3084. Chính quyền và quân đội Mỹ bất đồng về vấn đề Biển Đông như thế nào
Chính quyền và quân đội Mỹ bất đồng về vấn đề Biển Đông như
thế nào
Trong khi quân đội Mỹ muốn có
động thái kiên quyết như điều tàu vào trong phạm vi 12 hải lý quanh đảo nhân
tạo của Trung Quốc ở Biển Đông, giới ngoại giao lại muốn kiểm soát một giai
đoạn nhạy cảm trong quan hệ Mỹ -Trung.
·
Lầu Năm Góc nhiều lần khẳng định có
quyền điều tàu chiến, máy bay đến một loạt các đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi
đắp và quân sự hóa ở Biển Đông. Hải quân Mỹ không tiết lộ họ đã thực thi việc
cử tàu hay chưa, nhưng các chỉ huy quân đội và những nghị sĩ cứng rắn trong
quốc hội Mỹ muốn có hành động mạnh mẽ để phản đối Trung Quốc, bằng cách đưa tàu
chiến vào trong phạm vi 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo, làm rõ lập trường
rằng Mỹ không chấp nhận việc Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền ở đó.
"Chúng ta hạn chế tầm hoạt động của
hải quân ngoài vùng 12 hải lý tính từ đảo nhân tạo của Trung Quốc. Đó là sai
lầm nguy hiểm, bởi đó chính là sự công nhận trên thực tế tuyên bố chủ quyền của
Trung Quốc tại các đảo nhân tạo", Thượng nghị sĩ John McCain, Chủ tịch Ủy
ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, nói với Politico.
 |
| Máy bay trinh sát P-8. Ảnh: Boeing |
Phe quân sự kiên quyết
"Trung Quốc đang thay đổi hiện
trạng, họ đã và đang xây dựng đảo nhân tạo tại các rạn san hô và bãi đá",
Đô đốc Harry Harris, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ, hai tuần
trước nói tại Hội nghị an ninh ASPEN. "Tôi tin rằng các hành động của Trung
Quốc để hiện thực hóa yêu sách chủ quyền ở Biển Đông có thể dẫn đến những hậu
quả sâu rộng đối với an ninh và kinh tế của chúng ta, bằng cách phá vỡ các quy
tắc và các chuẩn mực quốc tế, được cộng đồng quốc tế xây dựng trong nhiều thập
kỷ", Harris cảnh báo.
Tư lệnh Harris thể hiện quan điểm
của ông, và rộng hơn là của Bộ Tư lệnh khu vực, khi phát biểu trước Ủy ban Quân
vụ Thượng viện tháng 12 năm ngoái. Ông nói rằng việc điều tàu chiến vào trong
vùng 12 hải lý "là điều cần thiết để hải quân Mỹ duy trì sự hiện diện của
mình và khẳng định quyền tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, phù hợp với
luật pháp quốc tế".
Đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng đã
làm tăng thêm bất đồng giữa Washington
Nhưng với các đảo nhân tạo, Trung Quốc
không có bất cứ quyền gì cả, theo quan điểm của Raul Pedrozo, luật sư cấp cao của Lầu Năm Góc, người từng kêu gọi Mỹ
"không nhượng bộ về tự do hàng hải ở Biển Đông".
Pedrozo đưa ra lời kêu gọi trong một bài
báo được công bố bởi Diễn đàn Đông Á, Đại học Quốc gia Australia rằng
"những đảo nhân tạo Trung Quốc xây dựng vốn là phía trên những rạn san hô
và bãi đá, do đó nó không được hưởng lãnh hải 12 hải lý. Vì vậy, tàu và máy bay
Mỹ có thể hoạt động một cách hợp pháp trong khu vực 12 hải lý này".
Pedrozo kết luận bài viết của mình một
cách quả quyết: "Mỹ sẽ không đành chấp nhận các hành vi đơn phương, gây
phương hại đến quyền và tự do của cộng đồng quốc tế".
Tranh chấp tại Biển Đông không chỉ đơn
giản là cuộc tranh chấp chủ quyền. Sẽ có ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu nếu
Trung Quốc áp đặt kiểm soát tại đây. 5 nghìn tỷ USD là giá trị thương mại giao
dịch quốc tế hàng năm qua Biển Đông. Đây là nơi dầu mỏ Trung Đông đến với các
thị trường châu Á, đồ chơi trẻ em đến với các cửa hàng Wal-Mart ở Mỹ. Nếu Trung
Quốc cố gắng hạn chế tự do đi lại ở đây thì điều này chắc chắn ảnh hưởng rất
lớn đến kinh tế thế giới.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã
minh họa việc này trong một chuyến thăm tới Singapore hồi tháng 5, khi ông cùng
các phóng viên bay trên eo biển Malacca, ông đã thấy được sự đông đúc của các
tàu qua lại giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Trong chuyến viếng thăm đó,
Carter tuyên bố rằng Mỹ sẽ tiếp tục theo dõi tự do hàng hải ở khắp mọi nơi để
chắc chắn rằng quyền tự do hàng hải được thực thi.
