2171.Cuộc hội ngộ của cố nhân
Cuộc hội ngộ của cố nhân
Trịnh Kim Thuấn
Bất tri tam bách dư niên hậu.
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như.
Nhận được Email của cụ Tiên
điền Nguyễn Du, các khách mời đều đến đúng hẹn, như ông Ôn Như Hầu Nguyễn Gia
Thiều, ông Đặng Trần Côn, bà Đoàn Thị Điểm và Bà huyện Thanh Quan...
Vẫn ngôi nhà gỗ nhỏ, xinh xắn
như thuở nào. Phòng khách gồm mấy kệ sách, trên vách còn treo mấy cây cung, các
ống nứa đựng tên, dăm ba con thú nhỏ nhồi bông… Đây là những kỷ vật, kỷ niệm
của người thợ săn núi Hồng Lĩnh năm nào (Hồng Sơ lạp hộ)
Trà nước được mang ra, sau
khi chào hỏi, khách mời thì tươi cười, còn chủ nhà lộ vẻ hơi buồn. Ông nói:
- Quí vị thử nghĩ xem, Truyện Kiều tôi sáng tác đến nay
là hơn 200 năm(*), nên có thể có những điều đến nay không hợp người hiện đại. Dưới trần gian hiện nay có một anh thợ thơ tên
là Đỗ Minh Xuân. Anh ta chê thơ tôi rườm rà, là dở, là dùng nhiều từ Hán
Việt, điển tích. Tất nhiên, mấy trăm năm qua các bậc thức giả của nước Việt
chưa thấy ai chê, ngay cả đến Thượng thư Phạm Quỳnh của triều đình Huế, thế kỹ
trước còn nói: “Truyện Kiều không chỉ đối với văn hóa nước nhà mà đối với
văn học thế giới cũng chiếm được một địa vị cao quý... Truyện Kiều còn, tiếng
ta còn; tiếng ta còn, nước ta còn...”. (**)
Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều
mĩm cười nói:
- Chuyện nầy tôi có nghe qua, dưới trần hiện nay lu bu lắm Ngài ạ!
mua quan, bán tước, học thiệt, học giả. Các quan chức đương thời hễ đăng đàn
diễn thuyết là lên án chế độ Phong kiến, thời chúng ta sống là bóc lột, là thối
nát... Còn hiện nay thì bằng Thạc sĩ, Tiến sĩ... đều có giá là bao nhiêu tiền
cả. Ngay cả đến Giáo sư cũng có ông đạo văn, trộm văn búa xua, thưa gởi rùm
beng. Thời của chúng ta các khoa thi cử đều nghiêm túc, có bị ai tố cáo là Cử
nhân, Tiến sĩ giả hay không? Chỉ có 1 vụ ì xèo là ông Chu Thần Cao Bá Quát vì
mến mộ tài nghệ của mấy sĩ tử, văn hay nhưng tiếc thay lại phạm huý (một điều
lệ khắc nghiệt và vô lý của thời ấy), lấy muội đèn sửa lời văn lại, không may
bị lộ, bị cách chức và đi tù, thực chất là ông ta không có nhận tiền của ai.
Ông Đặng Trần Côn tiếp lời:
- Trách
cái anh thợ thơ Đỗ Minh Xuân một, thì phải trách ông Giáo sư già Vũ Khiêu trăm,
nghìn lần. Ông Vũ Khiêu đã đánh mất lương tâm, "nối giáo" cho Đỗ Minh Tâm làm
điều xằng bậy. Đây là ý kiến của một nhà
văn dưới trần vừa đăng trên trang Blog Quê Choa:
“Nếu dụng ý của ông là muốn “phổ cập hóa
Truyện Kiều cho quảng đại quần chúng” (lời ông Vũ Khiêu) thì công bằng mà nói
đó là một dụng ý không thể nói là không đáng hoan nghênh. Nhưng ông lại dùng
cái cách sửa đổi quá nhiều chữ trong tác phẩm, như tác giả Thế Anh viết trong
bài SAO ÔNG VŨ KHIÊU LẠI NỐI GIÁO CHO VIỆC SỬA TRUYỆN KIỀU VÔ LỐI?: “Ông Đỗ
Minh Xuân đã thay thế khoảng 1/3 chữ nghĩa của Truyện Kiều mà ông cho là rườm
rà, trùng lặp, không hay, thiếu logic, trái văn cảnh” thì thật là một việc có
lẽ chưa từng có trong lịch sử văn học thế giới (?)”.
Phải nói rằng nếu tôi kinh ngạc về việc
làm của ông kĩ sư là một thì tôi kinh ngạc về việc ủng hộ ông ấy của GS Vũ
Khiêu đến mười.
Việc bác GS Vũ khen ngợi hết lời “công
trình” của KS Xuân tôi biết chắc làm cho rất nhiều người biết qua về bác rơi
vào trạng thái từ ngạc nhiên đến kinh ngạc. Nhưng bình tĩnh lại, tôi nảy ra
được hai ý thế này:
Thứ nhất (ý này hơi ngộ nghĩnh một chút)
nhà nước đã có quy định tuổi nghỉ hưu. Ai nghỉ hưu ở tuổi này nên gọi là nghỉ hưu
lần thứ nhất. Vì sau khi nghỉ hưu nhiều người vẫn còn làm việc được. Với những
người này cũng nên quy định tuổi “nghỉ hưu” lần thứ hai, để đề phòng sau tuổi
ấy người ta dễ bị lẩm cẩm!
