3085. Cần nói rõ sự thật
CẦN NÓI RÕ SỰ
THẬT
* TÔ VĂN TRƯỜNG
Đất nước ta đang
trong giai đoạn đầy khó khăn về con đường phát triển, kinh tế văn hóa xã hội
ngày càng bị tụt hậu xa hơn so với các nước trong khu vực. Muốn tận dụng cơ
hội và vượt qua thách thức, những người có trách nhiệm quản lý điều hành
đất nước cần nói rõ sự thật, phân tích đúng nguyên nhân và đưa ra giải
pháp hữu hiệu, không được “úm ba la” như xưa nay nữa.
Hoàng đế
Napoleon Bonaparte là nhà quân sự và chính trị kiệt xuất người Pháp (1769-1821)
để lại câu nói bất hủ cho đến tận ngày nay là quân lịnh phải: “Rõ, hiểu
ngay, nhớ dai và làm theo không sai!”.
Thể chế Xã hội
chủ nghĩa ở Đông Âu kể cả Trung Quốc được xây dựng trên nền tảng đức tin
Cộng Sản, một loại nhà nước tôn giáo, ở đấy Giáo chủ (hoặc Tổng bí thư) giống
như một ông vua. Điểm khác với thể chế Phong kiến là ông vua ấy không thể
nhường ngôi kế nhiệm cho con mình. Nhưng lại độc quyền cai trị bằng liệu pháp
"Chuyên chính vô sản" kiểu quân chủ. Và đây chính là nguyên
nhân cốt lõi dẫn đến đấu đá nội bộ để tranh dành quyền lực trong giới lãnh đạo.
Đấu đá không bao giờ dừng lại ở cấp chóp bu mà luôn lây lan ra cả hệ thống.
Đảng Cộng
sản Việt Nam
là đảng cầm quyền, không phải là một ngoại lệ, việc đấu đá vì quyền lực là bản
năng tự nhiên, có tính quy luật. Mà đã là quy luật thì làm gì có " tốt hay
xấu" để mà phê phán, phê bình. Vì suy nghĩ như vậy nên trong nghiên cứu, tôi
không hay viết các vấn đề liên quan đến đoàn kết nội bộ, vì chẳng để làm gì.
Trong hành động tôi tránh xa các cuộc đấu đá, giữ vững nguyên tắc đi giữa đường
hát cho đồng bào tôi nghe. .
Gần đây, hầu như
tất cả báo lớn của nước ta, cả báo giấy lẫn báo điện tử, cả báo hình lẫn báo
nói đều đăng tải, giới thiệu bài viết của Ủy viên Bộ Chính trị Chủ tịch
nước Trương Tấn Sang về 30 năm đổi mới với tựa đề: "Tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức trong một thế giới thay đổi nhanh, tiếp tục đổi
mới toàn diện và đồng bộ, phát triển sáng tạo, sớm đưa nước ta trở thành nước
công nghiệp theo hướng hiện đại" . (dưới đây xin
dùng cụm từ “Bài viết của Chủ tịch” để chỉ bài viết này).
Để có cảm nhận,
để hiểu được ý nghĩa và viết ra những điều đó về bài viết của một vị nguyên thủ
quốc gia, một trong những lãnh đạo cao cấp nhất của Đảng cộng sản Việt Nam như
Ông Trương Tấn Sang, cần phải có thời gian, công sức. Bởi, ngay một vấn đề đơn
giản là bài viết này nhân dịp nào, nhằm mục tiêu gì…thì các tờ báo lớn của nước
ta cũng có ý kiến khác nhau, chẳng hạn, Báo Nhân dân và Nhân dân điện tử: Không
có lời “phi lộ”; Cổng TTĐT Chính phủ đã viết
“xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài viết của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang
với nhan đề[…] “nhân cả nước hướng về kỷ niệm 70 năm thành lập nước; tiến tới
Đại hội lần thứ XII của Đảng.”; Báo Tuổi trẻ thì ghi “ Trong bối cảnh sau
30 năm đổi mới, cả nước hướng về kỷ niệm 70 năm thành lập nước; tiến tới Đại
hội lần thứ XII của Đảng, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã có bài
viết[…]"; Báo Tiền phong ghi “Vượt qua thách thức đưa Việt Nam thành nước
công nghiệp hiện đại: Trong bối cảnh sau 30 năm đổi mới, cả nước hướng về kỷ
niệm 70 năm thành lập nước; tiến tới Đại hội lần thứ XII của Đảng, Chủ tịch
nước Trương Tấn Sang đã có bài viết:[…]; Còn Báo Hà Nội Mới lại viết “Chủ tịch nước: 30 năm đổi mới là một giai đoạn lịch sử quan trọng trong
sự phát triển của đất nước, mang tầm vóc, ý nghĩa cách mạng sâu sắc. Hànộimới trân trọng giới
thiệu bài viết của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, nhan đề:[…] "…
Vì vậy, khi đọc
bài viết nói trên của Chủ tịch nước đã thôi thúc người viết bài báo này viết
ngay ra băn khoăn lớn, đầu tiên của mình, với mong muốn tiếng nói của những
người có trách nhiệm cao của Đảng và Nhà nước cần chỉ rõ được những vấn đề cấp
thiết và định hướng cụ thể của sự phát triển đất nước đang được xã hội quan tâm.
