4255. Chỉ vì cái ‘Cột Ngốc’ !?
Chỉ
vì cái ‘Cột
Ngốc’ !?
Hơn 22 năm nay, ông Nguyễn Đình Phương, nguyên giáo viên
Trường THCS Vân Diên (H.Nam Đàn, Nghệ An) gõ cửa nhiều cơ quan để đòi bồi
thường việc ông bị bắt giam 115 ngày chỉ vì làm thơ.
Năm 1991, người dân hai xã Nam Tân và Nam Thượng (H.Nam
Đàn) tranh chấp đất sản xuất. Hai năm sau, để giải quyết tranh chấp này, lãnh
đạo H.Nam Đàn cho đóng cột mốc phân chia ranh giới hai xã.
“Lúc đó, nhiều người dân dè bỉu gọi chệch cột mốc đó là
“cột ngốc” tôi liền làm mấy câu thơ châm biếm dựa trên ý này cho vui” ông
Phương kể. Bài thơ có tựa Cột mốc hay là cột ngốc của ông Phương nguyên văn như
sau: "Cột
mốc cắm ở đường biên/ Phân chia ranh giới, nối liền quốc gia/ “Cột ngốc” của
huyện nhà ta/ Chia đôi Tân, Thượng như là khối u/ “Cá rán dân biếu mèo mù”/ Chỉ
đạo kiểu ấy đáng “tù mọt gông"/ Vì sao Tân - Thượng bất đồng?/ Cần chi cột
mốc nằm không giữa trời/ Đau lòng Tân - Thượng mình ơi/ Nhổ ngay “cột ngốc vạn
đời vui chung".
“Thời điểm tôi viết bài thơ này, người dân hai xã đang
giành nhau đất đai quyết liệt, dẫn đến việc phá hoại hoa màu của nhau. Việc
đóng cột mốc hầu như chưa giải quyết được gì thì lập tức, lãnh đạo huyện quay
sang quy kết cho bài thơ của tôi đã tạo tâm lý kích động, lôi kéo một số người
dân quá khích đứng lên chống lại chủ trương đóng cột mốc của huyện” ông Phương
nói.
Sáng 26.7.1993, khi ông Phương ghé vào một ki ốt
photocopy tài liệu để đến làm việc với Sở GD-ĐT Nghệ An về chế độ của giáo
viên, thì có 2 chiến sĩ công an xuất hiện, rồi khám cặp của ông và phát hiện có
bài thơ Cột mốc hay là cột ngốc, sau đó dẫn giải ông về trụ sở Công
an TP.Vinh. “Tại đây, họ dẫn tôi lên xe của Công an H.Nam Đàn đang chờ sẵn, áp
giải tôi về Nam Đàn!” ông Phương kể.
Công an H.Nam Đàn đề nghị Sở Văn hóa - Thông tin Nghệ An
khi đó giám định bài thơ trên. Hội đồng giám định đã đưa ra 7 nội dung đánh giá
theo khuynh hướng tích cực và tiêu cực. Về mặt tiêu cực, bản giám định nêu rõ:
“Bài thơ bộc lộ nội dung hô hào, cổ động, kích động người nghe; tác phẩm có ý
châm biếm, đả kích, coi thường, cản trở lại tổ chức và cá nhân có chủ trương
đóng cột mốc đường biên”.
Ngày 27.7.1993, ông Phương bị tạm giữ, rồi bị bắt tạm
giam với tội danh lợi dụng quyền tự do dân chủ, xâm phạm lợi ích nhà nước, xã
hội hoặc của công dân. Viện KSND H.Nam Đàn sau đó truy tố ông về tội danh trên.
Cáo trạng của Viện KSND H.Nam Đàn quy kết: “Cột ngốc ở đây ý ông Phương muốn
nói là phải thay đổi bộ máy lãnh đạo huyện vì huyện có chủ trương đóng cột mốc,
gây ảnh hưởng đến uy tín của nhà nước, lòng tin của nhân dân”.