Thứ hai, kết hợp với vụ từ điển mà tôi đã nói ở phần
đầu, làm sao tôi cứ thấy “lăn tăn” về những danh hiệu cao quý mà một số nhà nọ
nhà kia…”quốc doanh” đã được tặng. Thế mới lạ chứ”. Quá
kinh ngạc!- Về việc sửa Truyện Kiều / Trần Quang Hùng / Quê Choa
12/4/2014.
Bà Đoàn Thị Điểm cứ đứng lên, ngồi xuống, lấy làm lo lắng: “Bây giờ văn
hoá, văn hiến… dưới ấy loạn quá rồi, chúng ta phải làm sao đây? Sau khi họ sửa
Truyện Kiều xong, họ làm tới CUNG OÁN NGÂM KHÚC, xong CUNG OÁN NGÂM KHÚC, làm
tới CHINH PHỤ NGÂM thì tiêu luôn cái gọi là Bốn nghìn năm văn hiến!…
Bà Huyện Thanh Quan tiếp lời: Họ chê bọn ta sử dụng từ Hán Việt khó hiểu…
Mai mốt không chừng họ loại bỏ hết từ Hán Việt, vốn đang chiếm đa số trong
tiếng Việt để thay vào đó những từ thuần Việt. Ví như: Bệnh viện Phụ sản thì
gọi là Xưởng Đẻ, nhà Vệ sinh gọi là nhà Ỉa đái chắc?!...
Ở ngoài, có mấy người đang ngồi chờ, buồn cho thế sự thời hiện đại suy đồi
nên ngâm thơ giải khuây:
Quán
rằng: Sấm chớp mưa rào
Ếch
ngồi đáy giếng thấy bao lăm trời.
Sông trong cá lội thảnh thơi
Xem hai
con mắt sáng ngời như châu.
Uổng thay đờn gảy tai trâu
Nước xao
đầu vịt, ngẫm âu nực cười…
(Lục Vân Tiên)
Cả bốn người trong nhà bước ra: - Chào anh Đồ Chiểu. Ông Nguyễn Đình
Chiểu đáp: - Mọi chuyện tôi cũng đã biết rồi, thôi buồn mà làm chi, trước đây
tôi cũng đã từng bức xúc:
Chở bao nhiêu đạo thuyền
không khẳm
Đâm mấy thằng gian bút
chẳng tà.
Nhưng tiếc là, bọn gian ác hiện nay không còn là “mấy thằng” nữa, mà quá
nhiều. Vì thế bút của tôi đã tà hết, đâm không xuể.
Chuyện của ông GS Vũ Khiêu, tôi thấy tương tự như nhân vật Lương Sinh
trong truyện ngắn BÚT MÁU của nhà văn Vũ Hạnh. nhưng có vẻ tệ hơn Lương Sinh
nhiều, vì sau cùng Lương Sinh còn biết hối hận khi nhìn thấy nhiều nấm mồ của
dân oan bị thác oan, cùng các nông dân nghèo khổ ngồi than khóc và chưởi bới
tên nho sinh chó đẻ nào mà phóng bút lên các tấm văn bia nầy...
Còn ông Giáo sư đương thời, tuổi
đã cao, gần đất xa giời rồi mà vẫn phóng
bút chổ nầy, “giáng bút” (sic!) chỗ
nọ... chưa biết quả báo là gì. Khổ thay, khổ thay. Đúng là Giang sơn dễ đổi, bản
tánh khó dời…
Nghĩ đến Truyện Kiều tâm huyết của mình bị sửa vô lý như thế, ngài Tiên Điền buuồn rơi nước mắt.
Ngài đã nói trước rằng: Ba trăm năm sau, thế nhân có ai thấu hiểu mà khóc
cho Ngài, nhưng ngược lại, nay mới hơn hai trăm năm mà Ngài phải rơi lệ vì thế
nhân...
Kế là Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều, Đặng Trần Côn và Đoàn Thị Điểm đều có
tâm trạng “Không biết bao giờ họ sửa chữa đến thơ của mình?”. Mà nếu ông Giáo
sư già Vũ Khiêu chết sớm thì cũng đỡ có người “nối giáo cho giặc”, trong những vụ sửa thơ cổ
nhân.
Cụ Đồ tiếp tục ngâm nga:
Quán rằng ghét việc tầm phào
Ghét cay, ghét đắng, ghét vào tới tâm
Ghét thời Kiệt, Trụ mê dâm
Để dân đến nỗi sa hầm, sẩy hang…
13/4/2014. TRỊNH KIM THUẤN
Chú thích:
*
Có thuyết nói Nguyễn Du viết Truyện Kiều sau khi đi sứ Trung Quốc (1814-1820). Lại có thuyết nói ông viết trước khi đi sứ, có thể
vào khoảng thời gian làm Cai bạ ở Quảng
Bình (1804-1809). Thuyết sau được nhiều người chấp nhận hơn [2].
Ngay sau khi ra đời, Truyện Kiều được nhiều nơi khắc in và lưu hành rộng rãi.
Hai bản in xưa nhất hiện còn là bản của Liễu Văn Đường (1871) và bản của Duy Minh Thị (1872), đều ở thời vua Tự
Đức [2]. (Theo
WIKIPEDIA)
** Lời:
Tại Hội Khai Trí Tiến Đức
năm 1924 tại Hà Nội Phạm Quỳnh, một học giả và Thượng Thư Bộ Lại dưới Triều
Nguyễn, đã đọc một bài diễn văn lịch sử, trong đó có một câu được coi như “Kim
Chỉ Nam” cho những người luôn đề cao và phát triển chữ Quốc Ngữ: phát biểu của học giả Phạm
Quỳnh, một danh nhân trong làng văn học Việt Nam. (Theo Đại thi hào Nguyễn Du và Truyện Kiều
của Hoàng Thạch)
Nhận xét