3802. Một nhận thức sai lầm 60 năm!

Một nhận thức sai lầm 60 năm!

Nguyễn Ngọc Dương/ PNTB

Có những chuyện rất nhỏ mà hiểu sai đến 60 năm mới vỡ ra.

Từ năm lên 7 tuổi, cách nay 60 năm, mình đã nghe người làng dẫn câu thành ngữ: “Thứ mắm thối thì chả ai muốn nhận” hay nói tục hơn: “Đứa chó nào nhận mắm thối làm gì”. Đó là để minh chứng cho những vụ việc trong sinh hoạt của người dân khi có một việc bị cho là xấu nhưng chưa tìm được “thủ phạm”. Hoặc nghi cho ai đó, nhưng người ấy kiên quyết không nhận, người ta lại bảo: “Đứa chó nào nhận mắm thối làm gì”.

Thế là từ đấy trở đi mình cũng cứ dùng câu thành ngữ đó trong những trường hợp tương tự.

Gần đây, nhớ lại có một câu chuyện cười dân gian kể rằng, một cặp vợ chồng không có con trai, chỉ có ba con gái, nhà không giàu nhưng có ba sào ruộng. Còn trẻ nhưng ông đã “di chúc” với ba con: Đứa nào mà khôn, ngoan, dũng cảm… bố sẽ cho một sào ruộng, còn hai sào bán đi để lo hậu sự cho bố mẹ khi qua đời. Một hôm, ông bố có bạn quí đến nhà, trong bữa cơm ba con gái ngồi gần bố. Giữa bữa ăn đông vui lại có khách quí, ông bố lỡ… “ít, ít” lại kêu to, ông bố ngượng quá, không biết làm gì, nói gì để giải tỏa cái “lỗi” của mình, đành phải hỏi “Mày à?”. Đứa con gái cả thưa – con không. Bố quay sang con gái thứ hai – Con không! Rồi bố quay sang đứa thứ ba – Thưa bố! con, con…, con xin lỗi bác, xin lỗi cả nhà. Thế là sau khi khách về, ông bố tuyên bố: “Sào ruộng kia là của con út”. 

Lại một hôm nhớ ra: Hồi còn bé, đám trẻ chăn trâu năm, sáu đứa ngồi chơi với nhau, đang vui chuyện thì không biết đứa nào tương ra một quả rắm “thầm” (không kêu), làm thối inh lên… Thằng Tê bịt mũi chỉ mặt thằng Ngô: Lại mày! Thằng Ngô thề: Mẹ cha thằng nào, không phải tao! Cứ thằng nọ chỉ mặt thằng kia, rốt cục chả thằng nào nhận cả vì…không có bằng chứng!

Qua hai câu chuyện trên, mình rút ra kết luận: “Thứ rắm thối thì chả ai muốn nhận” (trừ trường hợp khôn, ngoan và dũng cảm như cô con gái út nhà nọ). Vâng, “Rắm thối thì chả ai muốn nhận”, chứ không phải “Mắm thối…”. Câu “Mắm thối chả ai muốn nhận” thực ra không có ý nghĩa gì, bởi nó không có xuất xứ thực tiễn như câu: “Rắm thối thì chả ai muốn nhận”. Có thể do nghe nhầm rồi cứ truyền nhau…  Vậy mà 60 năm qua vẫn cứ nói sai, tức là nhận thức sai lầm về câu thành ngữ đó.

Thế mới biết, để có được một nhận thức đúng đắn, chưa nói đến cái gì to tát ở tầm “vĩ mô”, mà chỉ là chuyện rất nhỏ như cái rắm, cái rít thôi, nhiều khi cũng phải trải qua gần cả một đời người đấy!