3196. Đào tạo tiến sĩ: “Phải bỏ ngay những thủ tục ngớ ngẩn”
TT - Là khẳng định của
giáo sư Pierre Darriulat, người gửi thư ngỏ đến bộ trưởng Bộ GD-ĐT về những
chuyện nhiêu khê, “không giống ai” trong quy trình đào tạo tiến sĩ VN.
Trao
đổi cùng Tuổi Trẻ ngay khi trở lại Hà
Nội sau kỳ nghỉ tại châu Âu, giáo sư Pierre Darriulat chia sẻ:
- Khi gửi bức thư ngỏ đến bộ trưởng Bộ GD-ĐT, tôi không kỳ vọng
sẽ nhận được hồi đáp của ngài bộ trưởng, cũng không có ý đổ lỗi cho người đứng
đầu ngành giáo dục về những bất cập mà người học ĐH, sau ĐH VN đang phải hứng
chịu.
Điều mong muốn lớn nhất của tôi là giáo dục ĐH VN sẽ phải thay
đổi xứng đáng với sự đổi thay của đất nước. Nhìn ra xung quanh sẽ thấy xã hội
chỗ nào cũng đang phát triển mạnh mẽ, trong khi nhìn vào các trường ĐH thì thấy
tệ quá. ĐH VN giống như trường cấp III mở rộng, chứ chưa thể hiện được đúng
chất của một trường ĐH thực thụ.
Gắn bó, sống và nghiên cứu trong môi trường giáo dục VN 15 năm
qua, tôi đặt ra giả thiết nếu VN cởi bỏ được quy trình ngớ ngẩn, phức tạp, vô
lý từ 10 năm trước thì chất lượng đào tạo ĐH đã khác. Sự khác biệt dễ thấy nhất
là chí ít cũng có vài trường ĐH xuất sắc chứ không phải như bây giờ...
* Bộ GD-ĐT cho biết đang kiểm tra các trường hợp mà giáo
sư đề cập trong thư ngỏ, những nghiên cứu sinh thực hiện luận án theo phương
thức đồng hướng dẫn, một bên là Pháp, một bên là VN, cuối cùng lại chỉ nhận
được bằng của nước ngoài mà vướng các thủ tục nên chưa nhận được bằng của VN...
- Tôi
không quan tâm đến việc giải quyết những trường hợp cụ thể đó. Điều tôi quan
tâm là phải giảm bớt đi những thủ tục ngớ ngẩn, gây phiền nhiễu cho các nhà
khoa học chân chính bao nhiêu năm qua. Nó khiến nhiều nhà khoa học, nhà quản lý phải
làm những việc vô ích mà chẳng làm tăng thêm chút gì cho chất lượng giáo dục.
Đúng
là có những bất cập, bức xúc trong giáo dục không thể thay đổi được ngay, nhưng
những thủ tục phức tạp đến vô lý này có thể dỡ bỏ ngay một cách dễ dàng, mà bao
lâu nay vẫn không có chút gì thay đổi cả. Quy trình nặng nề chỉ kéo theo những
thủ tục mang tính hình thức, dối trá.
* Trong thư ngỏ, giáo sư có nói cách để chống lại gian dối
là phạt thật nặng tác giả của nó chứ không phải làm cho cuộc sống của những
người trung thực trở nên khốn khổ. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng giáo dục VN
vẫn còn không ít “góc khuất”, không có hàng rào, cơ quan quản lý sẽ không quản
nổi chất lượng...
- VN là một quốc gia tuyệt vời, xứng đáng có những trường ĐH
lớn, có nền khoa học tốt hơn, nhưng lâu nay Bộ GD-ĐT chưa giúp gì nhiều cho sự
thay đổi này. Việc đặt ra hàng rào kỹ thuật bằng nhiều thứ luật lệ khiến Bộ
GD-ĐT chỉ đóng vai một anh cảnh sát, chứ không làm đúng chức năng của cơ quan
quản lý là phải làm trong sạch môi trường giáo dục.
Ở nước ngoài, một người bị phát hiện có sự gian dối trong khoa
học bị đuổi việc, không có cửa trở lại trường ĐH, không bao giờ được giảng dạy
nữa. Vậy mà ở VN tôi đã chứng kiến có trường hợp sau khi phát hiện gian dối vẫn
làm việc bình thường, không bị xử lý gì.
