5313. Lượm lặt tiếp chuyện tại đám giỗ ông Võ Văn Kiệt (kỳ 2 & 3)
Lượm lặt tiếp chuyện tại đám giỗ ông Võ
Văn Kiệt (kỳ 2 & 3)
Khi xe chở gã tới Khu Lan Anh
bên sông Sài Gòn thấy ngoài cổng có nhiều xe hơi biển xanh trắng tùm lum. Hiếu
Dân trong bộ đồ màu đen tới bên xe dìu GS Tương Lai tuổi 82 vào nhà. Có chú Sáu
Phong đang ngồi trỏng. Hiếu Dân nói.
10g30 rồi, gã nghĩ theo như
mọi lần thì ông Tư Sang không dự tiệc chắc đã tới và đã về, còn đương nhiên ông
Ba Dũng theo "đúng quy trình" sẽ tới muộn hơn.
Qua một cây cầu gỗ nhỏ vào
ngôi nhà thờ giữa hồ nước có sen và cá lượn bơi. Bàn thờ nghi ngút khói hương
và tràn ngập hoa và vòng hoa, liếc cái, gã thấy nhiều vòng hoa đề tên, chức vụ
của các bác lãnh đạo hàng đầu cũ và mới.
Gã nhớ hồi đám tang cha gã,
vòng hoa nào cũng có băng rôn đề chức vụ, vai vế người viếng. Riêng vòng hoa
của ông Võ Nguyên Giáp và ông Lê Quang Đạo không đề chức tước gì sất mà chỉ đề
"Võ Nguyên Gíáp và vợ' và "Lê Quang Đạo và vợ" kính viếng nhà
thơ... Tại sao vậy? Vì họ hiểu cha gã thích gì và ghét gì.
Gã có nói với Huỳnh Sơn Phước
tại nghĩa trang khi thấy trên mộ ông Kiệt có vòng hoa đề "phó thủ tướng Võ
Đức Đam kính viếng nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt": nếu tôi là ông Đam một
cộng sự thân thiết của ông Kiệt thì tôi sẽ đề "Cháu Đam đây, chú Sáu
ơi!". Chắc ông Kiệt sẽ vui lắm vì thấy đứa cháu thư ký của mình hiểu mình.
Hiểu ông Kiệt người đặt tên
con gái yêu là Hiếu Dân và lấy bí danh là Sáu Dân có gì đâu ngoài một chữ
"tình". Tình với nhau, tình với nước, tình với dân.
Hiếu Dân có ý mời nhóm của
bác Tương Lai ngồi cùng bác Sáu Phong ở bàn uống nước chờ nhập tiệc. Chiếc bàn
này ở bên dưới bức ảnh ông Kiệt nơi ông Kiệt thường ngồi tiếp khách khi cuối
đời ông bỏ biệt thự trên đường Tú Xương của nhà nước về ở với con gái để chuẩn
bị làm thủ tục trả nhà cho Nhà nước. Bác Tương Lai cười bảo: để chú về chỗ xưa
nay thường ngồi thôi. Đó là chiếc bàn chầu rìa mà Hiếu Dân cười bảo: bàn quan sát.
Ngồi trong phòng khách một
lúc, ông Sáu Phong tức nguyên chủ tịch Nguyễn Minh Triết đòi ra bàn ngoài trời
kê bên sông Sài Gòn khúc nhìn ra cầu Thủ Thiêm, để ngồi cho thoáng mát. Ông
cười rất bình dị như bản tính xuề xòa nông dân của ông: tui quen ngồi giữa trời
đất rồi.
Trong Chính phủ một thời có
hai ông Sáu. Thủ tướng Võ Văn Kiệt là Sáu lớn còn phó thủ tướng Phan Văn Khải
là Sáu nhỏ. Vì Ông Nguyễn Minh Triết lúc ấy là bí thư thành ủy TP.HCM nên không
được xếp hạng gọi là Sáu gì sất ngoài thẳng đượt "Sáu Phong" bí danh
xưa nay của ông.
Khi ông Sáu Phong cùng một
loạt quan chức ra ngoài trời thì gã thấy trung tướng Võ Viết Thanh, cao, gầy
ngẳng, trán rộng xuất hiện. Ông được mời ra ngồi cùng bàn với ông Sáu Phong
nhưng ông từ chối, ông chọn một chiếc ghế đối diện với bác Tương Lai rồi bảo:
Giữ ghế này cho tui, tui ra chào cụng một ly với ông Sáu sẽ quay lại ngay.
