5300. Làm chậm tiến độ - cách phá hoại kinh tế khủng khiếp nhất của nhà thầu Trung Quốc
Làm chậm tiến độ -
cách phá hoại kinh tế khủng khiếp nhất của nhà thầu Trung Quốc
Ngọc Việt
PNTB: Một bản phân tích chỉ một dự án kinh tế, đã cho ta mở mắt ra thấy rõ âm mưu phá hoại kinh tế VN của các nhà thầu TQ. Bài báo bình luận: "Trước việc nhà thầu Trung Quốc lại liên tục mắc sai phạm, điều đó khiến giới phân tích cho rằng dường như đó là những sai phạm có tính toán. Vì vậy có thể nhận diện đây là một cách phá hoại kinh tế của nhà thầu Trung Quốc, chứ không chỉ đơn giản là việc mắc lỗi trên công trường" (MTG).
MTG - Có thể
thấy rằng, việc làm chậm tiến độ là một cách phá hoại kinh tế khủng khiếp nhất
của những nhà thầu Trung Quốc không đủ năng lực thực hiện (hay cố tình không
thực hiện) những gói thầu mà họ bỏ thầu và trúng thầu.
Biến kỳ vọng thành thất vọng
Ngày 12.1.2012 đã diễn ra một sự kiện đặc biệt tại Hà Nội, đó là
lễ ký kết giữa Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng Thế giới (WB) thoả
thuận về một khoản vay tái thiết và phát triển (IBRD) cùng bốn gói tín dụng hỗ
trợ giảm đói nghèo (IDA) cho Việt Nam, với tổng số tiền là 973,5 triệu USD,
theo tài liệu của Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham Vietnam).
"Đây là lần đầu tiên mà WB tài trợ cho việc phát triển
đường cao tốc tại Việt Nam. Các khoản tín dụng ký kết hôm nay sẽ cung cấp vốn
cho đầu tư cơ sở hạ tầng tại các thành phố có tiềm năng phát triển và góp phần
hỗ trợ thực hiện các cải cách của Việt Nam", bà Victoria Kwakwa, Giám đốc
WB tại Việt Nam khi đó phát biểu tại lễ ký kết.
Theo AmCham Vietnam thì số tiền của các khoản tín dụng trên được
sử dụng để tài trợ cho Dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi với giá trị là
613,5 triệu USD, tài trợ cho Dự án phát triển hạ tầng đô thị với giá trị là 210
triệu USD và khoản tín dụng dành cho Dự án Hỗ trợ giảm đói nghèo với giá trị là
150 triệu USD.
Trong số các gói tín dụng đó thì Dự án đường cao tốc Đà Nẵng -
Quảng Ngãi rất được kỳ vọng, được đánh giá là sẽ nâng cao hiệu quả trong việc
hỗ trợ năng lực cần thiết cho sự tăng trưởng của khu vực Trung Bộ trong tương
lai, giúp giảm thiểu tai nạn giao thông, tạo điều kiện cho thúc đẩy thương mại
trong nước và quốc tế thông qua hội nhập khu vực.
Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) đã
được giao làm chủ đầu tư của Dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Ngày
19.5.2013 Dự án đã được khởi công và dự kiến 65km đầu tiên được thông xe vào
cuối năm 2016, đến năm 2018 sẽ thông xe toàn tuyến.
Vậy nhưng, ngày 23.7.2016, VEC cho biết đã phát hiện những gian
dối trong sử dụng vật liệu nền đường tại gói thầu A3 có giá trị đầu tư là 1.360
tỉ VND, thuộc Dự án Đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi (DA ĐNQN). VEC đã buộc
nhà thầu Giang Tô, Trung Quốc phải lập tức dừng thi công tại những vị trí trên,
cho đến khi loại bỏ và thay thế vật liệu đạt chuẩn.
Rồi ngày 1.3.2017 tại hạng mục cầu VD09A km 107+307, tư vấn giám
sát (TVGS) hiện trường đã phát hiện bãi tập kết vật liệu thép để thi công cầu
VD09A của nhà thầu Giang Tô không đảm bảo kỹ thuật, quá sát mặt đất, một số
thanh sắt chạm đất.
Ngày 22.3.2017, tại hạng mục cầu VD09C, TVGS kiểm tra khoan cọc nhồi
cầu VD09C đã phát hiện không có phụ gia bentonite tại hiện trường. Nhà thầu
không có tài liệu chứng minh dung dịch khoan hiện tại đúng yêu cầu thi công
được duyệt.
Do đó, TVGS đã yêu cầu nhà thầu Giang Tô dừng thi công công tác
khoan cọc cho đến khi bổ sung đầy đủ nguồn bentonite và các tài liệu đảm bảo
cho vật liệu sử dụng làm dung dịch để khoan tạo lỗ cọc.
Vậy là bao nhiêu kỳ vọng về dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng
Ngãi, một công trình trọng điểm, nay đã dần trở thành nỗi thất vọng gắn liền với
những sai phạm liên tiếp của nhà thầu Trung Quốc tại gói thầu A3.
Những thiệt hại từ việc chậm tiến độ của nhà thầu Trung Quốc
Ngày 17.4.2017, trong công văn gửi ông Gordon A. Edwards, Giám
đốc, tư vấn giám sát CS1 gói thầu A3, do ông Hoàng Việt Hưng, Giám đốc Ban QLDA
ĐNQN ký, có nội dung yêu cầu nhà thầu Giang Tô thay thế Giám đốc dự án
gói thầu A3 là ông Sun Taiping, trước ngày 1.5.2017.
