3801. RFI - Xử đạo diễn Ukraina: Nga chà đạp luật quốc tế
Xử đạo
diễn Ukraina: Nga chà đạp luật quốc tế
Đạo diễn Ukraina Oleg Sentsov vẫn hiên ngang
trong phòng xử án tại
trên sông Đông, Nga, 25/08/2015.
REUTERS/Sergey Pivovarov
|
« Nước Nga đứng ngoài luật lệ quốc tế », đó là tựa đề bài xã luận báo Le Monde
hôm nay. Tờ báo cho rằng việc tòa án quân sự Nga kết án 20 năm tù khổ sai đối
với đạo diễn người Ukraina Oleg Sentsov rõ ràng là siêu chính trị, cũng như bản
án 10 năm tù dành cho một công dân Ukraina khác bị xử cùng lúc, Alexandre
Koltchenko.
Bị chính thức buộc tội «
tổ chức một nhóm khủng bố », nhà
đạo diễn nhìn nhận đã có tham gia cuộc nổi dậy của người dân Ukraina ở quảng
trường Maidan, đã dẫn đến sự sụp đổ của chế độ Kiev được Matxcơva ủng hộ hồi
tháng 2/2014, nhưng luôn luôn phủ nhận tất cả những cáo buộc của Viện Kiểm sát
Nga.
Lý do mà hai người Ukraina trên bị kết án rất rõ : họ phản đối
việc Nga sáp nhập Crimée, miền đất họ cư ngụ và bị bắt tại đây vào tháng
5/2014. Là công dân Ukraina, họ lại bị xét xử với tư cách công dân Nga, đi
ngược lại với ý muốn của họ - Crimée từ nay đã bị Matxcơva coi là lãnh thổ Nga.
Khi bản án được tuyên, cả hai đã cùng cất cao giọng hát quốc ca Ukraina trước
mặt các quan tòa.
Đạo diễn Oleg Sentsov, 39 tuổi, có hai con, cách đây một tuần
cũng đã biện hộ một cách hùng hồn và đầy can đảm trước các thẩm phán, nhắc đến
nhà văn Nga gốc Ukraina, Mikhail Boulgakov, kêu gọi dân tộc Nga thoát khỏi
trạng thái hôn mê, tố cáo việc tra tấn ông trong tù và gọi vụ xét xử này là
phiên tòa của kẻ chiếm đóng.
Là nhà điện ảnh có tiếng tăm quốc tế, ông Oleg Sentsov nhận được
sự ủng hộ của rất nhiều đạo diễn các nước. Sentsov và Koltchenko không phải là
những công dân nước ngoài duy nhất bị tòa án Nga cáo buộc. Một người cảnh sát Estonia , Eston
Kohver, bị tình báo Nga bắt và đưa sang đất Nga – như bài điều tra « Vụ án Eston Kohver » của Le Monde cũng đăng trong
ngày hôm nay cho thấy – cũng bị lãnh án 15 năm khổ sai biệt xứ vì tội « gián điệp ».
Mười một người Ukraina khác, theo Kiev, đang bị giam giữ tại Nga
trong đó có một phụ nữ trẻ, Nadia Savtchenko, trung úy Không quân Ukraina, bị
kết tội đồng phạm trong vụ sát hại hai nhà báo Nga. Hai phóng viên này thực ra
bị chết do đợt pháo kích bằng moọc-chê năm 2014 trong một trận đánh ở vùng
Donbass. Nữ phi công Savtchenko bị quân nổi dậy thân Nga bắt được ở Ukraina, bị
đưa sang lãnh thổ Nga rồi ra tòa. Được bầu vào Quốc hội ở Kiev
trong lúc vắng mặt, cô sẽ bị xét xử ở Donetsk ,
vùng đất Ukraina đang do phe thân Nga kiểm soát.
Xử công dân Crimée vì coi là công dân
Nga
Liên hiệp Châu Âu cho rằng việc kết án đạo diễn Oleg Sentsov đã « vi phạm luật quốc tế ».Washington
gọi đây là « sai lầm
luật pháp ». Tuy
chính xác về mặt từ ngữ pháp luật, các phản ứng của Âu Mỹ, theo Le Monde, vẫn
chưa xét đến tính chất trả thù và quá đáng của các bản án nhắm trước hết vào
việc trừng phạt các nước thuộc Liên Xô cũ hiện nay dám cả gan xung đột với Nga.