Bàn gã ngồi ngoài bốn anh em
chung một chuyến xe có thêm nàng nhà báo Thế Thanh, nguyên phó chủ tịch Hội Phụ
nữ TP.HCM người mặc áo có viết dòng chữ trên lưng "Hoàng Sa- Trường Sa của
Việt Nam" trong các cuộc xuống đường chống Trung Quốc xâm lấn biển đảo, nhà
thơ Nguyễn Duy và thỉnh thoảng nhạc sĩ Hà Dũng có làm kinh doanh cũng chỉ để
mua vui cho các nàng ca sĩ trẻ xinh, thoắt ngồi thoắt biến.
Ông Lê Hồng Anh thân hình bệ
vệ mặc sơ mi nâu lững thững bước vào. Ông có khuôn mặt với đôi mày rậm như
Trương Phi cứ thế đi về phía hình như ông đã biết trước chỗ nào dành cho ông.
Trung tướng Võ Việt Thanh đã
trở lại chỗ mà ông "xí" trước. Gã quý ông tướng từng một thời là anh
hùng chỉ huy những trận đánh đầy mưu lược trong chiến tranh ở xứ dừa Bến Tre,
và cũng là một người chịu học, chịu mày mò, sáng tạo ra những khẩu pháo bắn
không giật làm GS Trần Đại Nghĩa chuyên gia chế tạo vũ khí phải kinh ngạc.
Gã càng quý ông hơn khi chính
ông khi là thứ trưởng Công an phụ trách an ninh đã có những chính sách thông
thoáng để Việt Kiều về thăm quê hương. Và, đặc biệt chính ông đã là người bất
chấp các áp lực của cấp cao nhất trong vụ án Sáu Sứ vu khống tướng Võ Nguyên
Giáp và tướng Trần Văn Trà âm mưu đảo chính chống đảng để tìm ra sự thật bảo vệ
danh dự cho tướng Giáp và tướng Trà.
Chính vì sự dũng cảm cương
quyết ấy ông đã bị vu khống về lý lịch, rằng bố mẹ ông là Việt gian bị cách
mạng trừng trị chứ không phải đã hy sinh cho cách mạng. Khi nghe những lời xúc
phạm bố mẹ mình như vậy, ông kể cho nhà báo Huy Đức và nhà báo Lê Phú Khải là
ông đã tính rút súng bắn những người vu khống bố mẹ ông.
Bây giờ ông ngồi đó cười hiền
lành biết bao.
Gã bảo trông anh Bảy khỏe ra
đấy. Ông nói nhờ tập luyện và chơi thể thao. Gã hỏi anh chơi món gì? Ông bảo
chơi golf. Nói xong ông trầm ngâm một chút rồi nói tiếp:
Không vì tôi khoái chơi golf
mà tôi ủng hộ chuyện mấy cha xây sân golf trong sân bay Tân Sơn Nhất đâu. Đi
đâu tôi cũng phản ứng. Tôi đã kiến nghị lên các cấp cao đòi dẹp bỏ sân golf này
trả cho sân bay để mở rộng sân bay. Tôi nói có cái việc đó mà các anh không làm
được thì sao dân tin các anh?
Gã hỏi tướng Võ Viết Thanh
nghĩ gì về quyết định mới đây của Bộ Chính trị sẽ kiểm tra tài sản của 1.000
cán bộ cấp cao mà Bộ Chính trị quản lý. Tướng Thanh đáp: Thật ra tôi không quan
tâm lắm chuyện này. Tôi chỉ quan tâm cái gốc là cần phải thay đổi thể chế sang
dân chủ.
Huỳnh Sơn Phước nghe vậy thì
máu nhà báo nổi lên độp hỏi ngay:
-Vậy thì cách nào theo anh?
-Phải có đối lập xây dựng.
-Anh nói rõ hơn được không?
-Điều này tôi đã kiến nghị công khai với các vị cao cấp nhất. Đó là thành lập
thêm bên cạnh đảng cộng sản như hiện nay một đảng mà cụ Hồ từng thành lập đó là
đảng Lao động.
