3162. Nỗi oan của công cụ giáo dục điện tử
Nỗi oan của công cụ giáo dục điện tử
 |
| Phạm Hồng Phước Nhà báo - Tạp chí Siêu Thị Số |
Trong thời gian qua, sau khi truyền thông tập trung vào
nhóm lợi ích cục bộ rắp ranh ứng dụng loại hình công nghệ giáo dục điện tử vào
nhà trường như một công cụ kiếm tiền, chỉ cần nói tới cụm từ "giáo dục
điện tử" là người ta liên tưởng tới những cái không hay.
Tội nghiệp công cụ giáo
dục điện tử bị hứng nỗi oan Thị Kính. Tại
sao chúng ta hồ hởi, đón mừng và đánh giá cao loại hình sách điện tử, báo điện
tử, các công cụ điện tử như chiếc TV, máy chiếu mà lại kỳ thị công cụ giáo dục
điện tử như sách giáo khoa điện tử, học cụ điện tử…? Ngay cả cái bảng tương tác
lâu nay cũng chịu chung số phận bầm dập tương tự, trong khi nó thật sự là một
sản phẩm công nghệ cao. Tất cả cũng chỉ vì cái cách tiêu cực mà ai đó đưa chúng
vào nhà trường nên chúng bị vạ lây. Có ai trong cuộc sống không cần tới con
dao, nhưng chẳng lẽ do nó bị kẻ sát nhân sử dụng gây án mà con dao bị mọi người
tẩy chay? Ai cũng biết máy tính có thể mở những trang web đen hay kết nối
Internet có thể bị tin tặc xâm nhập hệ thống, nhưng nào có ai không sử dụng máy
tính hay không nối mạng đâu.
Nếu không bình tĩnh và rành mạch chẳng ai dám đầu tư,
phát triển hay kinh doanh các công cụ giáo dục điện tử nữa. Điều này sẽ làm
thiệt thòi, gây hại cho chính con em chúng ta. Vừa là một phụ huynh, vừa là một
nhà báo viết về công nghệ, tôi thật sự có thiện cảm với một số chương trình
giáo dục trực tuyến, sách giáo khoa điện tử. Chúng không thể thay thế cho giáo
dục truyền thống, nhưng lại giúp ích nhiều cho thầy trò nếu như được ứng dụng
đúng đắn.
Chắc có người nói rằng sách giáo khoa nói riêng và chương
trình giáo dục nói chung của ta đang đầy bất cập, cần phải sửa đổi, vậy hình
thành bản điện tử làm chi? Cho dù bị coi là vậy, các bộ sách giáo khoa vẫn đang
là giáo trình chính thức trong nhà trường và học sinh phải học. Vì thế, chúng
vẫn nên được chuyển thành bản điện tử để giúp thầy trò dạy và học tốt hơn. Sau
này khi sách giáo khoa được chỉnh sửa, thậm chí bị thay thế nội dung hoàn toàn
mới, việc cập nhật các phiên bản điện tử chẳng khó khăn gì.
Để làm nền tảng cho việc đưa các công nghệ cao vào nhà
trường đúng đắn và đạt hiệu quả cao nhất, theo tôi, các cơ quan chức năng cần
đưa ra những hướng dẫn, quy trình chuẩn, trong đó có việc giám sát trước, trong
và sau từng dự án. Dựa trên các cứ liệu khoa học và nghiên cứu, cần đưa ra
những tiêu chuẩn của từng loại thiết bị phù hợp với từng độ tuổi, cấp học và
mục đích sử dụng. Không có quy chuẩn chung, các loại biến tướng dễ dàng sinh
sôi nảy nở. Có lẽ chẳng phải quá đáng khi ví von những kẻ coi giáo dục nói
chung và phụ huynh nói riêng là những "bầu sữa" thơm tho, ngon lành
như những con bạch tuộc có vô số cái vòi hút.
Trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào cuộc sống xã
hội, có cái tự nguyện, nhưng cũng có cái là chuẩn mực mà mọi người phải tuân
thủ. Chẳng hạn như việc Chính phủ bắt buộc các cơ quan công quyền phải vi tính
hóa quy trình xử lý hồ sơ và phát hành các báo cáo, công văn dưới dạng điện tử.