Các phiên tòa này, là tàn tích của một thời kỳ đen tối trong
lịch sử nước Nga, không xứng đáng với một Nhà nước muốn trở thành hiện đại và
tự cho là dân chủ. Không ai ảo tưởng về sự độc lập của tư pháp Nga trong chế độ
hiện nay : tòa án xử theo lệnh trên, và các bản án tuyên trong những ngày gần
đây khẳng định một sự chệch sang khuynh hướng đàn áp, được ghi nhận kể từ khi
ông Vladimir Putin tái đắc cử năm 2012.
Dấn lên một bước mới, trấn áp nay không chỉ còn dành cho phe đối
lập Nga, mà những khuôn mặt nổi bật đã bị sách nhiễu, bỏ đi lưu vong, thậm chí
bị ám sát. Le Monde kết luận, khi coi công dân các quốc gia láng giềng như là
công dân Nga có thể đem ra xử, một lần nữa Nga đã đứng bên ngoài luật lệ quốc
tế.
Sụp đổ chứng khoán Trung Quốc : Châu Á
đã rút được bài học 1997
Nhìn sang châu Á, kinh tế Trung Quốc tiếp tục thu hút mọi sự chú
ý. Le Monde nhận định « Sụp
đổ chứng khoán lần này không lặp lại cuộc khủng hoảng 1997 » : các quốc gia mới nổi
đã học được bài học từ cơn lốc tài chính ập xuống cách đây 18 năm.
Tình hình kinh tế các nước châu Á ngày nay lành mạnh hơn. Nếu
vào năm 1997, các nước trong khu vực đều bị thâm hụt ngân sách, thì nay nhiều
nước, trừ Indonesia ,
đều có dự trữ giúp ít bị tổn thương hơn trước những cú sốc bên ngoài. Nếu cách
đây 18 năm, nợ nước ngoài chủ yếu bằng đô la nên khi đồng tiền quốc gia mất
giá, gánh nặng nợ công đã phình lên ; thì nay nhiều ngân hàng trung ương châu Á
đã được « vũ trang » chống lại dòng vốn chảy ra ngoài hay đồng bản tệ phá giá.
Bắc Kinh mượn tay Hồng Kông cho việc phá
giá đồng nhân dân tệ
Nhận định rằng Trung Quốc khó thể thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng
chứng khoán, nhật báo kinh tế Les Echos có bài viết mang tựa đề « Bước ‘đại nhảy vọt’ của đồng
tiền Trung Quốc trong hối đoái thả nổi ». Chính quyền Bắc Kinh muốn đồng
nhân tệ hạ giá trong kiểm soát, mà không phải tiến hành « chiến tranh tiền tệ ». Nhưng với việc thả nổi hiện
nay, đồng nhân dân tệ đang rơi vào cõi vô định.
Les Echos cho biết, việc đầu cơ trên xu hướng tiếp tục giảm giá
của đồng nhân dân tệ đã phổ biến cho đến nỗi Hồng Kông quyết định đưa vào hệ
thống ngân hàng của mình. Để bán ra đồng « yuan », các nhà môi giới phải đi vay
trước đó.
Christopher Balding, nhà kinh tế chuyên về châu Á tố cáo: « Hồng Kông giúp các tay môi giới
kéo giá đồng tiền Trung Quốc xuống, nhưng có lẽ với sự ủng hộ và thông đồng của
Bắc Kinh. Số lượng nhân dân tệ được bơm vào hệ thống ngân hàng Hồng Kông có lẽ
là từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, thông qua các hợp đồng hoán đổi (Swaps)
».
Les Echos nhận xét, khi hành động như thế, ngân hàng nhà nước
Trung Quốc không phải nhận trách nhiệm trực tiếp về việc phá giá đồng tiền, dễ
gây khó xử về mặt ngoại giao. Ông Tập Cận Bình khi gặp gỡ Tổng thống Mỹ vào
cuối tháng Chín, không muốn xuất hiện như một người đã khởi xướng « cuộc chiến tranh tiền tệ » vào thời điểm mấu chốt đối với nền
kinh tế Mỹ, khi chuẩn bị xem xét việc nâng lãi suất.
Tăng trưởng Trung Quốc : 7% hay 1%, 4%
???
« Thống kê mang tính phiêu lưu của Bắc Kinh càng làm tăng
nghi ngờ về Trung Quốc » - phụ trang kinh tế của Le Figaro nhận
xét. Chính Thủ tướng nước này cũng đã thú nhận như thế : các con số chính thức
không khả tín.
Hồi giữa tháng Bảy, khi Cục Thống kê thông báo tăng trưởng tổng
sản phẩm nội địa quý II là 7% so với cùng kỳ năm ngoái, con số này đã bị các
nhà kinh tế ngoại quốc đón nhận với sự hoài nghi - cũng như tăng trưởng năm
2014 được cho là 7,4%, rất trùng hợp với mục tiêu do Tập Cận Bình đề ra là 7,5%.