Gã cười như để làm nhẹ tính
chất nghiêm trọng của vấn đề: Thì hai anh em trong nhà cạnh tranh lành mạnh với
nhau thôi phải không anh? Thì vẫn tư tưởng Hồ Chí Minh, thì vẫn chủ nghĩa xã
hội như đảng Dân chủ với Cộng hòa bên Mỹ vẫn chung một tư tưởng đó là lợi ích
nước Mỹ và Hiến pháp Mỹ.
Hê, thực tình gã cho rằng đây
là vấn đề nội bộ của đảng cộng sản, với tư cách một quần chúng ngoài đảng và
thú thật từng là cảm tình đảng...lão thành vì chờ hoài vẫn chả ma nào chịu kết
nạp, gã trộm nghĩ, đất nước vẫn trong tay các bác ấy, anh em, con cháu một nhà
dù là Cộng sản hay Lao động có đi đâu mà sợ nhể?
Chuyện đang rôm rả trong bàn
gã ngồi nào là nếu có tổ chức đối lập xây dựng do chính Đảng lập ra thì ai sẽ
giơ tay đăng ký là đảng viên Lao động, ai sẽ giơ tay đăng ký ở lại đảng Cộng
sản thì xuất hiện trung tướng Lưu Phước Lượng nguyên phó tư lệnh quân khu Chín.
Thấy Thế Thanh, tướng Năm
Lượng nắm chặt tay: Lúc ba em hy sinh năm Mậu thân 68 ngay cửa ngõ Sài Gòn tôi
ở cách hầm của ổng 200 mét. Khúc ấy chỉ có ruộng, tụi trực thăng rà bắn rất rát
trúng hầm của ba em. Ba em lúc đó là sư trưởng sư Năm. Nè chồng em luật sư
Trương Trọng Nghĩa phát biểu ở Quốc Hội hay lắm, tôi rất ủng hộ đó. À, mà các
ông đang bàn chuyện gì vậy?
Huỳnh Sơn Phước nói ý của
tướng Võ Viết Thanh rồi hỏi tướng Năm Lượng, anh ủng hộ không?
Tướng Năm Lượng đáp: Tôi nghĩ
cái gì thì cái, đảng phải triệt để đổi mới. Tôi nói các nhà báo ở đây cứ việc
ghi âm vì những điều này tôi đều đã công khai phát biểu cho các cấp lãnh đạo
rồi.
Gã hỏi, nếu đảng không triệt
để đổi mới thì sao ạ?
Tướng Năm Lượng xòe hai cánh
tay ra và nói: Thì sẽ mất ráo lòng dân, thì... có quy luật cả rồi, có ai thoát
khỏi quy luật đâu?
Bàn đã lấp đầy những món ăn
dân dã đặt trên mẹt, trên lá hoa sen, trên vỏ thân chuối. Rượu được rót ra.
Tướng Năm Lượng với tính cách lính chiến Nam Bộ cầm ly rượu tớp cái ực: Phải
triệt để đổi mới thôi mới tồn tại được.
***
Gã có điện thoại của một chú em quê Nam Định say mê làm phân bón hữu cơ, ra
ngoài nghe, tám, trở lại nghe ai đó nói ông Ba Dũng vừa tới.
Gã hỏi bác Tương Lai, ông Ba
có đến không? Bác Tương Lai nói, hình như có tới đấy. Chiếc bàn ở trung tâm
phòng khách đối diện với chiếc bàn mà gã đang ngồi năm ngoái, ông Ba ngồi cùng
các ông Lê Hồng Anh, Trương Hòa Bình, Đinh La Thăng, Phan Thanh Bình, Trần Hồng
Quân giờ để trống.
Vì sao nhể?
Gã cảm nhận vì sao rồi. Nhưng
không thể toẹt ra được.
Xuất hiện GS Nguyễn Thiện
Nhân, tân bí thư thành ủy TP.HCM. Năm ngoái thì tân bí thư Đinh La Thăng.
Xuật hiện Võ Văn Thưởng,
chàng trai ủy viên BCT trẻ nhất, người vừa gây bão dư luận với tuyên bố: Sẵn
sàng đối thoại với những người khác chính kiến.