Điều băn khoăn,
khó hiểu thứ nhất: Bài viết của Chủ tịch còn chưa
nói đúng sự thật củatình hình
khó khăn, thách thức của đất nước ta hiện nay và nguyên nhân cốt lõi của nó.
Ông Võ Văn Kiệt đang thảo luận về chiến lược phát triển tài nguyên nước ở Đồng bằng sông Cửu Long với Ông Trương Tấn Sang (ngồi giữa) và tác giả bài viết này (Tô Văn Trường) ngồi phía bên phải. |
Ông Chủ tịch
nước đã dành phần quan trọng của bài viết để đánh giá “Ba mươi năm đổi mới là một giai đoạn lịch sử quan trọng trong sự phát
triển của đất nước ta.”. Về thành tựu
trong 30 năm đổi mới Bài viết của Chủ tịch ghi rõ: “Bằng những cải biến sâu sắc
và toàn diện, quá trình đổi mới đã đem lại những thành tựu phát triển to lớn,
có ý nghĩa lịch sử” . Bên cạnh đó, Bài viết của Chủ tịch đã dành thời lượng lớn
(khoảng 2000 từ trên 7000 từ) để nói về những “khó khăn, thách thức” của nước
ta hiện nay và những nguyên nhân gây ra nó. Tuy vậy, Bài viết của Chủ tịch vẫn
chưa “nói rõ sự thật”, chưa “nói hết sự thật” và cũng chưa nói “đúng sự thật”
về những khó khăn thách thức của nước ta hiện nay. Nêu vài thí dụ:
Mở đầu phần nói
về khó khăn, thách thức, Bài viết của Chủ tịch nêu “đất nước ta đang đứng trước
nhiều khó khăn, thách thức[...], làm tăng nguy cơ tụt hậu của nước ta với các
nước công nghiệp và ngay cả với nhiều nước trong khu vực”. Nhận định như
vậy là không đúng, không phù hợp với thực tế đang diễn ra. Việt Nam đã bị tụt hậu xa hơn chứ không còn ở tình trạng có hay tăng
“nguy cơ tụt hậu” như Bài viết của Chủ tịch nêu và không chỉ tụt hậu về
kinh tế mà cả văn hóa, xã hội so với các nước. Mong muốn đuổi kịp nước này,
nước khác trong vùng về thu nhập đầu người đã trở nên hết sức khó khăn.
Lấy vài
thí dụ minh chứng: Năm 2005, GDP bình quân đầu người của Thái Lan là 2690 USD
và VN là 700 USD, cách nhau 1990 USD. Đến năm 2014 lần lượt là 5561 USD và 2052
USD, cách nhau 3509 USD, tức khoảng cách doãng ra gấp 1,8 lần, sau có 9 năm.
Theo cách lập luận trên đây với các số liệu tuyệt đối đã công bố: Khoảng cách
giữa VN so với Malaysia về GDP bình quân đầu người năm 2005 là 4854 USD/người
thì năm 2014 là 8778 USD/người, đã doãng ra gấp 1,81 lần; tương tự như vậy so
với Indonesia đã doãng ra gấp 2,55 lần, so với Philippines đã doãng ra gấp 1,58
lần; so với TQ đã doãng ra gấp 5,37 lần; so với Hàn Quốc đã doãng ra gấp 1,55
lần.