Ông nhắm mục tiêu trực tiếp vào các đảo
nhân tạo của Trung Quốc. "Mỹ sẽ cho tàu, máy bay đến và hoạt động ở bất cứ
nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, giống như hoạt động lực lượng Mỹ đã làm
trên toàn thế giới, cùng với các đồng minh và đối tác trong khu vực. Washington
Khoảng thời gian này, hải quân Mỹ đã
khiến truyền thông xôn xao khi điều máy bay tuần tra P-8 Poseidon trinh sát gần
các đảo nhân tạo, cùng với phóng viên của CNN. Nhân viên không lưu Trung Quốc
đã cảnh báo qua radio rằng máy bay Mỹ phải rời khỏi cái Trung Quốc gọi là
"khu quân sự hạn chế". Hải quân Mỹ sau đó công bố video về chuyến
bay, trong đó có thể thấy cơ sở vật chất được xây dựng trên một đảo nhân tạo và
lời cảnh báo từ Trung Quốc.
Trong 18 tháng qua, Trung Quốc đã tạo ra
khoảng 3.000 mẫu (12 km2) đất đai trên nhóm các đảo nhân tạo ở Biển Đông bằng
cách bơm hàng nghìn tấn cát lên trên các rạn san hô và bãi đá. Lầu Năm Góc cho
biết Trung Quốc đã triển khai pháo, xây dựng đường băng, xây các tòa nhà và lắp
đặt radar định vị cùng các thiết bị khác. Tuần trước, tướng Philippines
Hernando Iriberri nói với các nhà báo tại Manila
rằng họ đang điều tra các báo cáo về việc Trung Quốc khai hoang thêm ba rạn san
hô mới ở Biển Đông.
Chính quyền chần chừ
Một phát ngôn viên Lầu Năm Góc khẳng
định rằng hoạt động của quân đội sẽ không thay đổi. "Quân đội Mỹ đã và sẽ
tiếp tục thực hiện hoạt động phù hợp với các quyền, tự do, và hợp pháp ở Biển
Đông," Trung tá hải quân William Urban cho biết. "Tự do hàng hải là
nền móng của an ninh, hòa bình và thương mại ở Thái Bình Dương. Không có đất
nước nào có thể thực hiện những hoạt động gây ảnh hưởng đến các đất nước
khác".
Nhưng khi được hỏi về cuộc thảo luận nội
bộ về phương án điều tàu vào trong phạm vi 12 hải lý xung quanh các đảo nhân
tạo của Trung Quốc, ông lại ngần ngại trả lời. "Chúng tôi sẽ không
thảo luận về các lịch trình cụ thể hoặc kế hoạch chi tiết".
Hội đồng an ninh quốc gia cũng từ chối
bình luận về các tranh chấp hoặc những phương hướng của Nhà Trắng. Chính quyền
Obama bị coi là cố tránh một cuộc đối đầu bằng cách từ chối nói về hoặc thực
thi việc đi vào vùng 12 hải lý. Trong khi đó, phe Cộng hòa đang ra sức gây áp
lực với chính quyền, trước khi ông Tập thăm Mỹ vào tháng tới. Họ muốn ông
Obama thể hiện quan điểm quyết liệt hơn đối với các động thái gây tranh cãi của
Trung Quốc.
Các nguồn tin khác trong quân đội và
chính quyền thừa nhận sự bất đồng quan điểm này, nhưng không công khai thảo
luận trên báo chí. Việc tranh luận diễn ra trong lúc lãnh đạo các quốc gia Thái
Bình Dương, trong đó có Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Trung Quốc
sắp dự một hội nghị an ninh khu vực tuần này ở Malaysia, trước chuyến thăm Mỹ
của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 9.
"Chính quyền dường như đang bế tắc
trong việc ra quyết định về chính sách này", một thành viên quốc hội nói.
"Bởi vì đó sẽ là tin xấu trước chuyến thăm của ông Tập vào tháng 9".
"Chính quyền cần làm rõ vấn đề
này", ông nói thêm. "Chúng ta sao có thể khiến Trung Quốc có thiện
chí và đóng góp cho hệ thống luật pháp quốc tế trong khi họ vẫn có những hành
động ngang nghiên phá hoại trật tự luật pháp ở châu Á. Chúng ta cần có kế hoạch
đảm bảo tự do hàng hải bằng cách tuần tra và tập trận chung ở chuỗi đảo thứ
nhất, đặc biệt là ở Biển Đông".
Trọng Nghĩa (theo Politico)/
VnExpress
Nhận xét