khi phải đối mặt
với vô vàn vấn đề sau khi nắm quyền. Họ cũng cần phải gắn kết với một nhóm rộng
hơn những chuyên gia uyên bác để giải quyết các vấn đề phức tạp liên quan đến
kinh tế, khoa học công nghệ, và quan hệ đối ngoại.
Ví dụ, Lý Quang Diệu, thông qua Viện Raffle và và Cao
đẳng Raffle, thông qua các cuộc họp với những người Singapore học ở Anh và
thông qua công việc luật sư bảo vệ các lãnh đạo công đoàn và những người cánh
tả khác, biết được nhiều người tài giỏi vào thời ông ởSingapore có tầm nhìn giống ông. Lý đánh giá cao
thành tựu xuất sắc trong học thuật.Singapore đạt được như ngày nay không thể nhờ
một mình Lý Quang Diệu mà là thành quả một tập hợp lãnh đạo rất tinh hoa.
- Theo ông, đặc điểm chung nhất giữa các nhà kiến thiết
quốc gia này là gì?
- Tôi muốn nhắc lại quan điểm rằng họ đều rất thực dụng
và không câu nệ lý luận xa rời thực tế.
Cả bốn lãnh đạo đều cảm nhận được sự cấp thiết phải định
hình lại đất nước của họ và ít quan tâm hoặc kiên nhẫn vào những cuộc thảo luận
học thuật không liên quan trực tiếp đến các vấn đề thực tế họ đang phải đối mặt.
Tất cả đều nhận ra rằng họ cần những quan chức tài năng
và cần hỗ trợ những trường, trường đại học, và viện nghiên cứu chất lượng cao,
tuy nhiên họ quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề liên quan đến công nghệ, kinh
tế, và quản lý hơn là triết học, tôn giáo và văn học, cũng như các lĩnh vực
khác trong các ngành khoa học xã hội nhân văn.
Họ đều vô thần và tin vào khoa học và Phong trào Khai
sáng. Ataturk đặc biệt chỉ trích các hoạt động tôn giáo truyền thống đã ngăn
cản các nỗ lực hiện đại hóa tư tưởng của ông. Mặc dù những người khác ít công
khai chỉ trí tôn giáo hơn, họ thường có cùng quan điểm về vấn đề này.
- Xin cảm ơn ông.
Minh Tiến (thực hiện)/Tuan VN
Nhận xét