Về chất lượng
cuộc sống của người dân hiện nay, Việt Nam
được website Numbeo.com đánh giá là quốc gia có chất lượng cuộc sống thấp bậc
nhất trên thế giới với số điểm – (âm)13,89, xếp sau cả Lào và Campuchia. “Chất
lượng cuộc sống” được tính toán khá toàn diện dựa trên hàng loạt yếu tố, bao
gồm mức độ an toàn, chăm sóc sức khỏe, giá tiêu dùng, sức mua, giao thông đi
lại, giá nhà đất so với thu nhập và mức độ ô nhiễm môi trường. Nước được xếp có
chất lượng cao nhất là Thụy sĩ với 288,03 điểm; VN xếp thứ 6 từ
dưới lên với số điểm - (âm)13,89; Campuchia xếp
thứ 8 từ dưới lên với số điểm - (âm)
0,01…(Theo Vietnamnet công bố ngày 17/5/2015).
Bài viết của Chủ
tịch đã dành đến 1/7 thời lượng để vạch ra những nguyên nhân gây ra những
yếu kém, thách thức của nước ta hiện nay, chủ yếu tập trung vào nguyên nhân yếu
kém trong quản lý phát triển kinh tế và trong quản trị quốc gia.
Theo tôi hiểu
các nguyên nhân gây ra yếu kém Chủ tịch nước đã vạch ra trong bài viết đều
đúng, nhưng còn chưa đủ, còn quá xa so với sự thật. Bởi lẽ, Bài viết của Chủ
tịch mới dừng lại nguyên nhân bề nổi, trung gian, các nguyên nhân gây ra yếu
kém chỉ thuộc về trách nhiệm của những người tổ chức thực hiện, chưa “động” đến
nguyên nhân cốt lõi gây ra khó khăn, thách thức hiện nay của nước ta mà thực tế
vẫn đang có nguy cơ tiếp diễn là rất đáng lo ngại. Không ít nhà nghiên cứu, nhà
báo, những người tâm huyết với đất nước, kể cả những đảng viên kỳ cựu cho rằng
nguyên nhân của mọi nguyên nhân gây ra tình hình khó khăn hiện nay của Việt Nam
là những do sai lầm nghiêm trọng trong đường lối của Đảng cộng sản cầm quyền
gây ra. Tạm nêu vài dẫn chứng :
- Chính
quan điểm sai lầm “Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. […]. Kinh tế nhà nước
cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế
quốc dân” (Cương lĩnh)…là nguyên nhân sâu xa dẫn đến các nguyên nhân phát
sinh như Chủ tịch nước nêu trong bài viết: “Khu vực kinh tế tư nhân trong nước,
chưa được khuyến khích phát triển,”; “Đổi mới doanh nghiệp nhà nước còn chậm”;…
- Chính sự
độc quyền tuyệt đối về công tác tổ chức và cán bộ của Đảng Cộng sản Việt Nam thiếu tính
khoa học đã và đang tạo ra bộ máy kém năng lực, thiếu tư chất và trách
nhiệm. Đảng vẫn duy trì mô hình về tổ chức bộ máy cầm quyền lỗi thời, lạc hậu, kìm hãm quá
trình phát triển của đất nước. Đảng vẫn duy trì tình trạng mất dân chủ
trong bầu cử kiểu “Đảng cử, dân bầu” …đó là nguyên nhân dẫn đến tình hình
như Bài viết của Chủ tịch đã chỉ ra: “Hệ thống quản
trị quốc gia và thể chế kinh tế đang bộc lộ nhiều bất cập, yếu kém”; “Đội ngũ
công chức, viên chức đông nhưng không mạnh,”; “Tình trạng tham nhũng, lãng phí
và trục lợi ở những thay đổi của chính sách, lợi ích nhóm đang trở thành nguy
cơ ngày một lớn có thể kìm hãm, thậm chí đẩy lùi quá trình đổi mới đất nước.”…. Nếu không chỉ ra được nguyên nhân mà chỉ nói về hiện tượng như trên thì
không có tính thuyết phục mà còn mất niềm tin của nhân dân đối với đảng. Với
bất cứ một thể chế chính quyền nào , muốn bền vững thì dân phải là điểm tựa.
Mất điểm tựa vững chắc này thì chính quyền sẽ tựa vào đâu!?.
Điều băn khoăn,
khó hiểu thứ hai: Bài viết của Chủ
tịch chưa đủ dũng cảm để chỉ ra được “ai là người bắt buộc phải đổi mới tư duy”và “những
nhận thức mới trong đổi mới tư duy”.
