4180. Tân chính phủ Việt Nam đối mặt với thách thức lớn từ cuộc biểu tình vụ cá chết
Tân
chính phủ Việt Nam
đối mặt với thách thức lớn từ cuộc biểu tình vụ cá chết
VOA/
03.05.2016
Người biểu tình cầm biểu ngữ phản đối doanh nghiệp Đài Loan Formosa và các thông điệp về môi trường, Hà Nội, Việt Nam, ngày 1 tháng 5 năm 2016. |
Hàng triệu con
cá chết trải dài hơn 200km dọc bãi biển miền trung Việt Nam đang đặt ra
những thử thách lớn nhất cho đến nay đối với tân chính phủ.
Chính quyền
Cộng sản do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đứng đầu đã bị chỉ trích trên các phương
tiện truyền thông xã hội vì sự thiếu minh bạch và phản ứng chậm chạp, với hàng
ngàn người biểu tình ở những thành phố lớn và các tỉnh lân cận hôm Chủ Nhật.
Chính phủ cho
biết họ không biết lý do vì sao những con cá bị chết trên bờ biển của 4 tỉnh từ
ngày 6 tháng 4 đến ngày 18 tháng 4. Tuyên bố của chính phủ ngày 28 tháng 4 cho
biết, hiện tượng “gây thiệt hại kinh tế và môi trường, ảnh hưởng tiêu cực đến
ngành công nghiệp thủy sản, và đặc biệt dẫn đến hoang mang tâm lý người dân”.
Ở một đất nước
hiếm có những cuộc biểu tình, sự tức giận trước việc cá chết hàng loạt đã tạo
ra một thách thức cho phản ứng của các giới chức: Trong khi một chi nhánh của
Formosa đã bị chất vấn về vụ việc và đã thu hút sự tức giận trên phương tiện
truyền thông xã hội, chính phủ cũng phải đảm bảo các công ty nước ngoài được
hoan nghênh tập trung đầu tư để thúc đẩy nền kinh tế.
“Đó là cuộc
khủng hoảng đầu tiên của họ và nó thực sự nhạy cảm. Hàng triệu sinh kế gặp rủi
ro. Người dân thì bất mãn”, ông Fred Burke, đối tác quản lý tại công ty luật
Baker & McKenzie (Việt Nam )
nói. Ông Burke là một thành viên của hội đồng chính phủ và tư vấn cho các dự án
đầu tư nước ngoài tại Việt Nam .
Với rất ít
thông tin, vụ việc đã làm dấy lên những quan ngại về thiệt hại đối với môi
trường, an toàn thực phẩm và làm thế nào để quản lý các doanh
nghiệp. Truyền thông nhà nước đã đặt ra nhiều câu hỏi về đường ống xả thải chạy
xuống biển từ nhà máy thép Formosa
ở Hà Tĩnh.
Chính phủ cho
biết hiện không có bằng chứng cho thấy trách nhiệm là do Formosa gây ra.
Cá có thể bị chết bởi chất độc thải ra từ các hoạt động của con người hoặc do
hiện tượng tảo nở hoa hay còn gọi là thủy triều đỏ.
Mặc dù vậy,
hàng ngàn người đã xuống đường biểu tình ở nhiều khu vực hôm Chủ Nhật 1/5, bao
gồm cả thủ đô Hà Nội. Ở Tp. Hồ Chí Minh, đám đông khoảng 1,000 người đã mang
các biểu ngữ “hãy trả lại biển sạch cho chúng tôi” và “ngừng xả nước thải vào
biển”.
Truyền hình
Việt Nam đưa tin hôm Chủ Nhật, dẫn lời các quan chức cấp tỉnh cho biết cảnh sát
đã bắt giữ hai người vì cho rằng họ đã thu thập và phân tán thông tin trên mạng
để kích động biểu tình qua vụ cá chết, và một người bị tình nghi đột nhập khu
vực nhà máy Formosa tháng trước để quay phim và phỏng vấn người dân địa phương.
Tuy nhiên,
truyền thông Việt Nam
đã không đưa tin về các cuộc biểu tình hôm Chủ Nhật.
Ông Trịnh Hữu
Long, một nhà hoạt động nhân quyền hiện đang sống ở Philippines nói: “Điều đó không gì
khác là có chỉ thị từ Ban Tuyên giáo xuống là không được đưa tin. Có một cái
định hướng nào đó. Điều này tôi biết chắc vì có nhà báo ở trong nước thông báo
cho tôi. Và báo chí trong nước chắc chắn là không được đưa cái tin đó”.
Xin lỗi
công khai
Trong một phản ứng
thẳng thắn bất thường, chính phủ thừa nhận đã phản ứng chậm chạp, và tân Bộ
trưởng Môi trường Trần Hồng Hà đã xin lỗi công khai. Chính quyền nói trong một
tuyên bố ngày 28 tháng 4: “Quá trình xử lý ban đầu là thụ động”.
Sự giận dữ lan
truyền trên mạng xã hội sau khi một quan chức của Formosa Hà Tĩnh nói Việt Nam nên lựa
chọn giữa ngành hải sản hoặc nhà máy thép. Theo truyền thông địa phương, Formosa sau đó
đã xin lỗi về bình luận này.
Hơn 100.000 người
đã ký vào thỉnh nguyện thư kêu gọi Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama nêu ra vấn đề
với Việt Nam
trong chuyến thăm vào tháng này.
Thi Nguyen, một
nhà tư vấn môi trường độc lập ở Tp. Hồ Chí Minh cho biết: “Đầu tư nước ngoài là
quan trọng, nhưng chính phủ Việt Nam không nên thu hút đầu tư nước
ngoài bằng bất cứ giá nào, và thảm họa này đã chứng minh điều đó”.
Chính phủ Việt Nam đã tìm kiếm
đầu tư nước ngoài để giúp đạt mục tiêu tăng trưởng 6.7% năm nay. Kinh tế Việt
Nam tăng trưởng 5.46% trong quý đầu năm nay so với 7.01% trong quý cuối của năm
ngoái khi thu nhập từ sản xuất dầu thô và sản phẩm nông nghiệp sụt giảm.
Theo số liệu của
chính phủ, Đài Loan là nhà đầu tư lớn thứ 3 vào Việt Nam trong quý đầu với
465.6 triệu đôla, đứng sau Hàn Quốc và Singapore.
Theo
Bloomberg, VOA
Nhận xét