Vấn đề vẫn là phải có sự khảo sát, nghiên cứu một cách khoa học và khách quan
trước khi ứng dụng bất cứ cái gì.
Ở các nước công nghiệp phát triển và giàu có, máy tính
bảng không phải là một học cụ bắt buộc mọi học sinh phải có. Phụ huynh nào có
điều kiện và thấy được sự hữu ích của máy tính bảng thì tự mua cho con em mình.
Ở Mỹ, các trường đại học kết hợp với các nhà sản xuất có những chương trình tạo
điều kiện cho sinh viên có được một chiếc laptop hay máy tính bảng để phục vụ
cho việc học tập trong kỷ nguyên kết nối. Cũng ở Mỹ, nơi ngân sách công chủ yếu
là do khả năng thu của từng địa phương, học khu nào có điều kiện tài chính rủng
rỉnh thì trang bị miễn phí máy tính bảng cho học sinh làm công cụ học tập. Thậm
chí những trường tư nhân cũng coi việc trang bị các công cụ học tập hiện đại
như một tiêu chuẩn cạnh tranh, thu hút học sinh. Dù là trường công hay trường
tư, chẳng hề có chuyện coi phụ huynh là cỗ máy in tiền. Và việc triển khai các
chương trình này được giám sát chặt chẽ, phải nằm trong những quy trình, quy
chuẩn rõ ràng, bao gồm tiêu chuẩn thiết bị, cách sử dụng và việc đưa nó vào nhà
trường. Tiền ngân sách là tiền thuế của người dân, không thể đùa giỡn được.
Cách làm của Mỹ thật tuyệt vời, nhưng chẳng có bao nhiêu nước có khả năng làm
được như vậy. Bởi vậy, các nước khác lại càng phải cẩn trọng hơn nữa trong việc
tìm ra những giải pháp tối ưu và khả thi cho việc ứng dụng công nghệ hiện đại
vào nhà trường.
Việc đưa công nghệ hiện đại vào giáo dục cũng như bất cứ
lĩnh vực nào của cuộc sống xã hội nên được ủng hộ nếu như không muốn bị tụt hậu
và không hội nhập được vào cộng đồng thế giới. Nhưng việc lợi dụng yêu cầu thiết
yếu này để trục lợi, đặc biệt là vì lợi ích cá nhân và lợi ích nhóm cần được
chống đối kiên quyết.
Nhưng việc ứng dụng công nghệ cao vào giáo dục là cần
phải làm hợp lý, địa lợi, nhân hòa. Bất luận thế nào các công cụ - cho dù là
người máy siêu thông minh như con người - vẫn không thể thay thế cho con người;
đặc biệt là trong giáo dục. Máy chiếu, bảng tương tác, màn hình kết nối
Internet… đều chỉ là công cụ học tập. Có thêm sự trợ giúp của các công nghệ
tiên tiến, việc dạy và học sẽ không chỉ có hiệu quả hơn mà còn thú vị, hào hứng
hơn; trường lớp sẽ không phải là một chốn nặng nề cho cả thày và trò nữa.
Những hệ thống dây chuyền công nghệ chỉ lắp ráp ra được
những người máy. Hệ thống giáo dục muốn đào tạo ra những con người thì phải do
những con người tương tác với nhau trong suốt quá trình học tập. Đừng nên lạm
dụng công nghệ, cưỡng ép nó phải làm những chuyện mà nó không được thiết kế để
phục vụ cho việc đó. Giáo dục là một lĩnh vực nhạy cảm, gốc của mọi thứ trên
cuộc đời này. Giáo dục không phải là chốn để làm giàu tiền bạc, mà chỉ là nơi
để làm giàu tri thức và nhân cách.
Xin trả lại sự công bằng cho các công cụ giáo dục điện tử
chân chính. Chúng là những thành quả của tiến bộ khoa học kỹ thuật phục vụ con
người, chúng chẳng làm gì nên tội. Người thông minh phải biết sử dụng các thiết
bị thông minh một cách thông minh để giúp mình càng thêm thông minh.
Nhận xét