Với những diễn
biến của tình hình thế giới và mối quan hệ ngoại giao quốc tế của Việt Nam hiện
nay, Bài viết của Chủ tịch rất đúng khi chỉ ra: “Đây là vận hội
(Đại hội XII) lớn của đất nước ta sau 30 năm đổi mới, thực sự là thời điểm và
cơ hội để chúng ta đổi mới mạnh mẽ hơn trong tư duy” Tuy nhiên, người viết bài này rất thất
vọng khi đọc đi, đọc lại toàn bộ phần nói về đổi mới tư duy. Bài viết của Chủ
tịch không chỉ ra được ai là chủ thể đi đầu trong đổi mới tư duy, những nhận
thức mới trong đổi mới tư duy so với hoàn cảnh hạn chế trước đây. Khi buộc phải
nói đến chủ thể đổi mới tư duy thì Bài viết của Chủ tịch chỉ nói chung chung
“chúng ta”. Thực tế chỉ ra rằng, một khi nói “chúng ta” chịu trách nhiệm về một
việc cụ thể nào đó thì có nghĩa là “không ai chịu trách nhiệm cả”. Đây là điều
thụt lùi rõ ràng nhất so với Đại hội Đảng lần thứ VI (1986). Lúc bấy giờ đã chỉ
ra được đổi mới tư duy bắt đầu tư đảng cầm quyền, còn hiện nay, ngay trong chỉ
đạo biên soạn văn kiện Đại hội XII đã chụp lên đầu mọi người cái vòng kim cô
“nội dung văn kiện không được vượt Cương lĩnh”, tức là mọi thứ vẫn “Vũ Như Cẩn”.
Nếu Đảng cầm
quyền vẫn giữ nếp tư duy cũ kỹ như hiện nay thì những điều Bài viết của Chủ
tịch đặt ra: “Đổi mới tư duy và phương thức đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa.”; “Cải cách hệ thống quản trị quốc gia một cách toàn diện và sâu sắc.” với
4 nội dung (từ i đến iv) ở cuối bài viết…chỉ tồn tại trên giấy, chẳng bao giờ
đi vào cuộc sống.
Thay cho lời kết
Tôi đã được nghe
nhiều thành viên Ban biên tập văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VI năm 1986 kể các
câu chuyện liên quan đến việc Ông Trường Chinh, sau khi nhậm chức Tổng bí
thư (tháng 5 năm 1986) đã bổ sung thành viên Ban biên tập ra sao, đã chỉ
đạo việc biên tập lại, mà thực chất là viết lại dự thảo văn kiện Đại hội đã đưa
về thảo luận ở Đại hội đảng các cấp chỉ khoảng 6 tháng trước khi Đại hội toàn
quốc khai mạc theo tinh thần: “Nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật”... Nhờ
đó, dự thảo văn kiện chính thức trình Đại hội VI đã “minh oan” cho những việc
làm của những cá nhân, ngành, địa phương, cơ sở mà trước đó đã từng bị kết tội
“phá rào”; làm trái Nghị quyết của Đảng…. Dự thảo văn kiện mới đã phản
ảnh đúng hơn, trung thực hơn hiện tình kinh tế - xã hội của đất nước và nguyên
nhân đích thực gây ra nó. Trên cơ sở đó, Đại hội VI đã đề ra được các
giải pháp đột phá đưa đất nước dần phát triển theo quy luật.
Trước thềm Đại
hội Đảng XII hiện nay cũng có tình hình tương tự như cách đây 30 năm,
nhân Bài viết của Chủ tịch, các câu chuyện được nghe kể lại trên đây thôi thúc
tôi viết ra những suy nghĩ của mình về hiện tình thực tế của đất nước (dĩ nhiên
là chưa phải tất cả); nguyên nhân cốt lõi gây ra nó với một mong mỏi duy nhất
là góp tiếng nói nhỏ bé của mình cho những người chịu trách nhiệm chính chuẩn
bị văn kiện Đại hội XII với cảnh báo: Hãy kìm chế bớt sự lạc quan về những
thành tích mang tính tạm thời, bề nổi; Hãy nhìn thẳng vào tình hình đất nước
đúng hơn, trung thực hơn;…trên cơ sở đó hãy đưa ra cho được các giải pháp thực
sự đột phá nhằm đưa đất nước ta phát triển theo đúng quy luật vốn có của nó.
TVT (Tác giả gửi BVB)
Nguồn: BVB
Nhận xét