Và chuyện cà kê cũng dài rồi,
gã buông gõ phím đây vì 6 giờ tối phải gặp các bác Huỳnh Tấn Mẫm, Mai Anh Tài
các chuyên gia chữa bệnh tự kỷ. Gã thú thật những lúc thất tình gã đã từng
là... trẻ tự kỷ mà chuyện thất tình thì với gã sẽ còn dài dài nên cũng cần lắm
những kinh nghiệm phòng tránh... tự kỷ.
Kỳ 3
Đầu tiên gã xin nói về những
phản hồi từ hai bài lượm lặt của gã đã.
Khi gã gửi bạn đọc của gã
những lượm lặt của gã tại đám giỗ ông Võ Văn Kiệt, gã biết có một số bạn của gã
sùng sục, nóng vội cực đoan không hài lòng thậm chí chê bai gã là người thân
cộng. Gã tôn trọng các bạn ném đá gã ấy và giản đơn mỉm cười.
Có lần gã nói với nhạc sĩ
Phạm Duy, yêu nước như chú, tên tuổi như chú nhưng cháu bảo đảm nếu chú ra Hồ
Gươm đứng chả mấy chốc Hồ Gươm sẽ bị lấp đầy đá của người thân cộng và chống
cộng. Nhạc sĩ Phạm Duy cười rồi nói: Chả thế mà có người bảo tôi chống cộng,
tôi bảo tôi chỉ chống gậy thôi. Có người bảo tôi yêu cộng, tôi bảo, tôi yêu gái
đã đủ mệt nhoài rồi.
Nhưng trong sâu thẳm gã biết
nhạc sĩ Phạm Duy, người đã bỏ tất cả để trở về quê hương, rất buồn vì ngay
trong lòng đất nước vẫn còn quá nhiều phân ly.
Thế giới mạng thật muôn màu.
Gã thành thật yêu cái thế giới muôn màu đó miễn là đừng phản bội dân tộc, đừng
ác độc với con người.
Tiếp.
Gã nhận được hai cú điện
thoại. Một của nguyên tổng biên tập một tờ báo khẳng định rằng tướng Võ Viết
Thanh có nói ông không hề có ý định rút súng bắn ai khi vu khống bố mẹ ông là
Việt gian.
Tiếp.
Gã nhận được một cú điện
thoại của một người thân với phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết là ông Đam gửi
tiền nguyên năm cho cô bán hoa ở nghĩa trang để mỗi ngày cắm hoa tươi trên mộ
ông Kiệt. Mỗi lần giỗ ông Kiệt ông Đam đều trực tiếp đem hoa sen hồ Tây Hà Nội
vào và trực tiếp cắm trên mộ ông Kiệt.
Ông Đam chưa một lần làm vòng
hoa có băng rôn "phó thủ tướng Vũ Đam Đam kính viếng nguyên thủ tướng Võ
Văn Kiệt" như gã hai lần trực tiếp thấy. Hỏi ra thì chính cô bán hoa đã
hăng hái làm việc này mà không hề báo với ông Đam.
Người thân của ông Đam bảo: nếu anh không tin, em sẽ cho anh số điện thoại của
anh Đam để anh hỏi trực tiếp xem có đúng thế không. Gã đáp, gã tin và gã rất
vui và xúc động khi nghe câu chuyện trên.
***
LY RƯỢU CUỐI CÙNG.
Ngồi bên gã là Nguyễn Duy,
người vừa đi một chuyến đọc thơ dọc các dòng sông của Việt Nam, Lào, Thái Lan
về. Nguyễn Duy xưa nay điềm tĩnh trước thời cuộc mặc dù đã một thời ông không
chỉ đẫm nước mắt "Nhìn tổ quốc từ xa", trường ca về thân phận đất
nước mà ông Trương Đình Tuyển, nguyên bộ trưởng Thương mại thuộc làu làu, mà
ông Võ Văn Kiệt lúc buồn lại bảo: Cậu đọc lại cho mình nghe đi, mà còn luôn
cùng ông Kiệt trong lòng tổ quốc đau đáu chuyện mất còn của văn hóa, lịch sử
dân tộc.