Rồi có trường hợp học viên rất lười biếng, khi đánh giá luận văn
tôi chấm điểm 7, nhưng cơ sở đào tạo lại khăng khăng học viên đến từ bộ môn vật
lý lý thuyết, một bộ môn lâu nay chỉ toàn... chấm điểm 10.
Tôi đề nghị điểm 8 nhưng không được chấp thuận, nên đành phải
nhượng bộ viết nhận xét và chấm 9 điểm. Nhưng đó vẫn chưa phải kết quả cuối
cùng vì khi ra hội đồng, điểm số lại vọt lên bất ngờ, không đúng với giá trị
thực của nghiên cứu. Tôi thật sự cảm thấy thất vọng.
Bộ trưởng biết rõ những bước
chính để có thể nhận được bằng tiến sĩ ở VN là:
1 Trình bày trước hội đồng gồm
ba thành viên sáu chuyên đề liên quan đến luận án: trực tiếp (ba chuyên đề)
và gián tiếp (ba môn học phần tiến sĩ).
2 Trình bày trước hội đồng gồm
bảy thành viên, nếu thành công luận án sẽ được đề nghị bảo vệ ở cấp tiếp theo.
3 Luận án sẽ được phản biện bởi
hai phản biện kín, để đi đến bước tiếp theo luận án phải có được nhận xét
tích cực từ hai phản biện này.
4 Thêm vào đó, nghiên cứu sinh
phải chuẩn bị 50 bản tóm tắt luận án để gửi tới một danh sách các chuyên gia
và phải thu lại được ít nhất 15 nhận xét tích cực.
5 Cuối cùng luận án được chấm
trước một hội đồng gồm bảy thành viên, trong đó bao gồm ba phản biện và luận
án sẽ được đánh giá bằng bỏ phiếu.
Đối với ngành thiên văn vô tuyến, lĩnh vực mà chúng tôi đang
nghiên cứu, ở VN chỉ có hai chuyên gia là giáo sư Đinh Văn Trung ở Hà Nội và
Phan Bảo Ngọc ở TP.HCM.
Cả hai đều là những người được biết đến trên thế giới trong
lĩnh vực nghiên cứu của mình. Điều này làm cho việc phản biện kín trở nên khá
hài hước, đấy là chưa nói đến 50 chuyên gia đề cập ở bước 4. Trong trường hợp
đồng hướng dẫn, đối với đại học ở nước ngoài, chỉ cần bước thứ hai là cần và
đủ.
(Trích thư ngỏ của giáo sư Pierre Darriulat
gửi bộ trưởng Bộ GD-ĐT)
|
TS PHẠM NGỌC ĐIỆP (Viện Khoa
học và kỹ thuật hạt nhân):
Đóng góp không thể đo đếm được
Giáo sư Pierre Darriulat là một nhà vật lý nổi tiếng thế giới.
Giáo sư đã đến và làm việc tại VN cho đến nay đúng 15 năm, hoàn toàn không
nhận một đồng tiền công nào từ VN.
Nhiều nước khác trong khu vực phải trả rất nhiều tiền để mời
chuyên gia có kinh nghiệm đến làm việc cho họ - riêng chuyện này đã là đóng
góp không thể đo đếm được.
Giáo sư quan tâm sâu sắc đến việc nâng cao chất lượng giáo dục
và nghiên cứu, cũng như ngăn chặn nạn chảy máu chất xám đang diễn ra ở VN.
Giáo sư đã thành lập, xây dựng và duy trì một nhóm nghiên cứu
vật lý thiên văn, cho đến nay đã hoạt động trên 13 năm, với mục đích xây dựng
ở VN một nhóm nghiên cứu có trình độ tương đương các nhóm nghiên cứu tại
những nước phát triển.
Qua mô hình này, giáo sư muốn tạo ra ở VN những cơ sở để sinh
viên trong nước có môi trường nghiên cứu tốt, có thể học tập và làm việc ngay
tại VN và sinh viên du học ở nước ngoài khi trở về có nơi phù hợp để
làm việc.
|
NGỌC HÀ thực hiện
Nhận xét