Ngày 20.11.1993, ông Phương được trả tự do sau 115 ngày
bị bắt giam. 8 ngày sau, TAND H.Nam Đàn ra quyết định đình chỉ vụ án vì xét
thấy hành vi của ông Phương chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Chối bỏ trách nhiệm
Ông Phương cho biết sau khi được trả tự do, ông bị triệu
tập họp kiểm thảo 28 lần để khai trừ ông ra khỏi Đảng và xem xét kỷ luật ông.
Đến tháng 8.1994, ông Phương mới được phục hồi sinh hoạt đảng và không bị một
hình thức xử lý kỷ luật nào. Sau đó, ông Phương yêu cầu Viện KSND H.Nam Đàn bồi
thường thiệt hại do đã truy tố và bắt tạm giam oan ông. Tuy nhiên, con đường
đòi bòi thường oan sai đầy gian nan.
Ngày 7.11.2005, Giám đốc Sở Văn hóa - Thông tin Nghệ An
có văn bản trả lời về kết luận giám định bài thơ của ông Phương. Công văn chối
bỏ hoàn toàn trách nhiệm cũ khi nêu rằng:
Bài thơ Cột mốc hay là cột
ngốc viết ngày 26.3.1993 chưa được in, đăng ở sách, báo nào. Theo luật
Xuất bản là chưa được thừa nhận, vì thơ thuộc tính trào phúng nên dễ bị hiểu
sai khi truyền miệng tự do. Việc đưa ra 7 quan điểm đánh giá của Sở Văn hóa -
Thông tin Nghệ An về bài thơ là hoàn toàn dựng đặt. Sở Văn hóa - Thông tin chưa
bao giờ kết luận như thế”.
“Tôi xuống Viện KSND tỉnh kêu oan, đòi bồi thường, họ bảo
phải về Viện KSND H.Nam Đàn đòi lại hồ sơ gốc thì mới có sơ sở. Tôi đến Viện
KSND H.Nam Đàn thì họ nói hồ sơ gốc không còn” ông Phương nói?
Ngày 22.9.2006, Viện KSND tối cao có công văn trả lời
Viện KSND tỉnh Nghệ An về việc giải quyết đơn yêu cầu bồi thường của ông Nguyễn
Đình Phương, công văn nêu rõ:Nếu việc rút quyết định truy tố để miễn truy
cứu trách nhiệm đối với ông Phương thì trường hợp này không được bồi thường
theo Nghị quyết số 388; còn nếu việc rút quyết định truy tố căn cứ vào điều 89
bộ luật Tố tụng hình sự 1988 thì phải xem xét cụ thể lý do của việc rút quyết
định truy tố, để có căn cứ giải quyết đơn khiếu nại của ông Nguyễn Đinh Phương.
Tuy nhiên, Viện KSND tỉnh Nghệ An sau đó có văn bản trả
lời ông Phương là dựa trên báo cáo của Viện KSND H.Nam Đàn cho rằng việc truy
tố ông Phương là đúng và ông không thuộc diện được bồi thường. Đến nay, sau 22
năm được trả tự đo, ông Phương vẫn mệt mỏi với việc đi đòi bồi thường.
** Ngày 15.4, trả lời phóng viên Thanh
Niên, ông Hoàng Văn Sơn, Viện trưởng Viện KSND H. Nam Đàn, cho rằng vụ án đã
xảy ra lâu, khả năng hồ sơ lưu trữ không còn nên rất khó để xem xét lại vụ án
này.
Trong khi đó, luật sư Nguyễn Trọng
Hải, Trưởng văn phòng luật sư Trọng Hải & Cộng sự ( Nghệ An), cho rằng: “
Việc ông Phương bị tạm giữ, rồi bị bắt tạm giam 115 ngày và bị Viện KSND H. Nam
Đàn truy tố nhưng sau đó lại quyết định trả tự do là có căn cứ để khẳng định
ông Phương không phạm tội. Do đó, nhà nước cần phải áp dụng các quy định của
pháp luật hiện hành để bồi thường thiệt hại đã gây ra cho ông Phương. Cơ quan
có trách nhiệm bồi thường là Viện KSND H. Nam Đàn”.
Khánh Hoan/ Theo Thanh Niên
Nhận xét