Duy thủ thỉ vào tai gã bỏ qua
bên ngoài bàn tiệc những tiếng... ra vô:
Hôm ấy ông Sáu kêu tôi tới
nơi ông ở bên Hồ Tây để bàn về việc tổ chức Hội thảo về nhà Nguyễn. Ông Sáu
muốn công bằng với các chúa Nguyễn, vua Nguyễn và trả lại các giá trị cũng như
công lao của nhà Nguyễn đối với đất nước. Ông cho rằng Sài Gòn, Hà Nội khó có
thể tổ chức hội thảo này vì sẽ có nhiều tiếng nói cấm cản, Huế thì lại càng khó
hơn. Ông hỏi tôi theo cậu nên tổ chức ở đâu. Tôi bảo theo em nên tổ chức ở
Thanh Hóa nơi phát xuất nhà Nguyễn. Ông gật đầu tán đồng.
Ông bảo sẽ trao đổi với Phan
Huy Lê để lo phần nội dung còn phân công tôi lo phần tổ chức. Tiền thì ông vận
động một số doanh nghiệp, địa phương đóng góp. Ông còn nói thêm các địa phương
Nam bộ, nhất là Sài Gòn phải biết ơn các chúa Nguyễn khai khẩn, mở đất mới có
hôm nay. Khi hội thảo ông sẽ dẫn một đoàn đại biểu các tỉnh Nam bộ và Sài Gòn
ra dự.
Tôi đi lo làm việc với lãnh
đạo Thanh Hóa về, rất phấn khởi vì lãnh đạo Thanh Hóa rất ủng hộ Hội thảo này,
tôi điện thoại để hẹn gặp ông. Ông Sáu trực tiếp hẹn tôi giờ và địa điểm để
gặp.
Đúng giờ, tôi tới. Tôi ngạc
nhiên chưa thấy ông Sáu đâu. Đây là lần đầu tiên tôi thấy ông không đúng giờ
hẹn với tôi. Vì các lần hẹn trước đúng giờ tôi tới đều thấy ông ngồi chờ trước
để thấy tôi thì cười rất tươi rồi. Không phải với riêng tôi mà với bất cứ khách
nào của ông, ông cũng đối xử vậy.
Tôi im lặng chờ, hơn 15 phút
sau thì từ phòng riêng của ông, ông Lê Hồng Anh, lúc ấy là bộ trưởng bộ Công An
bước ra. Ông Sáu bắt tay tôi vẫn cái bắt tay ấm áp và chặt. Xong ông ngồi xuống
im lặng. Tôi thấy nét buồn, âu lo trên khuôn mặt ông. Ông nói:
Cậu à, mình vừa trao đổi với
anh Lê Hồng Anh hãy thả ngay hai nhà báo Nguyễn Việt Chiến và Nguyễn Văn Hải
trong vụ PMU18 ra. Mình bảo tại sao lại bắt gấp thế ngay trong dịp diễn ra Đại
hội Phật giáo thế giới ở nước ta như thế này. Thất chính trị lắm. Hàng nghìn
nhà tu hành trên khắp thế giới tới ta, họ sẽ nghĩ sao? Anh Lê Hồng Anh bảo, anh
ấy không thể thả được,...
Khi gã ghi lại những dòng kể
này chắc chắn những nhà báo Nguyễn Việt Chiến, Nguyễn Văn Hải, Nguyễn Công khế,
Nguyễn Quốc Phong những người trong cuộc quá biết vì sao tướng Lê Hồng Anh
không thể nghe lời khuyên của ông Sáu Dân được.
Nguyễn Duy kể tiếp:
Tôi báo cáo việc tôi đã làm
cho ông Sáu nghe. Ông bảo cần vụ đem ra chai rượu. Ông rót cho tôi một ly, cho
ông một ly gọi là để mừng cho Hội thảo về vai trò của nhà Nguyễn sắp diễn ra
như Hội thảo về Phan Thanh Giản do chính ông tổ chức đã diễn ra góp phần khôi
phục lại công lao của Phan Thanh Giản đối với Nam Bộ.
Ông và tôi cạn ly.
Cả ông và tôi đều không thể
ngờ rằng đó chính là ly rượu cuối cùng của ông trên cõi đời này. Cõi đời mà ông
vô cùng thiết tha yêu và luôn nôn nóng mong làm được thật nhiều việc lợi ích
cho nó.
Hôm sau ông bị ốm.
(Fb. Lưu Trọng Văn)
Nhận xét