Trước đó vào mùa thu năm 2014, không tế nhị như thường lệ, kinh
tế gia trưởng Patrick Artus của ngân hàng Natixis ước lượng tăng trưởng thực sự
của Trung Quốc chỉ từ 1 đến 2% ! Chủ yếu ông dựa vào số liệu về nhu cầu than
đá, mà tăng trưởng hầu như bằng 0.
Các nhà kinh tế của ngân hàng Nomura tính toán các số liệu tiêu
thụ điện, xi-măng và doanh số bán lẻ, cho rằng tăng trưởng hiện nay của Trung
Quốc từ 4 đến 5%.
Những nghi ngờ về «
hộp đen kinh tế Trung Quốc » đã
có từ lâu. Các nhà đầu tư thừa biết các con số thống kê chính thức không phản
ánh hoàn toàn thực tế. Ngay chính đương kim Thủ tướng Lý Khắc Cường hồi năm
2007 đã thú nhận rằng thống kê của Liêu Ninh mà ông là một trong những người
chịu trách nhiệm, không khả tín. Một điện văn ngoại giao bị WikiLeaks tiết lộ
ba năm sau đó cho biết như trên.
Kết thúc 30 năm hoàng kim, người dân có
tiếp tục chấp nhận mất tự do ?
Nhìn về tương lai, «Trung Quốc tìm kiếm một sự phục hồi mới», đó là dòng tựa trang nhất của
nhật báo La Croix. Sự suy sụp của thị trường chứng khoán Thượng Hải là một
trong những triệu chứng khẳng định những khó khăn của nền kinh tế thứ nhì thế
giới.
Trong bài xã luận mang tên «
Sau 30 năm hoàng kim », La Croix nhận xét, tất cả yếu tố để thành công
dường như được tập hợp đủ tại Trung Quốc. Khi khai thác một tổ hợp những ưu thế
khá độc đáo – lực lượng lao động giá rẻ trữ hùng hậu, một cộng đồng người Hoa
đông đảo có mặt khắp nơi trên thế giới, dự trữ ngoại tệ khổng lồ và một chính
quyền trung ương có khả năng áp đặt những ưu tiên – chỉ trong khoảng thời gian
một thế hệ kinh tế Trung Quốc đã vọt lên hàng thứ hai toàn cầu.
Ngày nay, cỗ máy ấn tượng ấy dường như đang dừng lại, gây lo
ngại cho toàn thế giới, như những cú sốc trên thị trường tài chính đã chứng tỏ.
Chỉ trong ngày một ngày hai, người ta chỉ còn nói về những mặt tối của sức mạnh
Trung Quốc : cưỡng bức, ô nhiễm, đầu cơ, tham nhũng…
"Cây không thể vươn đến tận trời"
Ai cũng biết rằng tăng trưởng Trung Quốc không thể vĩnh viễn
tiếp tục với nhịp độ cũ. «
Cái cây không thể vươn đến tận trời » -
một câu tục ngữ đã nói thế. Người châu Âu lại càng thấu hiểu.
Sau những tàn phá của Đệ nhị Thế chiến, châu Âu đã từng biết đến
một thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ như Trung Quốc bây giờ. Ba thập kỷ vừa qua được
ghi lại trong ký ức như thời kỳ «
30 năm hoàng kim » (tên gọi
dành cho thời kỳ huy hoàng ở các nước phát triển từ 1945 đến 1974). Một khi đã
tái thiết đến nơi đến chốn, tăng trưởng sụt xuống dưới tác động của cú sốc giá
dầu. Từ đó suy ra, Trung Quốc có lẽ đã ở cuối con đường « 30 năm hoàng kim » của mình.
Theo La Croix, thật ra đây chẳng phải là tận thế. Từ thập niên
70, châu Âu vẫn tiếp tục giàu có thêm, nhưng sự kết thúc giai đoạn tăng trưởng
nhanh đã làm mất đi hy vọng của một bộ phận dân chúng. Họ không còn tin tình
hình sẽ được cải thiện trong khi hàng ngày phải đối đầu với nạn thất nghiệp.
Cũng chính điều này khiến ván bài đang trở nên khó khăn hơn đối
với những người lãnh đạo Trung Quốc. Cho đến nay, người dân vẫn chấp nhận những
khắc nghiệt của môi trường lao động, nạn ô nhiễm không khí, các hạn chế quyền
tự do công dân, vì họ còn thấp thoáng thấy được một tương lai tốt đẹp hơn. Còn
bây giờ, khi ngờ vực bắt rễ, thì tác động của nó chẳng khác nào các loại chất
nổ. (RFI)
Nhận xét