Đặc biệt, trong công văn này, VEC cho biết tư vấn giám sát sẽ
xem xét thiệt hại với chủ đầu tư do việc chậm tiến độ của gói thầu A3 và thông
báo cho nhà thầu phải chịu trách nhiệm bồi thường theo hợp đồng.
Thoạt nghe có thể nhiều người cũng cảm thấy an lòng vì nhà thầu
Trung Quốc làm ăn gian dối đã bị phát hiện, xử phạt và nhất là bị xem xét phải
bồi thường thiệt hại do lỗi của mình gây ra, song phân tích kỹ thì lại thấy
“buồn nhiều hơn vui”.
Bởi lẽ, nhà thầu Trung Quốc không thể bồi thường được những
thiệt hại do họ gây ra, mà việc phạt theo hợp đồng chỉ mang tính chiếu lệ. Xin
phép đưa ra bài toán kinh tế để chứng minh cho nhận định đó.
Có thể thấy, thiệt hại do nhà thầu Trung Quốc làm chậm trễ công
trình sẽ bao gồm hai phần: phần tính toán được bằng số liệu và phần chưa
thể tính được bằng số liệu (đặt trường hợp nhà thầu chấp nhận khắc phục và khắc
phục được lỗi).
Thứ nhất, phần thiệt hại tính toán được bằng số liệu - đó là
thiệt hại về tài chính:
Theo tài liệu của VEC, tổng vốn đầu tư của DA ĐNQN khoảng 28.000
tỉ VND, trong đó WB tài trợ 613,5 triệu USD, tương đương khoảng 13.300 tỉ VND.
Vì là vốn vay dạng IDA nên lãi vay của khoản vốn này là 0%.
Vốn đối ứng của Việt Nam là 28.000 tỉ - 13.300 tỉ = 14.700 tỉ
VND. Dự án sử dụng nguồn vốn từ trái phiếu chính phủ (TPCP), lãi suất khoảng
7%/năm.
Như vậy, tổng vốn đầu tư cho DA ĐNQN sẽ phải chịu lãi suất vay
là:
R = (13.300 tỉ x 0% + 14.700
tỉ x 7%)/28.000 tỉ x 100 = 3,765%
Do đó:
Lãi vay 1 năm của DA ĐNQN là: RA3yC = 28.000 tỉ x
3,765% = 1.029 tỉ
Lãi vay 1 tháng của DA ĐNQN là: RA3mC = 1.029 tỉ /
12 = 85,75 tỉ
Lãi vay 1 ngày của DA ĐNQN là: RA3dC = 85,75 tỉ /30
= 2,858 tỉ
Gói thầu A3 có tổng giá trị đầu tư là 1.360 tỉ VND, vậy:
Lãi vay 1 năm cho gói A3 là: RA3y = 1.360 tỉ x 3,765% =
49,98 tỉ
Lãi vay 1 tháng cho gói A3 là: RA3m = 49,98 tỉ /12 =
4,165 tỉ
Lãi vay 1 ngày cho gói A3 là: RA3d = 4,165 tỉ/30 = 0,1388
tỉ
Nếu chậm tiến độ một ngày thì gói thầu A3 sẽ làm thiệt hại riêng
về lãi vay cho vốn đầu tư của gói thầu này là RA3d = 138,8 triệu VND, song thực
ra nó có nguy cơ gây ảnh hưởng tới cả dự án, nghĩa là thiệt hại thực tế là
RA3dC = 2,858 tỉ VND.
Đặt trường hợp nhà thầu Trung Quốc chấp nhận bồi thường thiệt
hại do chậm tiến độ, chắc chắn con số bồi thường chỉ được tính toán xoay quanh
khoản thiệt hại là 138,8 triệu VND/ngày, chứ không phải là 2,858 tỉ VND/ngày,
nghĩa là rất nhỏ so với thiệt hại thực tế của Việt Nam. Bởi lẽ nhà thầu Trung
Quốc chỉ thực hiện gói thầu A3 của DA ĐNQN.
Thứ hai, phần thiệt hại chưa thể tính toán bằng số liệu - như
ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của vùng, khu vực và cả nước. Và phần thiệt
hại này chắc chắn sẽ không thua gì thiệt hại đã tính toán được, như về lãi vay
của vốn đầu tư.
Cùng với những thiệt hại về kinh tế - tài chính, việc chậm tiến
độ, nhất là với những công trình trọng điểm, còn gây ra rất nhiều hệ luỵ cho
kinh tế - xã hội tại khu vực được hưởng lợi nhờ dự án.
Có thể thấy rằng, việc làm chậm tiến độ là một cách phá hoại
kinh tế khủng khiếp nhất mà những nhà thầu Trung Quốc không đủ năng lực thực
hiện (hay cố tình không thực hiện) những gói thầu mà họ bỏ thầu và trúng thầu.
Hiện nay, có tới hàng trăm nhà thầu Trung Quốc đang thực hiện
những gói thầu của họ trên đất nước Việt Nam và phần lớn bị chậm tiến độ. Qua
bài toán kinh tế trong tính toán thiệt hại do chậm tiến độ trong Dự án đường
cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi, có thể thấy thiệt hại do nhà thầu Trung Quốc gây
ra cho kinh tế Việt nam khủng khiếp như thế nào.
Trước việc nhà thầu Trung Quốc lại liên tục mắc sai phạm, điều
đó khiến giới phân tích cho rằng dường như đó là những sai phạm có tính toán.
Vì vậy có thể nhận diện đây là một cách phá hoại kinh tế của nhà thầu Trung
Quốc, chứ không chỉ đơn giản là việc mắc lỗi trên công trường.
Nhận xét